Yaş aldıkça vücudumuz da bizlerle yaşlanıyor. Bu yaşlanma, bedenimizin farklı yerlerinde farklı seviyelerde kendini gösterebiliyor. Osteoporoz da yıllar geçtikçe vücudumuzda meydana gelen değişimlerden biri olarak karşımıza çıkıyor. Peki osteoporoz tam olarak nedir ve bu durumun oluşumunu nasıl yavaşlatabiliriz? Sizler için yazdık.
Osteoporoz nedir?
Osteoporoz -halk arasındaki adıyla kemik erimesi- aslında yaş ilerledikçe kemiklerin incelmesi, hassas ve güçsüz bir hale gelmesidir. Latince bir kelime olan osteoporoz “gözenekli kemik” anlamına gelir. Çoğumuz, yaş ilerledikçe kemiklerin daha kolay kırıldığını biliriz.
Osteoporatik kemik, dışarıdan normal bir kemik gibi görünse de kalsiyum ve fosfat kaybettiği için içeride süngerimsi bir şekil alır. Kemiklerin iç kısmı arı peteğine benzer. Osteoporotik kemikte, mineral yoğunluğu azaldığı için bu petekler biraz daha ayrılır. Bu da kemikleri daha kolay kırılabilir hale getirir.Kemikler sürekli kendini yeniler. Eski kemik dokusu parçalanır ve yerini yeni kemik materyali alır. Eski kemiğin parçalanması ile yeni kemik oluşumu arasındaki denge önemlidir.
Çocukluk ve ergenlik döneminde yeni kemik oluşumu çok hızlı gerçekleşirken, 20’li yaşlardan itibaren eski kemiğin parçalanmasıyla hemen hemen aynı oranda yeni kemik üretilir. 40 yaşından itibaren ise kemik, yenilenmesinden daha hızlı bir şekilde parçalanmaya başlar. Böylece kemiklerimiz yavaş yavaş yoğunluğunu kaybeder. Kemik yoğunluğunun azalması demek, kemik içindeki minerallerin yoğunluğunun azalması demektir. Yaşın ilerlemesiyle ve özellikle kadınlarda östrojen hormonunun azalmasıyla birlikte osteoporoz riski de artar.
Osteoporoz belirtileri nelerdir?
Osteoporoz semptomsuz bir hastalıktır. Genellikle kemik kırılana dek kendini belli etmez. Bu yüzden kemik yoğunluğu testi yaptırmak gerekir. Bazı belirtileri ise şunlar olabilir:
- Diş etlerinin çekilmesi.
- Kavrama kuvvetinin zayıflaması.
- Zayıf ve kırılgan tırnaklar.
- Sırt ve bel ağrıları.
- Boyun kısalması.
- Kamburlaşma ve çarpık duruş.
- Basit hareketlerde bile ortaya çıkabilen kırılmalar ve çatlamalar.
Osteoporoza neden olabilen faktörler nelerdir?
- Yetersiz kalsiyum, fosfor, D vitamini alımı ve sağlıksız beslenme.
- Steroidler.
- İleri yaş.
- Genetik yatkınlık.
- Anoreksi ve bulimia gibi yeme bozuklukları.
- Düşük kilolu olmak.
- Kadınlarda menopoz sonrası östrojen eksikliği.
- Adrenal bez hastalıkları.
- Aşırı sigara ve alkol tüketimi.
- Hareketsiz yaşam tarzı.
Osteoporoza karşı alınabilecek önlemler nelerdir?
- Vücut yapınıza ve yaşınıza uygun kemik güçlendirme egzersizleri yapmak. (ağırlık kaldırma, yoga, Tai Chi, yürüyüş, ip atlama)
- Kafein ve alkol kullanımını minimuma indirmek.
- Sigarayı bırakmak.
- Güneşten yeterli miktarda D vitamini almak.
- Yüksek moral ve bütünsel iyilik hali.
- Düzenli ve sağlıklı beslenmek.
Özellikle kemik sağlığı için vitamin ve mineral bakımından zengin yiyecekleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Kalsiyum bakımından zengin yiyecekler: Koyu yeşiller, bakliyatlar, somon, yoğurt, mozzarella.
- Kalsiyum emilimine yardımcı olan D vitamini bakımından zengin yiyecekler: Somon, sardalye, ton balığı, kılıç balığı gibi yağlı balıklar, mantar, bitki sütleri.
- Fosfor bakımından zengin yiyecekler: Deniz ürünleri, ay çekirdeği, kabak çekirdeği, süt ürünleri.
- Potasyum bakımından zengin yiyecekler: Muz, patates, erik, portakal suyu, domates suyu, ıspanak, çiğ kuru yemişler.
- Kolajen bakımından zengin yiyecekler: İlikli kemik suyu.
*Bu içerik bilgilendirme amaçlıdır. Profesyonel tıbbi tavsiye, teşhis veya tedavinin yerini almaz veya olması amaçlanmamıştır. Bir sağlık sorununuz varsa veya böyle bir sorununuz olduğundan şüpheleniyorsanız, mutlaka doktorunuza danışmanız gerekmektedir.
