YAZAN: BURCU ERBAŞ

Restoran seviyesinde bir yemek ile evde hazırlanan yiyeceklerin; tadını, kalitesini ve sunumunu bu denli farklı kılan, mutfak becerileri olduğu kadar kullanılan gereçlerde gizli! Şeflerin bir yemek için en doğru mutfak gerecini seçebilme ve efektif şekilde kullanabilmesi, yaptıkları en basit yemeğin bile çok lezzetli olmasını garantiliyor. Aynı zamanda kullandıkları malzemelerin besin değerini kaybetmemesini, tazeliğini, canlılığını korumasını sağlıyor. Sağlıklı bir mutfak kurmanın temelinde yatan doğru mutfak gereçleri seçme, kullanma ve temizleme yollarını sizin için araştırdık!


Sağlıklı bir mutfağın temelini ne oluşturur?

Yoğun yaşamlarda, özellikle evde hazırlanan yemeklerin pratikliği, lezzetli veya sağlıklı olmasının önüne geçebilir. Herhangi bir tencerede üstün körü hazırlanmış yemekler, bütünsel sağlığı her anlamda besleyecek keyifli bir vakti bizlerden çalabilir. İyi bir amaçla satın alınan gıdaların doğru pişirilememesi besin değerlerini düşürebilir, lezzetinin yerine olmayışı gıda israfına neden olabilir hatta kullanılan gereçleri temizlemek pişirmenin kendisinden daha uzun sürebilir.

Tüm bunlar sağlıklı bir mutfağın temelini oluşturan iki unsurun; doğru mutfak gereci kullanmamanın ve pişirme noktalarına dikkat etmemenin bir sonucudur.

Doğru mutfak gereçleri nasıl seçilir?

Pratiklikten ödün vermeden hali hazırda hazırlanan tüm yemekleri daha sağlıklı ve lezzetli kılmanın sırrı doğru mutfak gereçlerini seçmekten ve pişirme noktalarına dikkat etmekten geçer. Peki, hangi yemek için hangi mutfak gereci uygundur?

Bunun için en pratik formül şu şekilde ilerler;

  • Hassas malzemeler; sebze ve meyvelerin girdiği güveç tarifleri seramik veya cam pişirme kaplarında yavaş ama besin değerlerini kaybetmeden, yanmadan veya kurumadan pişer.
  • Kek, brownie, kurabiye gibi fırın ürünleri ise metal veya aluminyum pişirme kaplarında daha iyi pişer.
  • Dökme demir tavalar veya teflonlar yüksek ısı gerektiren tarifler; kızartma, karamelizasyon, mühürleme işlemleri için kullanılır.
  • Emaye kaplama dökme demir tencerelerse uzun süre boyunca yavaş yavaş pişecek veya fırınlanacak tarifler; türlüler, çorbalar, pilavlar, et türleri ve ekmek pişirmek için uygundur.
  • Paslanmaz çelik tencere neredeyse her tür tarif için uygun, en ulaşılabilir, çok yönlü ve pratik mutfak gereçlerinden biridir. En iyi soteleme, kavurma, kaynatma işlemleri yapılır. Yüksek ısı gerektiren veya en sonunda fırına girmesi gereken tarifler için kullanılabilir.

Mutfak gereçleri bakım rehberi

Teflon

Teflon tavalar doğru kullanılmaz ve bakılmaz ise en fazla toksin geçişine neden olan mutfak gereçlerindendir. Neredeyse bütün ocak üstü pişirme methodlarına uygun olan teflon tavaların değişmez bazı kuralları vardır:

  • Bulaşık makinelerinin su tazyiki ve kullanılan deterjanlar zamanla teflon yüzeyi aşındırabileceği için doğal içerikli bir sabun ve aşındırıcı olmayan bir sünger ile elde yıkamak gerekir.
  • Kullanımı esnasında içine hiç bir metal aletin sokulmaması, saklarken de diğer tavalar ile üst üste konmaması, konuyorsa da bir peçete ile ayrılması yüzeyinin çizilmemesi için çok önemlidir.
  • Hafif-orta ateşe karşı oldukça dayanıklı olsa da yüksek ateş teflon yüzeyde buharlaşmaya ve potansiyel toksinlerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu durum boş iken ısıtılan teflonlarda da yaşanabilir. Bu nedenle yemek eklemeden önce tavayı yağ varken ısıtmak gerekir.

Paslanmaz çelik

Herhangi bir çizilme, kırılma veya soyulma tehlikesi bulunmayan paslanmaz çelik tencereler kullanması ve temizlenmesi en kolay mutfak gerecidir. Ocaktan fırına taşınabilir. Elde, soğuduktan sonra su ve sabunla yıkanabilir veya bulaşık makinesine koyulabilir.

Yapışmaz seramik tava

Yapışmaz seramik tavaların üzerindeki kum bazlı döküm kalıcı olup herhangi bir dış güç; çizik veya ısı ile çıkmaz. Bu sayede kullanımı oldukça dertsizdir. Seramiğin ısı iletimi güçlü olduğu için tüm tarifler orta ateşte pişirilebilir. Kullanımı esnasında herhangi bir toksik unsura sebep olmasa da metal araç gereçlerin kullanılmaması önerilir. Temizlemeden önce tamamen soğumasına izin vermek daha sonra doğal içerikli bir sabun ve sünger ile elde yıkamak gerekir. Bulaşık makinesinde yıkanmamasının sebebi kullanılan deterjanların yapışmaz yüzeyi zaman içinde aşındırabilme riskidir. İnatçı pişirme lekeleri de tavanın kullanılamaz olduğunu değil, doğal ve zararsız bir karbonizasyon süreci yaşadığını gösterir.

Dökme demir & Emaye kaplama dökme demir

Dökme demir tavalar uzun yıllardır şeflerin gözdesi olup yüksek performans yemeklerin ortak noktasıdır. Özelliği ısıyı tavanın her yerine eşit miktarda iletebilmesi ve kaybetmemesidir. En uzun ömürlü mutfak gereçlerinden biri olup bakımı da en az o kadar dikkat ve özen gerektirir. Sabunlu bırakılırsa tadını emebilen, tam kurulanmazsa küflenebilen dökme demir tavaların ilk dönemlerinde asidik yiyecekler; domates, şarap, limon ve sirke de pişirilmemelidir. Zaman içinde, kendine özgü bir kaplama oluşturduğunda ise her tür tarif dökme demir tavalarda yapılabilir. Tamamen soğuduktan sonra az miktarda doğal içerikli bir sabun ve ılık su ile elde yıkanıp hemen kurulanmalıdır.

Emaye kaplama demir tavalar ise dökme demir tavaların daha az uğraş gerektiren muadilleridir. Isı iletimi ve korunmasında neredeyse aynı performansı gösterir. Soğuduktan sonra doğal içerikli bir sabun ve sünger ile elde yıkamak gerekir. Koruyucu emaya tabakası sayesinde temizleme sırasında istenmeyen bir koku, tat sinmez veya küflenmez.

Yağların doğru pişirme noktaları nelerdir?

Doğru mutfak gereci seçtikten sonra yemek yapma sürecini toksinsiz kılmanın yolu pişirme noktalarına dikkat etmekten ve kullanılan yağların besin değerlerini korumakta yatar. Pişirme noktasını aşan ve duman çıkarmaya başlayan tüm yağlar ise bütünsel sağlık üzerinde negatif etkilere; bedende enflamatuvar cevap uyandıran serbest radikal artışına ve kanserojen bir madde olan akroleinin oluşumuna neden olabilir. Bu durum kullanılmış bir yağın yeniden ısıtılması durumda da yaşanabileceği hiç bir yağ yeniden kullanılmamalıdır.

Yağların dumanlanma noktaları aşağıdaki gibidir:

  • Zeytinyağı: 160-240 derecedir. Düşük ısıda veya çiğ olarak da tüketilebilir.
  • Tereyağı/Ghee: 150-250 derecedir.
  • Hindistan cevizi yağı: 180-230 derecedir. Özellikle fırın yemeklerinde kullanılması önerilir.
  • Avokado yağı: 270 derecedir. Yüksek ısı gerektiren tarifler, kızartmalar için en uygun sağlıklı yağdır.
  • Susam yağı: 210 derecedir.


Burcu Erbaş

Burcu Erbaş, 2024 yılında Domus Academy Milano'da Visual Brand Design alanında yüksek lisansını, 2020 yılında ise Galatasaray Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi lisansını tamamladı. Live to Bloom'da dört yıldır içerik ve proje yöneticisi olarak görev yapan Burcu platformun görsel iletişiminde de aktif olarak rol alıyor. İyi yaşam alanında yazdığı içeriklerinde özellikle bütünsel...



BLOOM SHOP