Günlük hayatın karmaşası içinde, yemeğin vücudumuza girdikten sonraki macerasının farkına bile varmayız. Yediğimiz lezzetli yemeklerden sonra, damağımızdan tatlar silinirken vücudumuzda bir dönüşüm başlar. Yemek yeme eylemi yalnızca karnımızı doyurmaya yönelik bir süreç değildir; yaşamımızı sürdürmemize yardımcı olan bir dizi olayın da başlangıcıdır. Vücudumuzdaki bu sistem dengesine ve genel sağlığınızı zinde tutmaya yardımcı olan sindirim sistemimizi sizler için araştırdık.
Sindirim nedir?
Bedenimizin yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmesi için gerekli enerjiyi besinlerden alması gerekiyor. Vücudun ihtiyacı olan bu enerji alımı, büyümek ve onarım için büyük önem taşıyor. Yemeğimizi ağzımıza atıp çiğnemeye başlamamızdan itibaren yiyeceklerin vücut tarafından daha kolay emilmesi için parçalanma süreci başlıyor. Bu süreçte tükürüğümüzdeki enzimler de buna yardımcı oluyor.
Yiyeceğimizi yuttuktan sonra özofagusta, yani yemek borusunda yolculuk başlamış oluyor. Yemek borusunun sindirimdeki görevi yemeği aşağı itmesinin yanında ağıza geri çıkmasını önlemektir. Yemek borusundan midemize ulaşan yiyecek, burada farklı asit ve enzimlerle birleşiyor. Pankreas ve diğer bölgelerden gelen sindirim enzimleri, yiyecekleri parçalamaktan sorumlu yardımcı maddeler olarak görev yapıyor. Mide de güçlü kas duvarlarıyla yemeği bu enzimlerle karıştırıyor.
Midede parçalanan yiyeceğin sonraki durağı önce ince bağırsak sonra da kalın bağırsak oluyor. Yiyecekler önce ince bağırsakta pankreas ve karaciğerden gelen sindirim enzimleri yardımıyla karışıyor. İnce bağırsak duvarları ise vücudun kullanabileceği gerekli suyu ve sindirilmiş besinleri kan dolaşımına dahil ediyor. Buradan kalın bağırsağa geçen sıvı atık, dışkıya dönüşüyor ve rektuma doğru hareket ediyor. Rektum ise siz dışkıyı dışarı itene kadar kalın bağırsağın alt ucunda saklıyor.
Sindirim süreci ne kadar sürer?
Yemeklerin sindiriminin ne kadar sürdüğü yediğiniz yiyeceğin türü, metabolizmanız, genel sağlığınız ve sindirim sisteminizin yeterliliği gibi farklı faktörlere bağlıdır ve herkese göre değişebilir. Genellikle, yenilen bir yiyeceğin midede parçalanması 4 ila 6 saat sürmesi gerekiyor. Burada başlayan sindirim yolculuğunun tamamlanması da 36 ila 42 saat sürebiliyor.
Bu da demek oluyor ki bugün yediğiniz bir yemeğin vücuttan atılması yaklaşık 2 gün sürüyor. Tabii ki burada tüketilen gıdaların işlenmemiş olması da önem taşıyor. Karmaşık kimyasallar içeren işlenmiş gıdaların vücutta sindirilmesi daha da zor olabiliyor. Sindirim sürecinizi desteklemeniz için doğru besinleri tüketmeniz ve süreci kolaylaştıracak egzersizler yapmanız vücudunuzdaki sağlıklı dengeyi kurmanız için yardımcı bir yol olabilir.
Sindirim sistemine yardımcı yiyecekler nelerdir?
Peki sindirim sisteminizin sağlığını korumak ve onu desteklemek için neler tüketmelisiniz? Sağlığınızın temel taşlarından biri olan sindirim sisteminize giren yiyecekleri kontrol etmeniz oldukça önemlidir. Besinler günlük yaşamınız için ihtiyaç duyduğunuz enerjiyi, canlılığı sağlıyor ve tükettiğiniz bazı besinler sindirime yardımcı olabileceği gibi bazıları da bunu zorlaştırabiliyor.
Sindirimi destekleyen besinlerin başında lif açısından zengin gıdalar geliyor. Yulaf, arpa ve baklagillerde çokça lif bulunduğundan diyetinize bu yiyecekleri dahil ederek sindirim sisteminizi desteklemeye başlayabilirsiniz. Lifli yiyecekler tükettiğinizde, bu lifler bağırsak kanalındaki suyun daha fazla oranda kalmasını sağlıyor, dışkınızın dışarı atılmasını kolaylaştırıyor ve bağırsak hareketlerini düzenli hale getiriyor. Neredeyse bütün meyve ve sebzeler bol miktarda lif içerdiğinden günlük rutininize eklemeniz de kolay olacaktır. Lif aynı zamanda bağırsaklardaki faydalı bakterileri besleyip sağlıklı bir mikrobiyomu teşvik ederek bir probiyotik görevi görebiliyor.
Sindirime yardımcı olan probiyotikler, yoğurt, kefir ve turşu gibi yiyeceklerden alınabiliyor. Ancak yoğurt ve kefir gibi süt ürünlerinde laktoz bulunuyor ve eğer laktoz intoleransına sahipseniz bu besinleri tüketmeniz sindirim sisteminize yararlı olmaktan çok zararlı olabiliyor. Tam tahıllı yiyecekler, probiyotik yerine geçebilecek lif açısından zengin besinler olduğundan süt ürünleri tüketmek yerine tahılları tercih edebilirsiniz. Sabah kahvaltınızda kolayca hazırlayabileceğiniz meyveli ve yulaflı bir kase ya da atıştırmalık olarak yiyebileceğiniz patlamış mısır, sindirim sisteminizi destekleyen alternatifler olarak günlük öğünlerinizde yer alabilir.
Sindirimin vücuttaki gaz üretiminde nasıl bir etkisi var?
Süt ürünleri her ne kadar sindirime yardımcı olsa da içerdiği laktoz, işlenmiş yağlar nedeniyle ve fazla kalorili yiyecekler olabileceğinden vücudumuza zarar verebilecek nitelikte olabiliyor. En çok tüketilen besinlerden biri olan peynir, laktoz intoleransını tetikleyici bir konumda. Vücudun daha fazla gaz üretmesi, laktoz intoleransı ile yakından bağlantılı ve mikrobiyom konusu da burada devreye giriyor.
Herkesin bağırsak yolunda yaşayan bakteriler ve bu bakterilerin kalın bağırsakla etkileşimi farklı. Bu yüzden vücudun gaz üretimi insandan insana değişkenlik gösteriyor. Süt ürünlerinin, özellikle peynirin tüketimi, laktoz intoleransı olan bireylerde kötü kokulu gaz üretimine yardımcı oluyor ve şişkinliğe sebebiyet veriyor. Kokunun bir diğer sebebi ise sindirim sistemindeki farklı bir problem olabiliyor. Pankreas, çok yağlı yiyecekleri sindirmek için yeterli enzim salgılamadığında, bağırsaklarda emilim bozukluğu ortaya çıkıyor ve bu da sağlıksız bir sisteme yol açabiliyor. Bunun yanında, yemeğinizi ne kadar hızlı yediğiniz de gaz üretimiyle kol kola bir konumda. Yiyecekleri hızlı tüketiyorsanız, vücudunuza hava girişi daha çok oluyor ve bu da daha fazla gaz üretmenize sebep olabiliyor.
