Doğanın küçük bir yansıması ancak önemli bir parçası olan insan, dengeli ve huzurlu olma halini yalnızca doğa ile uyumunu koruyarak sürdürebilir. İnsanın doğa ile dengede kalmasını sağlayan ve sağlığa bütüncül bir bakış açısı sunan Beş Element Teorisi Çin Tıbbının temelini oluşturur. Hastalıkların iyileştirilmesinde de etkili olan Beş Element Teorisini, Akupunktur, Refleksoloji ve Tui Na masajı uzmanı Edith Heidelberger’e sorduk!
İlginizi çekebilir: Kriyoterapi Nedir? Sağlığa Etkileri Nelerdir?
Beş Element nedir?
Tahta, Ateş, Toprak, Metal ve Sudur. Beş Elementin her birinin farklı karakteristik özellikleri vardır. Bunlar hayat döngümüzü, günün bir saatini, bir gezegeni, bir rengi, bir tadı, bir sesi, bir havayı, bir yönü, bir duyguyu, vücut sıvılarını ve vücut dokularımızı temsil eder.
Konu sağlığımız ve iyi olma halimiz olunca bu elementlerin her birinin özel bir görevi bulunur. Çin Tıbbı psikolojimizi ve patolojimizi açıklamak için de Beş Element teorisini kullanır.
Bu Beş Element hayatımız boyunca vücudumuzda evrilir ve belirli dönemlerde spesifik elementler daha dominant veya güçlü olabilir. Elementin vücudumuzdaki dengesi bozulduğu zaman farklı organlarımızda hastalıklar meydana gelebilir ve bu durum bir döngü halini alabilir.
Beş Element teorisini oluşturan 2 tane önemli döngü vardır. Bir tanesi Sheng yani yaratma döngüsü diğeri ise Ko yani kontrol döngüsüdür.
Sheng (yaratma) döngüsü
Chi yani hayat enerjisinin Beş Elementin arasında gezmesiyle hayat oluşur.
Su ağaçları ve bitkileri büyütür, Tahta oluşur. Tahta yanar ve Ateş oluşur. Ateş kül bırakır ve onu Toprak emer. Toprağın içinde Metal bulunur. Metal (mineraller) aynı zamanda Su’da da bulunur.
Sheng döngüsünün bir diğer adı Anne ve Çocuk Yasasıdır. Bunun nedeni, “anne” hasta olduğu zaman Chi akışı etkilenmesi ve “çocuk”ta da hastalık semptomlarının görülmeye başlamasıdır. Bu durumun vücudumuzdaki örneği, anne yani karaciğer hasta olduğu zaman çocuk yani kalp birtakım hastalık semptomları göstermeye başlayabilir.
Ko (kontrol) döngüsü
Tahta topraktan beslenir. Toprak suyu emer. Su ateşi söndürür. Ateş metali eritir. Metal tahtayı şekillendirir (metal gereçler ağacı keser).
Organlara baktığımız zamansa hastalıklar da bu sırayı izleyerek gelişebilir. Örneğin tahta elementinin temsil ettiği karaciğer hastalandığı zaman fark edilmezse ilk önce toprak elementinin temsil ettiği sindirim sistemini, ardından su elementinden olan böbrekleri hasta edebilir.
Sonuç olarak tüm element enerjileri bizim içimizdedir. Bu enerjileri dengede tutabildiğimiz sürece sağlığımızı koruyabiliriz. Fakat bu denge bozulduğu zaman hastalıklar meydana gelebilir. Sadece fiziksel değil stres ve duygusal dengesizlikler de deneyimlenebilir.
Beş Element neleri temsil eder?
Tahta:
- Organ: Safra kesesi ve Karaciğer
- Mevsim: İlkbahar
- Hava olayı: Rüzgar
- Yön: Doğu
- Duygu: Öfke
- Renk: Yeşil
- Saat: 23:00-01:00
- Tat: Ekşi
- Ses: Bağırmak
- Duyu organı: Göz
- Duyu: Görmek
- Doku: Tendonlar ve kaslar
- Dengesizlik durumundaki semptomlar: Migren, baş ağrısı, kasılmalar, boyunda ve omuzlarda gerginlik
Ateş:
- Organ: Kalp, ince bağırsak
- Mevsim: Yaz
- Hava olayı: Sıcak
- Yön: Güney
- Duygu: Neşe
- Renk: Kırmızı
- Saat: 11:00-13:00 (kalp) ve 13:00-15:00 (ince bağırsak)
- Tat: Acı
- Ses: Kahkaha
- Duyu organı: Dil
- Duyu: Tat
- Doku: Damarlar
- Dengesizlik durumundaki semptomlar: Sevgi ve öz sevgi eksikliği, gerginlik, yorgunluk, uykusuzluk, sıcak basmaları, dolaşım bozuklukları, tansiyon ve kalp problemleri
Toprak:
- Organ: Dalak ve mide
- Mevsim: Yaz sonu, hasat dönemi
- Hava olayı: Nem
- Yön: Merkez
- Duygu: Endişe
- Renk: Sarı
- Saat: 07:00-09:00 (mide) ve 09:00-11:00 (dalak)
- Tat: Tatlı
- Ses: Şarkı söylemek
- Duyu organı: Ağız ve dudaklar
- Duyu: Dokunmak
- Doku: Et ve kaslar
- Dengesizlik durumundaki semptomlar: Obsesyon, aşırı korumacılık, bağımlılık, özgüvensizlik, endişe, zayıf hafıza, kilo almak, sindirim sorunları, yorgunluk, güvensizlik hissi
Metal:
- Organ: Akciğer ve kalın bağırsak
- Mevsim: Sonbahar
- Hava olayı: Kuruluk
- Yön: Batı
- Duygu: Yas
- Renk: Beyaz
- Saat: 03:00-05:00 (akciğer) ve 05:00-07:00 (kalın bağırsak)
- Tat: Baharatlı
- Ses: Ağlamak
- Duyu organı: Burun
- Duyu: Koku
- Doku: Deri
- Dengesizlik durumundaki semptomlar: Nefes problemleri, astım, kısık ses, boğaz problemleri, sedef, egzama, kuru deri, koku duyusunda zayıflık
Su:
- Organ: Böbrek ve idrar torbası
- Mevsim: Kış
- Hava olayı: Soğuk
- Yön: Kuzey
- Duygu: Korku
- Renk: Koyu mavi ve siyah
- Saat: 15:00-17:00 (böbrek) ve 17:00-19:00 (kalın bağırsak)
- Tat: Tuzlu
- Ses: İnleme
- Duyu organı: Kulak
- Duyu: Denge ve duymak
- Doku: Kemik ve ilik
- Dengesizlik durumundaki semptomlar: Kolay kırılan kemikler, zayıf bacaklar, zayıf dizler, eklemlerde sertlik ve katılık, zayıf mesane kontrolü, baş ağrısı
