FOTOĞRAF: STELLA MCCARTNEY
Sürdürülebilir bir dünya için artan farkındalıkla birlikte insanların tüketim alışkanlıkları ve yaşam pratikleri değişmeye başladı. Gün geçtikçe daha fazla insanın vegan yaşam tarzını benimseme yolunda çaba göstermesi ise bunun somut bir örneği. Sadece yemek ile sınırlı olmayan veganlık kavramı, moda sektöründe de karşımıza çıkıyor. İpek, yün ve deri gibi hayvansal kaynaklı malzemeler uzun zamandır lüks moda endüstrisinin temel dayanakları ancak gün geçtikçe hayvancılığın küresel iklim krizindeki rolünün ağırlığı göz ardı edilemeyecek kadar büyüyor. Neyse ki artan etik ve çevresel kaygılarla birlikte giyim sektörü yeni bir kavram kazanmış oldu: Sürdürülebilir vegan moda.
Vegan moda nedir?
Vegan moda, ürünlerin hiçbir hayvansal malzeme içermemesi ve üretim sürecinin herhangi bir aşamasında hiçbir hayvansal ürün kullanılmaması olarak tanımlanabilir.
Vegan moda mı sürdürülebilir moda mı?
Vegan moda, hayvan haklarını desteklemesinin yanı sıra, hayvancılığın çevresel etkenlerinin doğaya olan zararlarının azaltılmasında önemli bir faktör olduğu için aynı zamanda sürdürülebilirliğe de katkı sağlayan bir konsept. Ancak bu durum, vegan moda ve sürdürülebilir modanın aynı şey olduğu anlamına gelmiyor. Vegan moda sadece hayvansal kaynaklı malzemeler kullanmaktan kaçınıp aynı zamanda ürünlerin “cruelty-free” olmasına da özen gösterirken, sürdürülebilir modada birkaç kriter ortaya çıkar: Bunlar yerel standartlara uygun üretim yapılması, üretimin etik olması, geri dönüşüme katkı sağlaması, doğal ve organik malzeme seçilmesi ve uzun ömürlü giysiler yaratılması. Sürdürülebilir moda, giysilerin çevresel etkisini azaltmaya ve mümkün olan en küçük karbon ayak izini yaratmaya odaklanır. Çoğu sürdürülebilir markanın ürünlerinde hala yün, kaşmir, ipek ve deri kullanması muhtemeldir, bu yüzden vegan olarak sınıflandırılamayabilirler. Aynı zamanda bazı vegan etiketli ürünler, ayrışması zor olan ve okyanusları kirletebilen fosil yakıtlardan elde edilen sentetiklerden üretilebilir. Bu nedenle ürünlerin hem sürdürülebilir hem vegan olması moda sektöründe kritik bir konumdadır.
Geri dönüştürülmüş ve biyo-bazlı sürdürülebilir malzemelerin karışımından üretilen vegan sneaker
Vegan mantar derisinden oluşturulan dünyanın ilk Mylo™️ koleksiyonundan
Okyanustan toplanan geri dönüştürülmüş, saflaştırılmış plastik çöplerden, balık ağlarından ve tekstil atık liflerinden üretilen mini çanta, vegan ve sürdürülebilir
7 sürdürülebilir vegan malzeme
Organik pamuk, geri dönüştürülmüş pamuk, kenevir, keten (linen), liyosel, modal ve mantar sürdürülebilir vegan malzemelerdir. Sürdürülebilir vegan deri ise ananas yaprağı (piñatex), mantar (mylo), elma kabuğu, kombucha ve geri dönüştürülmüş plastik gibi kaynaklardan elde edilebiliyor. Bazı markalar, cruelty-free, çevreye minimum etkide ve dayanıklılıktan ödün vermeyen bitki bazlı kullanımını teşvik eder pozisyonda. Stella McCartney’nin, geçen bahar sezonunda sadece mantar derisi olan mylo kullanarak tüm hazır giyim koleksiyonunu piyasaya sürmesi, Hermès, Adidas ve Lululemon gibi markaların bitki bazlı deri denemelerine başlaması duruma öncü örneklerden sadece birkaçı.
Vegan sentetik malzemeler
Polyester, naylon ve suni ipek gibi sentetik malzemeler çevreye olan zararlı etkilerinden dolayı vegan olsa da sürdürülebilir değil. Yine de halihazırda üretilmiş bu sentetik kumaşların fabrikalardan gelen kumaş atıklarını veya tüketicilerden gelen eski giysileri yeni tekstil ürünlerine geri dönüştüren seçenekler bulunuyor ve bu seçenekler sayesinde sürdürülebilirliğe katkıda bulunabiliyorlar. Özellikle mayo gibi ürünler için geri dönüştürülmüş kumaşların seçilmesi ürün için efektif, çevre için faydalı oluyor.
Hayvansal kaynaklı malzemeler
İpek, paşmina, kaşmir, deve tüyü, tiftik, alpaka, angora, yün, kuştüyü, kaztüyü, kürk, deri, süet ve astragan hayvansal kaynaklı malzemelerden bazıları.
Nelere dikkat edilmeli?
Günümüzdeki yeri gün geçtikçe artan sürdürülebilir ve vegan moda kapsamında H&M, Zara, Adidas, Nike gibi markalar vegan koleksiyonlar hazırlamaya başlarken; moda haftalarında ve Gucci, Burrbery, Chanel gibi markalarda da hayvansal kaynaklı ürünler de literatürden yavaşça çıkıyor. Sürdürülebilir vegan modanın günümüzdeki yerinin artmasıyla ve “Sürdürülebilir Moda, Eko Moda, Yavaş Moda, Yavaş Tasarım” konseptleri de yaygınlaşıyor.
Satın alınan ürünlerin etiketini okumak, bilinçli bir tüketici olma yolunda önemli bir adım. Ayrıca, sentetik malzemelerin yanında “geri dönüştürülmüş” ifadesinin yer alıyor olmasına da özen gösterilmeli.
