FOTOĞRAF: ZOE GHERTNER
Sizce günlerinizi oluşturan alışkanlıklarınız ileri yaşlarınızda sağlıklı ve mutlu olmanızı sağlayacak mı? Uzun yaşam uzmanı Dan Buettner’a göre eğer amacımız ileri yaşlarımızda bedensel, zihinsel ve ruhsal sağlığımızı korumak ve belki de 100’lü yaşlarımızı görmekse, bu soruya verdiğimiz cevabın mutlaka evet olması gerekiyor! Çünkü sağlıklı ve uzun bir ömür ne son anda alınan önlemlerle ne de son teknoloji wellness uygulamaları ile elde ediliyor. Tüm yaşam boyu sürdürdüğümüz alışkanlıklarımız nasıl bir yaşlılık süreceğimizi belirliyor. Katıldığı The mindbodygreen podcast‘inde ve Netflix’te yeni yayımlanan 100 Yıl Yaşamak: Mavi Bölgelerin Sırları belgeselinde 100 yaşın üzerini rahatlıkla görebilen insanların alışkanlıklarını paylaşan Dan Buettner sağlıklı ve uzun bir ömrün en şaşırtıcı reçetesini çıkarıyor.
Dan Buettner kimdir?
Dünyada kaç kişi 100 yaş ve üzerini sağlıkla görebiliyor? Böylesi uzun bir hayat yaşayan kişiler toplumun büyük çoğunluğundan farklı olarak ne yapıyor? Bu sorulara bir cevap bulmak için araştırmalarına başlayan Dan Buettner, çalışmalarının sonucunda bu “asırlık” insanların dünyanın 5 farklı bölgesinde yoğunlaştığını keşfediyor. Bu yerlere New York Times Sunday Magazine‘de yayımlanan ilk makalesinde Mavi Bölge ismini veriyor. Şu anda birçoğumuzun ilgisini çeken uzun yaşam çalışmalarına ilk fitili Buettner atıyor.
Başarılarına 4.5 milyon kişi tarafından izlenen bir TED Talk’u ve New York Times Çok Satanlar listesine giren Mavi Bölge kitap serisini de ekleyen Buettner, şu sıralar Netflix’te yeni yayımlanmış 100 Yıl Yaşamak: Mavi Bölgelerin Sırları belgeseli ile daha büyük bir kitleye uzun yaşam sırlarını yaymaya çalışıyor.
Dan Buettner’a göre hangi alışkanlıklar ile 100 yaş ve ötesini sağlıkla görebiliriz?
Buettner’a göre 100 yaşın üzerine sağlıklı şekilde çıkmanın yolu her davranışımızı sürekli olarak planlamaktan, yediğimiz her gıdayı takip etmekten geçmiyor. Eğer böylesi uzun (!) bir yola baş koyuyorsak sağlığımızı koruyacak olan tüm davranışların bilinçli şekilde değil, bilinçaltından gelmesi gerekiyor. Bir başka deyişle uzun yaşamı getiren aksiyonları alışkanlık haline getirmemiz, yaşamımızın daimi birer parçası yapmamız gerekiyor. Neyse ki bu aksiyonlar kompleks sağlık rutinlerinden değil, keyifli ve herkes tarafından uygulanabilir birkaç küçük değişimden oluşuyor. Peki Buettner’a göre 100 yaşını sağlıkla görebilen kişiler bunu hangi alışkanlıkları sayesinde yapabiliyor?
1. Yardım ederek
İleri yaş insanlar üzerinde yapılan bir araştırmaya göre başkalarına duygusal olarak destek olan, nezaketli ve anlayışlı davranan kişiler daha uzun yaşamlar sürüyor! Rahibe Teresa etkisi adı verilen bu fenomende başkasına yardım eli uzatan kişinin kendi bağışıklık sistemi güçleniyor. Başkalarına yardım etmek Mavi Bölgeler’de yaşayan insanlar için planlanan veya zaman ayrılan bir aktiviteyi değil, bir yaşam biçimini oluşturuyor. Komşuculuk ilişkileri çok yüksek olan bu yerlerde çoğu iş beraber yapılıyor, çoğu yük grup içerisinde bölüşülüyor, çoğu acı da bir kişinin değil, herkesin acısı oluyor.
2. Yere oturarak
65 yaş ve üzeri insanların en ciddi ölüm risklerinden birisini düşmeler oluşturuyor. Bu yaş grubunda her 4 kişiden birisi ciddi bir düşme yaşıyor ve düşme sonrası yeniden düşme riski öncesine oranla 2 katına çıkıyor. Eğer düşme sırasında kalça kemiği kırılırsa aynı yıl içerisindeki ölüm riski yüzde 30-40’a çıkıyor. Kısacası basit bir düşüş bile bedende açtığı komplikasyonlar; zor iyileşme süreci, yüksek enflamasyon, hareketsizlik ile ileri yaş insanlar için ölümcül hale dönüşüyor. Riskli düşmeleri önlemenin en iyi yolu da yaşam boyu yere oturma alışkanlığı edinmekten geçiyor çünkü gün içerisinde devamlı eğilip kalkma hareketi yapmak zaman içinde bedensel kuvveti ve dengeyi arttırıyor. Bu da ileri yaşta bedenimize daha rahat sahip çıkmamızı sağlıyor.
3. Oyun oynayarak
Hareketsiz ve yalnız bir yaşam sürmek uzun ve sağlıklı bir yaşamın tam karşısında duruyor. Kişinin yaşamı ne denli hareket ve sosyalleşme ile doluysa sağlıklı ömür süresi de o denli uzuyor. Buettner’ın gözlemlerine göre Mavi Bölgeli insanlar her iki unsuru aynı anda doyurmanın en keyifli yolunu biliyor: Oyun oynamak! Buettner, özellikle Fransa’da ünlü olan tenise benzer pickleball oyununu öneriyor. Nitekim önemli olan grup içerisinde hareket etmek ve eğlenmek olduğu için diğer tüm aktiviteler; futbol, basketbol, voleybol oynamak, denizde veya havuzda yüzme yarışı yapmak, bilardo, dart veya bowling oynamak da seçenekler arasında sıralanıyor.
4. Kendi bahçemizi biçerek
Mavi Bölgeler’de yaşayan neredeyse her kişinin kendi ekip biçtiği, bakımını yaptığı bir bahçesi bulunuyor. Buettner’a göre en ayırt edici ve faydalı aktivite olan kendi bahçeni biçmek hem kişinin günlük hareket hem de D vitamini ihtiyacını tek başına karşılayabiliyor. Tohum ekildikten sonra aylar boyunca devamlı kontrol ve emek gerektiren bir aktivite olduğu için de kişiye bir hayat amacı kazandırıyor. Aynı zamanda doğanın içerisinde bulunmak ruhsal ve zihinsel sağlığa da iyi geliyor.
5. Köpek sahiplenerek
Araştırmalara göre köpek sahibi kişiler köpek sahibi olmayan kişilere göre daha az kalp problemleri yaşıyor çünkü köpekler zihinsel ve ruhsal sağlığı desteklediği gibi sahiplerinin günlük hareket miktarlarının artmasını sağlayarak fiziksel sağlığı da yükseltebiliyor! Rutin halinde köpeği gezdirmek bile haftada 5 saate eş değer bir egzersiz yapmayı sağlıyor.
6. Bisiklet satın alarak
Eğer “Hiç kullanmayacağım ki neden bisiklet alayım?” diyorsanız durun! Buettner’a göre sadece bisiklet sahibi olmak bile kişiyi kullanmaya teşvik ediyor. Sadece 30 dakikalık kullanımında bile 235 kalori yaktıran bisiklet kişinin hem fiziksel hareketinin artmasını hem de daha sürdürülebilir bir ulaşım biçimi tercih etmesini sağlıyor.
