In partnership with Wings
Hayatımızın merkezine aldığımız konularda dengeyi tutturamadığımızda tükenebiliyoruz. Burnout yani psikolojik yıpranma olarak adlandırılan bu hissi yenmenin yolu ise hayatınızı ve enerjinizi geri kazanarak alabileceğiniz birkaç önlemden geçiyor. Emily Ballesteros’un dengeli bir yaşam sürebilmeniz için tükenmişlik ile nasıl mücadele edebileceğinize dair önerilerini derledik.
Tükenmişlikten muzdarip olabilir misiniz?
Sabahları uyandığınızda yataktan çıkmak çok zor mu geliyor? Kalkıp işe gitme fikri alarmı defalarca ertelemenize mi neden oluyor? Belki mesai saatleri dışında da iş yetiştirmeye çalışıyor, hafta sonlarını iple çekiyorsunuzdur. Hatta hafta sonunu sosyalleşmeye, dinlenmeye, rutin ev işlerine ve kişisel bakım gibi şeylere isteseniz de vakit ayıramadan geçiriyor, üstüne bir de hiçbir şeye yetişemediğiniz için suçluluk hissediyorsunuzdur. Pazar akşamları ise yaklaşan haftayı düşünüp içinizdeki huzursuzlukla baş etmeye çalışıyor da olabilirsiniz. Eğer sizin de günleriniz böyle geçip gidiyorsa burnout durumundan yani psikolojik yıpranma ve tükenmişlikten muzdarip olabilirsiniz.
Bu durum ile mücadele etmek tek başınıza çok da kolay olmayabilir. The Cure for Burnout: How to Find Balance and Reclaim Your Life adlı kitabın yazarı olan Emily Ballesteros, bu psikolojik ve fizyolojik halinizin işaretlerinden, nedenlerinden ve olası önlemlerinden bahsediyor. Bilimsel araştırmalarını kültürel bileşenler ile harmanlayan yazar, organizasyonel psikoloji alanındaki uzmanlığı ile denenmiş ve test edilmiş stratejileri bu kitapta okurları ile buluşturuyor.
Özellikle pandemi sonrası dünyada kişisel ve profesyonel dengeyi bulmak oldukça zorlaşmış durumda. Kitapta bahsedilen bir araştırmaya göre pandemi esnasında bekar Amerikalılar’ın %55’i burnout yaşadığını dile getirmiş. Bu oran çocuklu kişilerde %75’e çıkıyor. Hayatımızın dengesinin şaştığı durumlarda, yaşamımızdaki farklı alanları yönetmek biraz daha ustalık gerektiriyor. Stresi ve zamanı doğu şekilde yönetebilmek için öncelikle yaşadığımız tükenmişlik hissine tanı koyarak bir başlangıç yapabiliriz.
Burnout nedir?
Burnout; zihinsel, fiziksel ve duygusal olarak tükenme durumu şeklinde ifade edilebilir. Tükenmenin fiziksel semptomları baş ağrısı, yorgunluk, halsizlik, uyku ve iştah eksikliği olarak sıralanabilir. Eğer duygusal olarak çaresizlik, başarısızlık, azalan tatmin duygusu, yalnızlık ve motivasyon eksikliği hissediyorsanız burnout sendromu yaşıyor olabilirsiniz. Emily Ballesteros bu hissi yalnızca strese bağlamıyor, stresin neden olduğu şeylerin de bu duruma etkisinden bahsederek kitabının ilk bölümlerinde bir kişinin yaşayabileceği üç tür tükenmişlik olabileceğini belirtiyor: kişinin yapacak çok fazla işi olması, sosyal tükenmişlik (meslektaşlara, arkadaşlara veya aileye hayır diyememek) ve can sıkıntısından kaynaklanan tükenmişlik.
Burnout yaşamaya daha meyilli olan kişileri, people pleasers yani başkalarını memnun etme eğiliminde olan kişiler ile high achievers yani başarı kaygısı taşıyanlar olarak tanımlıyor. Kişinin sınırlarını zorlama ve kendini kabul ettirme hali daha çok iş alanında ya da ailevi görevlerde ortaya çıkıyor. Değersizlik hissiyatı aşırı aktif olma hali ile dengelenmeye çalışılıyor. Burnout semptomlarının günlük hayata yansıyan semptomları arasında günlük performansta düşüş, kendini yalnızlaştırma, erteleme ve öfke patlamaları yer alıyor.
Tükenmişlik ile nasıl mücadele edilir?
Ballesteros, kitabında tükenmişlikle mücadele etmek için sağlıklı alışkanlıklar geliştirebileceğiniz beş alan üzerinde duruyor: zihniyet, kişisel bakım, zaman yönetimi, sınırlar ve stres yönetimi. Bu alanları detaylandırarak yaşadığınız tükenmişlik durumunu gidermenize fayda sağlayacak önerileri ise şu şekilde:
Kontrolü geri kazanın.
Kontrol eksikliği hissettiğiniz ve akıntıya karşı yüzdüğünüz durumlar varsa onları tespit ederek işinizde veya günlük programınızda kontrolü yeniden ele almayı deneyin.
Netleştirin.
Eğer sizden beklenileni net olarak bilmiyorsanız, o konuyu netleştirmek ile işe başlayın. Çevrenizin, ailenizin ya da patronunuzun beklentilerine uymak zorunda değilsiniz ama bu kısmı netleştirirseniz kendi programınızda buna uygun değişiklikler yapabilirsiniz.
Destek alın.
Eğer yalnız hissediyorsanız, yetişemediğiniz işlerle veya aile içerisinde yetersizlik hissi ile tek başınıza mücadele ediyor olabilirsiniz. Destek almayı, iş yükünüzü gözden geçirmeyi, yardım istemeyi ya da en azından duygusal olarak dengelenmeyi unutmayın.
Seçeneklerinizi gözden geçirin.
Eğer hayatınızdan memnun değilseniz, değiştirebileceğiniz seçenekleri gözden geçirin. Farklı iş olanaklarını değerlendirin, yeteneklerinize şans tanıyın veya eğitim hayatında değişikliğe gitmeye çekinmeyin. Hiçbir şeyi değiştiremiyorsanız bile mutlaka var olan durumunuzu daha ideal kılacak bir seçenek bulabilirsiniz.
Dinlenin.
Uyku iyi olma halini arttırdığı gibi, sağlığınızı da korur. Boş zamanlarınızı dinlenerek geçirdiğiniz için suçluluk hissetmeyin, vücudunuzun buna ihtiyacı var. Dinlenmeye ve dinlendirici aktivitelere az da olsa zaman ayırmayı deneyin.
Günlük rutin oluşturun.
İş ve hayat arasındaki çizgiler silikleştiğinde tükenmişlik hissi artabiliyor. Mesai ve mesai dışı saatlerinizi ayırmaya dikkat edin. Ekran sürenizi azaltın, telefonunuzu belli bir saatten sonra sessize alın. Eğer evden çalışıyorsanız iş ve ev hayatı dengesini kurmak için işten sonra kısa da olsa yürüyüşe çıkmayı deneyebilirsiniz.
Sınırlarınızı çizin.
Gerekli sınırları çizmekte zorlanmak, tükenmişliğin en büyük nedenlerinden biridir. Hayır diyebilmenin gücünü kavrayın ve ilk sıraya kendinizi koyarak o anki ihtiyaçlarınıza göre davranın. Dinlenmeye ihtiyacınız varsa arkadaşınızın hafta sonu davetine hayır diyebilirsiniz. Eğer elinizde yetiştirmeniz gereken kendi işleriniz varsa iş arkadaşınızın yardım ricasını nazikçe geri çevirebilirsiniz.
Burnout sendromunuzu tedavi ederek tükenmiş, düşük enerjili, kaygılı, dalgın ve negatif ruh halinizden sıyrılmak için önerilen bu yöntemler ile siz de hayatınızı dengeleyerek kontrolü yeniden ele almayı deneyebilirsiniz.
Yenilenen Wings ile hayatınıza değer katmaya, alışveriş keyfini ayrıcalıklara dönüştürmeye hazır mısınız? Siz de Wings’in ayrıcalıklı dünyasına katılmak ve size özel programlarını incelemek için link üzerinden başvurunuzu yapabilirsiniz!
