Mindfulness (bilinçli farkındalık) gitgide popülerleşirken ne olduğu ile ilgili kafa karıştırıcı bilgiler ortaya çıkıyor. Onun sadece bir tür meditasyon olduğuna dair yanlış düşüncelere kapılabiliyoruz. Mindfulness ve meditasyon birbirleriyle yakından ilgili ve ortak tanımlarda buluşuyor olsalar da aynı şey değiller.
Mindfulness nedir?
Mindfulness yani bilinçli farkındalığın özünde “şu an yaşamakta olduğumuz deneyimde mevcut olmak” yatıyor. Bu noktada dikkati “şu anda olmakta olana” yönlendirerek ortaya çıkan farkındalıktan bahsediyoruz. Bu dikkat zihinde oluşacak düşüncelerden ve yargılardan önce gelen bir dikkat haline geliyor, bu anı düşüncelerimizle tanımlamıyoruz hislerimizle fark ediyoruz.
Dikkatimizi o anda ne oluyorsa ona çevirdiğimiz ve deneyimimizin tamamına yöneldiğimiz zamanlar Mindfulness becerimizi kullandığımız zamanlar. Mesela bulaşıkları bir sonra yapacaklarımızı düşünerek toplayabiliriz veya bulaşıkları hareketlerimizi, sesleri, kokuları, dokuları fark ederek kaldırabiliriz. Değişen şey sadece dikkatimizin nerede olduğu.
Yaptığımız, yaşadığımız herhangi bir şeyde de aynı bu yargısız, anda olan dikkati kullanabiliriz. Sabah kalktığımızda, duş alırken, yemek hazırlarken, yemek yerken, insanlarla iletişimdeyken, işimizi yaparken… Tabii bazı aktiviteler var ki doğaları gereği daha “mindful” olarak adlandırdığımız, yani daha kolay dikkatimizi yaptığımız işe vermemizi sağlayan ve anda olmamızı kolaylaştıran aktiviteler.
İlginizi çekebilir: Duyuları Harekete Geçirme Sanatı: Mindfulness
Zevk alarak yaptığımız ve bizi hem rahatlatan hem dikkatimizi anda tutmamıza yardımcı olan aktiviteler hepimiz için farklılık gösterecektir. Kimisi için bu bezelye ayıklamaktır, kimisi için müzik aleti çalmak, resim çizmek, dans etmek, örgü örmek, dikiş dikmek…. Hatta “Resim benim meditasyonum.” veya “Balık tutmak benim terapi yöntemim.” gibi cümleleri daha sık duymaya başlar olduk.
Dikkatimizi bu aktivitelere verdiğimiz zaman Mindfulness pratiğinin getirdiği rahatlamayı hissedebiliriz, andayızdır o sırada ve yaşamakta olduğumuz deneyimin tamamen içindeyizdir. Ancak bu pratik, formel meditasyon pratiği değildir. Dikkatimizi bir aktiviteye bütünüyle veriyor olmamız o aktiviteyi meditasyon haline getirmez. Burada Mindfulness becerisini kullanıyoruzdur.
Mindfulness ve meditasyon birbirinden nasıl ayrılır?
Meditasyon binlerce yıllık geçmişe sahip kadim öğretilerden oluşan ve günümüze kadar gelen bir pratiktir. Bugün bilinen ve uygulanan yüzlerce farklı meditasyon tekniği bulunmakta. Mindfulness, Buda’nın öğretilerine dayanır. Mindfulness meditasyonlarında dikkati verdiğimiz yer nefes ve beden deneyimidir.
Formel meditasyon pratiğinden bahsederken belli bir niyetle, uyanık bir zihinle, belli bir süre boyunca durma ve dikkatimizi deneyimimizde karşımıza çıkanı gözlemleme, fark etme eyleminden bahsederiz. Bu formel meditasyonu farklı formlarda da gerçekleştirebiliriz, örneğin oturarak, uzanarak veya yürüyerek.
Bu meditasyon çeşidi diğer meditasyonlara göre farklıdır. Mesela transandantal meditasyonda size verilen bir mantra üzerine odaklanırsınız ve o mantrayı tekrarlarsınız. Veya Zen meditasyonunun oturuş ve pratikle ilgili çok spesifik yönlendirmeleri vardır. Tibet geleneklerini ele alırsak, farklı meditasyonlarda farklı imgeler kullanılır.
Meditasyon çeşitleri bu saydıklarımdan çok daha fazladır. Burada sadece örneklemek ve “meditasyon” deyince her zaman aynı pratikten bahsedilmediğini netleştirmek istiyorum. Meditasyonun sizin için işe yarayıp yaramadığına karar vermeden önce mevcut olan farklı meditasyon pratiklerini denemek isteyebilirsiniz. Mindfulness meditasyonu mevcut olan geleneklerden sadece bir tanesidir.
İlginizi çekebilir: Meditasyona Başlama Rehberi
Mindfulness içinde meditasyonu da barındıran daha geniş bir “olma” halidir. Mindfulness becerisini günlük aktivitelerimizde kullanabiliriz. Mindfulness meditasyonu ise bu günlük farkındalığı arttırmamızı sağlayacak olan araçtır. Tek başına bir amaç değildir.
Mindfulness meditasyonun niyeti meditasyonun kendisinde uzmanlaşmak değildir. Dikkati şimdiki ana yönlendirme becerisini geliştirip bunu günlük hayatta kullanmamızı kolaylaştırmaktır. Mindfulness meditasyonu pratik ettikçe günlük farkındalığımızı arttırırız ve bu beceriyi farklı aktivitelerimizde kullanabiliriz. Formel meditasyon ve günlük Mindfulness becerisi bu şekilde el ele, paralel bir şekilde ilerlemektedir.
