Hem kendimizi hem de çevremizi dinlemek gerek…. Bedenimizi, zihnimizi, karşımızdakini ve doğayı dinlemek gerek… Kısaca tüm canlıları dinlemek gerek!
Daha huzurlu ve daha az stresli bir yaşam için dinlemeyi öğrenmemiz gerekiyor. Biz insanlar genelde, düşünmekten çok sonuca geçmeyi, odaklanmaktan çok geçiştirmeyi ve dinlemekten çok konuşmayı seviyoruz. Belki atalarımızın bizlere bıraktığı bir miras, belki genlerimizde var ya da içinde bulunduğumuz toplum bize bunu öğretti.
Pek çok yönden çok hızlı gelişiyor ve tüketiyoruz. İş hayatı, teknoloji ve yaşamı sürdürme çabası ile geçiyor günlerimiz. Bu hız özellikle teknoloji bize başkalarının fikirlerine fazlasıyla önem verdirirken dinleme becerimizi de köreltiyor.
Dinlemek nerede başlar ve nerede biter?
Google’a “dinlemek” diye yazarsanız, karşınıza Türk Dil Kurumu’nun açıklaması gelecektir; işitmek için kulak vermek. Bu kadar basit bir anlamı olan eylem aslında kendi içinde biraz da karmaşık. Dinlemek temel olarak iletişimin bir parçasıdır. Karşı taraftan aldığımız mesajı duymamız ile başlar ve anlamlandırma, yorumlama süreci ile devam eder. Yani dinlemek, sadece duymak değildir!
Pek çok amaçla karşınızdakini dinleyebilirsiniz; durumun ne olduğunu anlamak için, kendinizi savunmak için, ilgileniyormuş gibi görünmek için, yüzeysel olarak bir fikir sahibi olmak için ya da karşı tarafı kırmamak için… Fakat mutluluğun kapısını aralayacak asıl şey aktif dinlemektir. Bize mutluluğun kapısını aralayacak ve kaliteli iletişim sağlayacak olan kavram aktif dinlemek!
Aktif dinlemek nedir ve neden önemlidir?
Dinlemenin sınırları, karşı tarafı hangi amaçla dinlediğinize göre değişebilir. Yani bu sınırları anlatanın tavrının belirlediği ölçüde dinleyenin amacı da belirler. Örneğin kendimizi savunmak için dinliyorsak bu sınırlar bir cümle ile sınırlıdır; her cümleden sonra kendimizi savunmak için araya gireriz. Seçerek dinliyorsak, bizim için önemli olan kelimelerdir ya da dinliyor gibi yapıyorsak, bu sefer sınırlar çok bulanıktır, nerede başlayıp nerede bittiği belli olmaz. Peki ya aktif dinlemede?
Biriyle konuşurken kurduğunuz göz teması, beden diliniz, konuyu anladığınıza ya da takip ettiğinize dair tepkiler vermeniz aktif dinlemenin temel özellikleridir. Sorsak, herkes birbirini gerçekten dinliyor! Ancak biraz daha dikkatli gözlerseniz çevrenizi, kimse hiçbir şeyi dinlemiyor ve herkes dinliyormuş gibi yapıyor.
En son ne zaman birini gerçekten dinledik, karşımızdakini rahatsız eden konunun çözümünü arayarak kaliteli bir şekilde tartıştık, bir melodiye kapılıp kendimizi dans ederken bulduk ya da bir yağmur damlasının yüzümüze çarptığını duyduk?Evet dinlemiyoruz, ne kendimizi, ne karşımızdakini ne de doğayı…
Aktif dinlemenin sınırları hem sağlam hem de değişken. Bir süreklilik gösterir, birikimli bir süreçtir. İçerisinde algısal deneyimler barındırır; anlatılan olayı, karşındakinin hislerini, bunların sizde yarattığı duyguları ve tepkileri algılama sürecini kapsar. Bu kavramsal ve duygusal birikime bir de düşünseller girer. Bundan dolayı bu sınırlar değişebilir. Değişim iyidir, iletişimi sağlıklı sürdürmemizi sağlar!
Aktif dinlemek, karşıdakini değerli kendimizi saygın hissettirir, samimi ve iletişime açık bir ortam yaratır. Aktif dinleme kişiye değil duruma ve duygulara, bunun bir sonucu olarak da çözüme odaklanmayı sağlar. Yanlış anlaşılmaları ortadan kaldırır aynı zamanda iletişim kuranlar arasındaki bağı güçlendirir. Aktif dinlemenin önemi sadece karşı taraf için geçerli değildir. Karşınızdakini aktif dinlediğinizde kendinizde de bir takım değişiklikler hissedeceksiniz. Saygınlık, konuyu anlama, kişiye, olaya ve kendi duygularınıza hakimiyet gibi…
Sağlıklı ilişkiler, sakin bir zihin, huzurlu bir iç dünya ve rahat bir benlik için yaşamımızın her alanında yapmaya çalıştığımız gibi dinlerken de aktif olmaya çalışalım…
