
In partnership with Wings
İyi yaşam dünyasında sıklıkla “aralıklı oruç” tipi ile anılan oruç, terapötik amaçlar ile bedeni belirli süreler gıda ve belirli bazı içeceklerden mahrum bırakmak anlamına geliyor. Oruç yüzyıllardan beridir dini ve kültürel anlamda hayatlarımızda olsa da terapötik yönünün bu denli popülerleşmesinin sebebi üzerinde yapılan birçok bilimsel araştırmadan kaynaklanıyor. Çok çeşitli şekillerde oruç tutmak bedenin hasar görmüş hücrelerini yok edip yerine yeni sağlıklı hücreler üretmesini sağlayan otofaji sürecini tetikleyerek bedensel iyileşmeyi sağlıyor. Peki uzun süreler aç kalmanın, orucu bir beslenme alışkanlığı haline getirmenin herhangi bir yan etkisi bulunmuyor mu? Bulunuyor, özellikle kadınlarda. Dr. Mindy Pelz, bu alanda yazdığı kitapları ve 30 yıllık tıp deneyimi ile kadınların hormonal dengelerini ve bütünsel sağlıklarını korumak için erkeklerden daha farklı şekillerde aralıklı oruç yapması gerektiğini savunuyor. Peki Pelz’e göre kadınlar nasıl aralıklı oruç yapmalı? Sizin için yazdık.
Dr. Mindy Pelz kimdir?
Kadın sağlığı alanında dünya çapında tanınan Dr. Mindy Pelz, aynı zamanda birçok kez çok satanlar listesine giren Fast Like a Girl, The Menopause Reset, Eat Like a Girl kitaplarının yazarı ve son zamanların en popüler sağlık podcast’i The Resetter Podcast‘in de sunucusu. 30 yıllık deneyimiyle kadınları kendi bedenlerine inandırmayı misyon edinen Dr. Pelz, verdiği öneriler ile herkese sağlıklı bir kadın bedeninin ne denli güçlü olduğunu öğretiyor.
Pelz’e göre kadınlar neden aralıklı oruç yapmalı?
Bu alana özel olarak yazdığı Fast Like a Girl yani “Kız Gibi Oruç Tut” kitabı yeterli bir kanıt değilse söyleyelim, Dr. Pelz kadın sağlığı için aralıklı oruç yapmanın büyük bir destekçisi. Bu alanda kadınların kafasını karıştıran çok fazla bilgi eksikliği ve yanlışlığı olduğunu söyleyen Dr. Pelz, cevap olarak 44 farklı akran denetiminden geçmiş çok kapsamlı bir meta araştırmayı gösteriyor. Bu araştırmaya göre aralıklı oruç kadın sağlığını 5 farklı alanda yükseltebiliyor. Bu yüzden de uzmanlar tarafından bir yaşam tarzı değişimi olarak “reçetelendirilebiliyor.” İşte bu 5 alan!
Kanser
Yapılan araştırmalara göre orucu taklit eden bir beslenme hem kadınlar hem de erkeklerde tümörlere giden kan akışını keserek kanser gelişimini engelleyebiliyor. Özellikle meme kanseri tedavisi almış kadınları inceleyen bir araştırmaya göre ise aralıklı oruç uygulamak, kanserin yeniden nüksetme riskini yüzde 70 oranında azaltabiliyor!
PKOS
Kadınların en sık karşılaştıkları hormonal sorunlardan olan Polikistik Over Sendrom ise aralıklı oruç sayesinde hafifletilebiliyor. Araştırmalara göre aralıklı oruç yapmak zihni sakinleştiren hormonların salgılanmasına yardımcı olarak seks hormonlarının dengesini bozan stres yani kortizol hormonunu düşürmeye yardımcı oluyor.
Metabolizma sağlığı
Özellikle menopoz döneminde kadınlarda rastlanan metabolik rahatsızlık, kendini ani kilo alımı veya obezite, yüksek kolesterol, insülin direnci, yüksek tansiyon ve çeşitli kalp rahatsızlıkları ile gösterebiliyor. Aralıklı oruçsa metabolik sağlık üzerinde yaşanan tüm bu anormallikleri dengelemeye yardımcı olabiliyor. Araştırmalara göre sadece 4 hafta aralıklı oruç yapmak bile kilo vermeye, bel çevresinin küçülmesini, lipit yani kandaki yağ değerlerinin iyileşmesini, tansiyonun düşürülmesini sağlayabiliyor. Tüm bu iyileşmeler de ileri yaşlarda sıkça yaşanabilen metabolik sendromun hafifletilmesine hatta geri döndürülmesine katkıda bulunuyor.
Zihinsel sağlık
Dr. Pelz’e göre özellikle menopoz sonrası seks hormonlarının bedenden çekilmeye başlaması ile kadınlar anksiyeteye, öfkeye, depresyona, ruh hali değişimlerine karşı çok daha savunmasız hale geliyor. Bu dönemde aralıklı orucu rutine sokmak beyinde rahatlama ve sakinlik hissini sağlayan GABA hormonunun salgısını arttırarak ruh halinin iyileşmesine, zihinsel rahatsızlıklara yakalanma riskininse düşürülmesine yardımcı oluyor.
Kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları
Kronik olarak bedensel ağrılar ve acılar çekmek, kemik erimesi, romatoid artrit gibi kas ve iskelet rahatsızlıkları aralıklı orucun sağladığı hormonal denge halinden fayda sağlayabiliyor. Örneğin aralıklı oruç, paratiroid hormonu salgısını dengeleyerek kemiklerin daha fazla kalsiyum ve fosfor almasına yardımcı oluyor ve kemik erimesini yavaşlatabiliyor. Aynı zamanda düzenli olarak aralıklı oruç yapmak kilo kontrolüne de yardımcı olarak bedeni olası sakatlıklar, düşmeler, sağlık sorunlarından da koruyabiliyor. Acı ve ağrı kontrolünde ise aralıklı oruç hassas bölgelere baskı yapan bedensel enflamasyonu düşürerek bedenin iyileşme ve onarma yetilerini güçlendirebiliyor.
Kadınlar için aralıklı orucun hiçbir zararı yok mu?
Ancak Pelz, çoğu popülerleştirilmiş aralıklı oruç modellerinin erkek bedenlerini baz aldığını, kadınların kendilerine has bazı ihtiyaç ve gereklilikleri göz ardı ettiğinin farkında. Bazı bilimsel araştırmalar da aralıklı orucun olası negatif etkilerini kadınların daha çok deneyimlediğini gösteriyor. Peki aralıklı oruç kadınlar için neden daha zorlayıcı olabiliyor ve bu etkilerini nasıl minimize edebiliriz?
Pelz’e göre kadınların aralıklı oruç yaparken karşılaştıkları en büyük sorun hormonal. Her iki cinsiyette de bulunan ve cinsel organların işlevlerini yürüten GRH hormonu kadınlarda normal şartlar altında inanılmaz koordineli bir şekilde çalışıyor. Dışarıdan gelen herhangi bir değişimdense çok hızlı şekilde negatif etkilenebiliyor. Buna aralıklı oruç da sebep olabiliyor.
Kadın ve erkekler arasındaki bir başka farklılık da kisspeptin proteini ile alakalı yaşanıyor. Kadınlarda doğal olarak daha yüksek olan bu protein açlığa karşı çok hassas olduğu için aralıklı oruç zamanında azalabiliyor. Tüm bu hormonal değişimlere ek olarak bazı araştırmalar aralıklı oruç yaparken erkeklerin kendilerini daha rahat kadınlarınsa daha stresli hissettiklerini gösteriyor.
Peki kadınlar nasıl aralıklı oruç yapmalı?
Dr. Pelz, tüm bu yan etkilere rağmen kadınların aralıklı oruç yaparken menstrüel döngülerine göre hareket etmeleri gerektiğini söylüyor. Normal şartlarda 28 gün süren menstrüasyon döngüsünün 1. yani reglin başladığı gün ila 12. günü arasında kadınların aralıklı oruç yapmasında herhangi bir yan etki görülmüyor. Östrojenin en tepeye çıktığı 12. ve 14. günler arasında ise aralıklı oruca ara vermek öneriliyor. Eğer mutlaka yapılmak isteniyorsa hormonal dengeyi korumak için bugünlerde oruç süresi daha kısa tutulmalı. 14 ile 21. günler arasında yine aralıklı oruca dönülebiliyor. Menstrüasyonun 21. ve 28. günleri arasında ise progesteron salgısı en yüksek seviyelere çıkıyor. Bu günlerde aralıklı oruç yapmak kadınlarda anksiyete ve öfke artışına sebep olabiliyor, hormonların sağlıklı salgılanmasını engelleyebiliyor. Aksine bu dönemde beslenmedeki karbonhidrat miktarını arttırmak progesteron salınımını desteklemeye yardımcı oluyor!
Pelz’in aralıklı oruç rutini:
- 1.- 12. günlerde: Aralıklı oruç.
- 12. – 14. günlerde: Normal beslenme.
- 14. – 21. günlerde: Aralıklı oruç.
- 21. – 28. günlerde: Normal beslenme.
Perimenopozda olan kadınlarda ise Pelz’in aralıklı oruç rutini yine yukarıdakine benzer şekilde ilerliyor. Menopozdan sonra ise seks hormonlarının salgısı çok azaldığı için Dr. Pelz orucun minimuma indirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Wings ile hayatınıza değer katmaya, alışveriş keyfini ayrıcalıklara dönüştürmeye hazır mısınız? Siz de Wings’in ayrıcalıklı dünyasına katılmak ve size özel programlarını incelemek için link üzerinden başvurunuzu yapabilirsiniz!