Çocukların en kolay, büyüklerin en zor söylediği kelime: Hayır. Nasıl da zorlanıyoruz öyle değil mi başkalarına hayır derken? An geliyor, o kelimeyi söyleyeceğimize hiç istemiyorken “evet” deyivermiş halde buluyoruz kendimizi.
Peki neden bu kadar zor hiç düşündünüz mü?
Aslında hepimizin farklı sebepleri var diyebiliriz. İşte en yaygın hayır diyememe nedenleri;
1. “Hayır demek karşımızdakini reddetmektir.”
Bu bakış açısı bazılarımızın elini kolunu bağlıyor çünkü bazılarımız hayır cevabını sadece olumsuz bir yanıt olarak görmüyor. Onlara göre hayır demek birisini geri çevirmek anlamına geliyor ve etrafımızdakileri geri çeviriyor olmamamız gerekiyor.
2. “Hayır dersem, ilişkimiz bozulur.”
Bazılarımız, ilişkide olduğumuz insanların hayır cevabını duyduğunda bizden uzaklaşacağını düşünürüz. Oysa ki arkadaşlık ilişkisi olsun, ailevi ilişkiler olsun, romantik ilişkilerimiz olsun kişilerin birbirlerine zaman zaman hayır deme lüksü vardır. İlişkiyi sürdürmek için kişilerin sürekli birbirlerine aşırı fedakarlıkta bulunmaları gereksiz hatta ilişki için uzun vadede zararlıdır. İnsanların gözünde sandığımızdan daha fazla kredimiz vardır.
3. “Hayır dersem, bencil olduğumu düşünürler.”
Aslında ruhsal olarak hepimiz kendi iyi oluşumuzdan sorumluyuz. Mutlu, huzurlu hissetmek bizle ilgili. Eğer karşı tarafın talebi sizi zora sokacaksa buna hayır demek bencillik değildir. İlişkilerin uzun vadede sağlıklı devam edebilmesi için herkesin kendini iyi dinleyebilmesi, ihtiyaçlarının farkında olması ve gerektiğinde kendisini koruması faydalıdır.
4. “O bana hayır deseydi ben çok üzülürdüm.”
Bazen kişiler karşı taraf ile empati kurup hayır cevabının üzücü kısmına odaklanırlar. Bu durumda kişi kendisini şu şekilde eğitmelidir; “Eğer benim ondan istediğim şey de onun için zor ise o da hayır diyebiliyor olmalı ve ben buna üzülmek yerine başka bir çözüm aramalıyım.”
5. “Herkes beni sevmeli.”
Herkes tarafından sevilme ihtiyacı, bir başka hayır diyememe sebebidir. Kişi, çevresindeki tanıdığı ve tanımadığı herkes tarafından onaylanmak adına adeta çırpınır. Bu durumu kendinizde görüyorsanız altında yatan nedenleri keşfetmek ve kendinizi bu anlamda geliştirebilmek için psikolojik destek almayı düşünebilirsiniz.
6. “Birine nasıl hayır denir ki?”
Hayır demeyi öğrenmemiş olmak da hayır diyememenin bir sebebidir. Çocukluktan itibaren ailemizde hayır diyebilen bireyler göremediysek onların hatalı davranışlarını kopyalamış olabiliriz.
Peki hayır demeyi nasıl öğreniriz?
Kısa ve net bir hayır cevabı kaba gibi görünebileceği ve sizin için de söylemesi daha zor olacağı için, karşımızdakine önce bizden istediği şeyi kısaca özetleyerek başlayabiliriz.
Örneğin “Benden senin için terziye uğrayıp kıyafetlerini almamı istiyorsun.” Sonra yapmak istemediğiniz bu durum ile ilgili kendi gerçeğinizi ve duygularınızı anlatabilirsiniz. “Fakat ben şu an işteyim ve ofisten en erken 18:00’de çıkabiliyorum. O saatte terziye uğrarsam iş çıkış trafiğinde çok daha uzun zaman kalmam gerekecek.”
Son olarak da karşınızdaki kişinin istediğini yaparsanız kendinizi nasıl hissedeceğinizi ve bunun sizi neden zorlayacağını söyleyin. “Trafikte çok uzun zaman kalınca çok gergin, stresli oluyorum ve eve gidince oğlumun bir proje ödevine yardım etmem gerekiyor. Eve gergin ve stresli gidersem oğluma gerektiği gibi yardımcı olamayacağım.”
Bir anda daha kolay hayır diyen birisi haline gelmeyi beklemeyelim ama küçük alıştırmalarla kendimizi bu duruma ısıtmak iyi bir fikir olabilir.
