Netflix’in aynı anda hem eleştiri hem de övgü oklarını toplayabilen en tartışmalı belgesellerinin başında You Are What You Eat: A Twin Experiment gelir. Stanford Üniversitesi tarafından yürütülen 8 haftalık bir beslenme araştırmasını konu alan bu belgeselin başrol oyuncusu Prof. Christopher Gardner‘dır. Amerikalı beslenme uzmanı Gardner tarafından yürütülen bu beslenme deneyinin çok basit bir hipotezi var: Genetik olarak tıpatıp aynı olan tek yumurta ikizleri kontrollü bir ortamda birbirinden zıt iki beslenme biçimi izlerse bütünsel sağlıkları ve genel iyi olma halleri nasıl şekillenir? Hele ki bu iki beslenme modern yaşamın en çok karşılaştırılan beslenme biçimi omnivor yani hepçil ve vegan beslenme ise? En sağlıklı ikiz hangi beslenme biçimini izleyen ikiz olur? Prof. Christopher Gardner tarafından yürütülen “İkiz Deneyi” araştırmasının sonuçları hepimize beslenme alışkanlıklarımızı sorgulatacak nitelikte.
Prof. Christopher Gardner kimdir?
Stanford Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Rehnborg Farquhar profesörü olarak görev alan Christopher Gardner, Amerikalı bir beslenme araştırmacısıdır. Stanford Prevention Research Center’da beslenme araştırmalarının başında olan Gardner bitki bazlı beslenme üzerine yürüttüğü çok sayıda araştırma ile tanınır. Netflix’in çok ses getiren You Are What You Eat: A Twin Experiment belgeseline yürüttüğü İkiz Deneyi ile konu olan Christopher Gardner sıkı bir vegan beslenme savunucusudur.
İkiz deneyi ne araştırıyor?
Christopher Gardner’a göre beslenme araştırmalarının en zorlayıcı kısmı yeme içme alışkanlıklarının etkilerini genetik yatkınlıklardan, yetiştirilişten, diğer yaşam tarzı seçimlerinden ayrıştırmak. Tüm bu değişken faktörlerin araştırma sonuçlarını etkileyebildiğini söyleyen Gardner çareyi tüm genetik bilgileri, yetiştirilişleri hatta tüm fiziksel özellikleri aynı olan tek yumurta ikizlerinde bulmuş.
22 tek yumurta ikizini 8 hafta boyunca kontrollü bir ortamda zıt iki diyete (omnivor ve vegan beslenmeye) tabi tutan İkiz Deneyi bu temelden yola çıkıyor. 44 kişinin araştırma başında genel ve kardiyovasküler sağlık durumları ölçülüyor. Daha sonra ikizler ikiye ayrılıyor ve her iki taraf da besin değeri açısından yüksek, yeterince kalori içeren, sağlıklı, gerçek gıdalardan oluşan zengin bir diyete tabi tutuluyor. Tek fark ise 22 kişi hayvansal ürünler yerken diğer taraf tamamen bitki bazlı, vegan bir beslenme izliyor. Süreç boyunca Gardner tüm katılımcılara beslenme koçluğu yapıyor: Sağlıklı tabaklar hazırlamaları için onlara yardımcı oluyor, tarifler paylaşıyor ve herkesin yemek günlüğünü tutuyor. İşin özünde tüm katılımcılar pratik, doyurucu ve gerçek gıdalardan oluşan sağlıklı bir beslenme izliyor. 2 ayın sonunda deney sona eriyor ve her katılımcının sağlık durumu yeniden ölçülüyor.
Hangisi daha sağlıklı: Omnivor beslenme mi vegan beslenme mi?
8 hafta süren araştırmanın sonuçlarına göre vegan beslenme izleyen katılımcıların kardiyovasküler sağlıkları, hepçil beslenme izleyen ikizlerine göre daha iyi ölçülüyor. Vegan beslenme izleyen ikizlerin medikal değerleri; vücut ağırlığı, mikrobiyom zenginliği, kardiyovasküler risk faktörleri, kan değerleri araştırmanın başına oranla daha iyi sonuçlar gösterirken hepçil beslenenlerin değerlerinde herhangi bir iyileşme görülmüyor. Dahası vegan katılımcıların kötü kolesterol olarak bilinen LDL değerleri, açlık insülinleri ve vücut ağırlıklarında düşüş de kaydediliyor. Tüm bu faktörlerin birleşimi de vegan beslenme izleyen ikizleri kardeşlerine oranla daha “sağlıklı” kılıyor.
Gardner’a göre İkiz Deneyi beslenme alışkanlılarımıza dair çok basit bazı gerçekleri su üzerine çıkarıyor: Daha sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmek istiyorsak hepimiz bitki bazlı bir diyet izlemekten faydalanabiliriz. Hatta öyle ki beslenme düzenimizde yapacağımız bu değişimin sağlığımız üzerindeki ilk etkilerini sadece 2 ay gibi kısa bir sürede bile deneyimleyebiliriz.
Prof. Christopher Gardner’ın sağlıklı beslenme ipuçları
Tüm bilimsel bulgular bir yana Prof. Christopher Gardner da gerçeklikten uzak bir optimizme kapılmak istemiyor. Yakın bir zamanda dünyanın büyük bir çoğunluğunun vegan beslenmeye geçmeyeceğinin ve hayvancılık lobisinin dünya çapında çok güçlü bir etki alanı olduğunun farkında. Bu nedenle Gardner yürüttüğü araştırmanın ışığında tek bir öneride bulunuyor: “Vegan beslenme izleyip izlememeniz umrumda değil! Sadece herkes daha fazla bitki ve daha az et tüketmeyi hedeflemeli. Benim araştırmalarımla göstermeye çalıştığım tek gerçek bu.”
Vegan beslenme ile ilgili şaşırtıcı bir araştırma!
Yine Prof. Christopher Gardner tarafından yürütülen bir araştırmaya göre çokça eleştirilen yapay etler yani bitki bazlı et alternatifleri, hayvansal etlere göre bütünsel sağlık için daha faydalı! Sadece 8 haftada hayvansal kırmızı et tüketimini, bitkisel et alternatifi ile değiştiren katılımcıların LDL kolesterolleri düşüyor, bir enflamasyon endikatörü olan TMAO azalıyor, hatta neredeyse her biri ortalama 1 kilo veriyor.
