İsimleri, tanıştığımız insanların yüzlerini ya da gittiğimiz yerleri hatırlamakta zorluk çektiğimiz zamanlar olur. Bütün bu zorluklar aslında bize beynimizle ilgili oldukça fazla ipucu vermektedir. Hafıza, pek çok farklı beyinsel aktiviteyle bağlantılı olan karmaşık bir işlem sürecidir. Bu süreci geliştirmeye yarayan ve hafızayı güçlendiren 6 bilimsel metodu sizler için araştırdık!
Anı yaratma
Beynimiz yaşadığımız olaylar ve deneyimlerle ilgili olarak bazı sinyaller yaratır ve sinaps adı verilen nöronlar arası bağlantılar oluşturur. Bu süreç, anı yaratma sürecidir.
Anıları bileştirme
Eğer bir anı başka bir anıyla birleştirilmezse tek başına cılız bir anı olarak kalarak çabuk unutulur. Bir anının başka bir anıyla birleştirilmesi uzun süreli hafızaya sebebiyet vermektedir. Anıların birbirine bağlanması durumu genellikle uyku esnasında gerçekleşir.
Anıları hatırlama
Zamana bağlı olarak anıların unutulması ya da eskisi kadar net hatırlamaması olağan bir durumdur. Yaşlanmanın doğal bir süreci olan anı kaybını önlemek için bazı metotlar bulunmaktadır.
1. Çalışan hafızanızı güçlendirmek için meditasyon yapın
Bir bilgi ilk duyumda öncelik olarak geçici hafızaya alınır. Bu bilgi kullanılana kadar unutulmaya müsait konumdadır. Ancak bir konu veya durum içerisinde işlevli hale geldiğinde kalıcı olarak yer edinir. Çoğu yetişkine göre daimi çalışan hafızada tutulabilen maksimum 7 unsur vardır. Daimi çalışan hafızanızı güçlendirmeniz gerektiğini düşünüyorsanız meditasyon yapmayı deneyebilirsiniz.
Meditasyon sayesinde konsantrasyon gücünüz artar, yalnızca iki haftada bile pek çok konuyu hatırlama ile ilgili gelişme kaydettiğinizi fark edebilirsiniz. Bir bilgi sol beyinde ikincil derecede önemli sırada konumlanabilir ancak meditasyon sayesinde bu bilgiyi ilk sıraya almanız mümkündür.
2. Anı birleşimini sağlamak için kahve için
Yapılan bir araştırmaya göre(*) kahve içmek, öğrenilen bir bilginin 24 saat sonra bile hala taze olabilmesine olanak sağlar. Kahvenin etkileri öğrenilmiş bilginin veya edinilmiş bir anının sürekliliğini korur. Yapılan araştırmalarda kahve tüketildiğinde hafızanın “daha derin bir muhafaza” seviyesine ulaştığı ortaya konmuştur.
3. Kiraz ve çilek gibi meyveler tüketin
Başka bir araştırma(**), her hafta düzenli olarak çilek, kiraz ya da yabanmersini yemenin hafızayı keskinleştirdiğini bildirmektedir. Bu meyvelerin içerdiği flavonoid içeriği sayesinde beyindeki nöron bağları kuvvetlenir ve uzun süreli hafıza edinimine katkı sağlanır.
4. Düzenli olarak egzersiz yapın
Spor yapmak yalnızca vücudu değil aynı zamanda organlarınızı da korur ve geliştirir. Düzenli olarak egzersiz yapmak hafıza kaybıyla ilgili sorunların azalmasına yardımcı olur. Hiç hareket etmeden sessizce oturan bir insanın beyniyle, 20 dakika yürüyüş yapmış olan insanın beyni hızlı düşünme ve hatırlama fonksiyonları açısından birbiriyle aynı değildir.
5. Sakız çiğneyin
Yeni bir şeyler öğrenirken sakız çiğnemenin odaklanma ve olayları hatırlama konularında önemli etkiler yarattığı gözlemlendi. Yapılan bir araştırmaya göre(***), sakız çiğneyen katılımcılar, sakız çiğnemeyen katılımcılara göre hatırlamaları gereken sorulara çok daha hızlı reaksiyon gösterdi.
Sakız çiğnemenin beynin hipokampüs bölgesindeki aktiviteyi arttırdığı bu nedenle hafızayı güçlendirdiği düşünülmektedir.
6. Kaliteli uykuya özen gösterin
Düzenli uyku beynin yenilenmesini ve beyindeki gerekli bilgi ya da anıların gereksizlerden arınarak taze kalmasını sağlar. Yapılan bir araştırmada(****), bir grup katılımcıya bazı hafıza kartları gösterilmiştir. 20 dakikalık kısa bir şekerlemenin ardından katılımcıların bu kartları şekerleme yapmayanlara göre çok daha başarılı bir şekilde hatırlayabildikleri ispatlanmıştır.
Kaynaklar:
* https://www.nature.com/articles/nn.3623
** https://news.harvard.edu/gazette/story/2012/04/berries-keep-your-brain-sharp/
*** https://www.scientificamerican.com/podcast/episode/gum-chewing-may-improve-concentrati-13-03-26/
**** https://gawker.com/5741490/want-to-memorize-something-take-a-nap
