Kalp kırıklığı yaşadığımız en zorlu duygusal deneyimlerden biridir. Çok sevdiğimiz, çok değer verdiğimiz birini kaybetmek, güvenimizin sarsılması, ihanete uğramak, beklentilerimizin aniden yerle bir olması sadece ruhsal ve zihinsel anlamda değil, fiziksel olarak da çok acı verici bir deneyim oluşturabiliyor. Biyolojik seviyede kalp kırıklığı, fiziksel olarak acı çekmek ile benzer etkiler yaratıyor. Stres hormonu kortizolün seviyeleri tavan yapıyor; uyku, iştah bozuluyor, sindirim etkileniyor, göğüs sıkışıyor hatta bazen kimi insanın kalbi belki de yaşam boyu devam edecek fizyolojik değişimlere giriyor. Takotsubo sendromu olarak tanımlanan bu rahatsızlıkta aniden duygusal stres yaşamak, kalbin fiziksel olarak etkilenmesine, bir nevi “kırılmasına” neden olabiliyor. Peki bu sendroma herhangi bir çözüm bulunmuyor mu? Çok kısa bir zaman önce bilim insanları kalp kırıklığını iyileştirmenin tedavisini bulmuş olabilirler! Sizin için bu çığır açıcı bilimsel araştırmayı inceledik.
Takotsubo sendromu nedir?
Çok sevdiğimiz, değer verdiğimiz birisini aniden kaybettiğimizde kalbimiz sadece bir deyim olarak değil, fiziksel anlamda da “kırılabilir.” Tıp dünyasında Takotsubo sendromu olarak bilinen bu fenomene göre şiddetli duygusal veya fiziksel stres, kalp kaslarının zayıflamasına hatta şekil değişmesine neden olabiliyor. Yas döneminde olan, aşk acısı çeken kişilerin yaşadıklarını “kalbim acıyor” diye anlatmasının bir sebebi olan Takotsubo sendromu aynı kalp krizine benzer semptomlar ile kendini gösterebiliyor. Göğsün sıkışması, nefes alış verişinin zayıflayıp yüzeyselleşmesi bu kez kalp krizi nedeniyle değil, Takotsubo sendromu ile görülebiliyor. Kalbin fizyolojisini uzun süre hatta belki de yaşam boyu değiştirebilen bu sendrom, eğer gerekli medikal ilgiyi almazsa kişinin erken ölüm riskini iki katına çıkarabiliyor.
Kalp kırıklığını iyileştirmek mümkün mü?
Çok yakın bir zamanda İngiliz Kalp Vakfı tarafından fonlanan bir araştırmada uzmanlar Takotsubo sendromunu yani kalp kırıklığını iyileştirmenin yollarını araştırdı. Deneye Takotsubo sendromuna sahip 76 kişi katıldı. Yüzde 91’i kadın olan bu katılımcımların yaş ortalaması ise 66 olarak belirlendi. Araştırma süresince, yaşadıkları semptomları dindirmek için bazı katılımcılara 12 haftalık bilişsel davranışçı terapisi; bazılarına ise bisiklet binme, yürüme, yüzme gibi aerobik hareketlerden oluşan 12 haftalık egzersiz rutini verildi. Kalan katılımcılara ise herhangi bir ek tedavi verilmedi. Çıkan sonuçlar ise ortaya sağlık dünyasında yeni yeni anılmaya başlanan bir bağın varlığını ortaya koydu: Beyin-kalp aksisi.
Araştırmaya göre kişiye özel hazırlanan ve ihtiyaçlara göre değişen 12 haftalık bilişsel davranışçı terapisi ve aerobik egzersizlerden oluşan bir antrenman programı kalp kırıklığını iyileştirmeye yardımcı olabiliyor! Programdan önce ve sonra katılımcıların kalp fizyolojileri ve işleyişleri Manyetik Rezonans (MR) spektroskopisi ile incelendi. 12 haftalık egzersiz ve terapi programını takip eden katılımcımların kalp görüntülerinde gözle görülür iyileşme tespit edildi. Bu kişilerin kalpleri öncesine göre kanı daha iyi pompalayabildi, bedenlerindeki enerji metabolizması çok daha iyi çalıştı. Hatta hem egzersiz hem de terapi alan grupların ikisinin de VO2 Max seviyelerinin sırasıyla yüzde 18 ve yüzde 15 oranında yükseldiği belirtildi!
Peki nasıl oluyor da ruhsal ve zihinsel olarak hissettiğimiz ayrılık ve yas duyguları terapi ve egzersiz sayesinde dinmeye, kalbimizin fizyolojik yapısı iyileşmeye başlayabiliyor?
Terapi, kalp kırıklığını nasıl iyileştirebiliyor?
Bilişsel davranışçı terapisinin kalp kırıklığını iyileştirebilmesi, beyin-kalp aksisi sayesinde yaşanıyor. Psikolojik stresin azaltılmasını amaçlayan bu terapide kişi kendi duygularını ve tepkilerini daha iyi düzenleyebilmeyi, kendi kendini sakinleştirebilmeyi öğreniyor. Zihinsel ve duygusal dayanıklılığı artıyor. Bu da kardiyovasküler sistem üzerindeki baskının azalmasına yardımcı oluyor. Duygusal stres ile aşırı aktivasyona sürüklenen sempatik sinir sistemi yeniden dengelenmeye başlıyor. Bilişsel davranışçı terapinin aynı zamanda kalp atış hızı değişkenliğini de iyileştirdiği biliniyor. Bu terapinin faydalarından yararlarlanmak için bu alanda eğitim almış bir psikolog ile iletişime geçmek gerekiyor.
Egzersiz, kalp kırıklığını nasıl iyileştirebiliyor?
Düzenli olarak aerobik egzersizler yapmaksa kardiyovasküler fitness seviyesinin yükselmesine yardımcı oluyor. Fiziksel hareket hücrelerin enerji üretim merkezi olan mitokondrilerin sağlığını ve işlevini yükseltmeyi sağlıyor. Bu sayede de kalp daha fazla enerji sentezleyip daha verimli şekilde kullanılmaya başlıyor. Aerobik egzersizler aynı zamanda Takotsubo sendromunun bir yan etkisi olarak görülen düşük kondisyonu ve egzersiz kapasitesini de yükseltebiliyor. Araştırmada da kaydedildiği gibi metabolik ve kardiyovasküler sağlığın belirteci olan VO2 Max seviyelerinin yüzde 18 oranında artması sağlanabiliyor. Egzersiz ile kalp kırıklığını iyileştirmek için sağlık danışanının gözetimi altında, kişinin kendi kapasitesine uygun bir program ile başlayıp yavaş yavaş yoğunluğu arttırması öneriliyor. Her gün 10-15 dakika orta tempoda yürümek, bisiklete binmek, yüzmek bile kalbin enerji metabolizmasını iyileştirmeye başlayabiliyor!
