Zihin Sağlığımızı Olumsuz Etkileyen 15 Toksik Düşünce

Kafanızın içinde bir yerlerde durmaksızın sizinle konuşan biri mi var? Yaşadığınız iç diyalog genelde olumlu mu yoksa olumsuz mu sonuçlanıyor? Eğer kendi benliğinize olan saygınız yüksekse ve yaşama dair çok parlak düşünceleriniz varsa muhtemelen bu iç diyaloglarınız da olumlu geçiyordur.

Fakat kendi içinizde olumsuz diyaloglar geliştiriyorsanız bunlar zehirli düşüncelere dönüşebilir. Bu zehirli düşünceler ise dünyanızı endişe, şüphe ve kaygıyla doldurarak hayatınızı karartabilir. Çünkü düşüncelerimiz bu denli güçlüdür.

Klinik Psikolog Dr. Joshua Klapow, “Kendimizi endişeli, depresif, öfkeli ve karamsar bireylere dönüştürme yeteneğine sahibiz. Düşüncelerimiz duygusal deneyimimizi yönlendiriyor; şüphe, üzüntü, korku ve hayal kırıklığını düşündüğümüzde ruh halimiz de buna göre değişiyor.” diyor. Tabii bu durumun tersi de söz konusu. Zehirli düşüncelerimizden haberdar olduktan sonra onları değiştirmeye çalışabiliriz. Klapow, “Düşüncelerinizi ve duygularınızı değiştirerek ruh sağlığınızı iyileştirebilirsiniz” diyor. Bizi olumsuz duygulara sürükleyen zehirli düşüncelere hadi göz atalım.

1. Herkes benden daha iyi bir hayat yaşıyor

Kıyaslama yapmak çok zararlı ve gereksiz bir alışkanlık. Terapist Fara Tucker, bunun aynı zamanda çok da tehlikeli olduğunu söylüyor. İnsanların kendini yetersiz, eksik, başarısız ya da zavallı biri olarak görmesi gerçekten öyle olmasa bile öyle olmasına çanak tutuyor. Hayatınızı kıyaslamayı bırakın ve yaşamın güzelliklerinin tadını çıkarın.

2. Ben başarısızım

Kendinize başarısız olduğunuzu söyleyerek nasıl bir kazanım elde edebileceğinizi düşünüyorsunuz? Terapist Amy McManus, “Bu zehirli düşünce beyninizi kemirerek yeni bir girişimde bulunmanızı engeller” diyor. Bunun yerine, “Denedim ama olmadı, tekrar dener ve bu kez başarılı olabilirim” diyebilir ve kendinizi motive edebilirsiniz.

3. Şunları yapana kadar mutlu olmayacağım

Psikolog Dr. Ariane Machi’e göre, bir başka zehirli düşünce de bu. Böyle düşünüyorsanız kendinize mutlu olmak için bir sınır çiziyorsunuz demektir. Oysa mutlu olmak için bir hedefe ihtiyacınız yok.

4. Bu her zaman olur

“Her zaman” ve “asla” kelimeleri çok tehlikeli olabilir. McManus, “Yaşam siyah ve beyazdan ibaret değildir. Bu terimleri düşüncelerinize kattığınızda hayatın sunduğu diğer tüm renklerden ve nimetlerden kendinizi mahrum bırakmış olursunuz” diyor.

5. Görüntümden nefret ediyorum

Eğer gerçekten kilo probleminiz varsa bununla mücadele edebilirsiniz. İyi bir diyet, düzenli egzersiz ve yaşantınızı sağlıklı sürdürmek için yapacağınız değişiklikler buna yardımcı olacaktır. Fakat derdiniz kendinizi sürekli aşağılamaksa, orada durun! Terapist Kimberly Hershenson “Kendinizi aşağılamak sizi kötü hissettirir. Bunun yerine kendinizi sevmeyi deneyin. Kendiniz için neler yaptığınıza odaklanın, sağlıklı olmak için kendinize hedefler koyun ve bu hedeflerin her birine ulaştığınızda kendinize kocaman bir “aferin” deyin.” diyor.

6. Bu iş için yeterince zeki değilim

Kendinizden ve yeteneklerinizden zaman zaman şüpheye düşebilirsiniz ama belli konularda uzman olmamanız zeki olmadığınız anlamına gelmiyor.

7. Sorun bende

Kendinizi “sorunlu” olarak kabul ederseniz bu düşünce yaptığınız ya da ürettiğiniz her şeyi bozabilir.

8. Benim dışımda kimse düzgün çalışmıyor

Kendinizi bir kurban yerine koyarak nasıl başarılı ve mutlu olabilirsiniz? Kendinizi ve çalışmalarınızı başkalarına göre tanımlamayı bırakın sadece işinize odaklanın.

9. Bunu yapamam

Bu yeni bir işe girişmeden önce hissettiğiniz tedirginliği ifade edebilir. Fakat bu düşüncede ısrarlıysanız kendinizi başarısızlık için ikna etmeye çalışıyor olabilirsiniz. Terapist Karen Koenig, “Bu sözleri, başarısız olacağımızı düşündüğümüzde otomatik olarak söylüyoruz” diyor ve bunun sağlıklı olmadığını söylüyor.

10. Kimse benim düşüncelerimi merak etmiyor

Sosyal kaygılarınız varsa düşüncelerinizi muhtemelen kendinize saklarsınız. Düşüncelerinizi sık sık ifade etmedikçe insanlar da bir süre sonra size fikrinizi sormaktan vazgeçebilir. Bu da bir kısır döngüye dönüşür. Psikolog Dr. Nikki Martinez “Konuşmaya karışmak için bir şey düşünürsünüz, sonra tereddüt eder ve söylemezsiniz. Bu sürekli devam ederse çok zehirli ve olumsuz bir tutuma dönüşür. Sosyal anksiyeteye sebebiyet verir.” diyor.

11. Bu başarıyı hak etmiyorum

İyi bir şey olduğunda, ilk olarak bunu hak etmediğinizi mi, yoksa şanslı olduğunuzu mu hissediyorsunuz? Psikolog Dr. Jenny Yip, “Bu tür düşünceler pozitif düşüncelerin önüne geçiyor. Çabalarınız, nitelikleriniz, başarılarınız gibi kendinizle ilgili olumlu unsurları göz ardı ederek kendinize haksızlık ediyor ya da bunları önemsiz hale getiriyorsunuz” diyor.

12. Şu anda olduğumdan daha iyi olmalıyım

Kendiniz için elbette daha iyisini isteyebilirsiniz ancak bu istek sizi şu an mutsuz kılıyorsa burada bir yanlışlık var demektir. Nicole B. Washington, “Bu tür düşüncelerin temeli, bireylerin kendileri için yarattığı kurallara ve standartlara dayanıyor” diyor ve devam ediyor: “Eğer bu kurallara ya da standartlara ulaşılmazsa suçluluk, endişe, depresyon gibi sorunlar ortaya çıkabiliyor”. 

13. Beni bu şekilde davranmaya zorluyor

Başkalarını suçlamaya başladığımız anda kontrolü kaybettiniz demektir. Başkaları hakkında elbette fikirleriniz olabilir ancak bunlara dayanarak kendi davranışlarınızı gerekçelendiremeyiz.

14. Ben asla yeteri kadar iyi olmayacağım

Bu gibi düşünceler de gücü başka birinin eline geçirir. Oysa başkalarının standartlarına uymaya çalışarak “kendimiz” olamayız.

15. Hayatım her zaman zor olacak

Bunu söyleyerek hayatınızı yeterince zorlaştırıyorsunuz zaten… Bu gibi zehirli düşüncelerle var olan sorunlarınızı çözemeyeceğiniz gibi kendinizi de çözümsüzlük içine hapsetmiş olursunuz. Psikiyatrist Mike Dow “Bu gibi düşünceler, şu an problem yaşandığı için her zaman problem olacağını var saymanıza neden olur. Beyne yapılan bu negatif hatırlatma gelecekte de daima stres altında yaşamanıza sebep olur.” diyor.

Bizi geride durmaya zorlayan, depresyon, stres ve zehirli varsayımlarla dolu bir yaşantıya hapsolmamıza neden olan bu gibi olumsuz düşünceleri fark etmeliyiz. Yapmamız gereken tek bir şey var: Kendinizi bu gibi düşüncelerle boğuşurken yakalamayı öğrenmeli ve o düşüncelerden kurtulmayı bilmeliyiz!

Konu ile ilgili “daha fazla” bilgiye aşağıdaki yazılardan da ulaşabilirsiniz:

• Kaygı Bozukluğu Olduğunuzu İşaret Eden 3 Belirti
• Panik Bozukluk Nedir ve Onunla Nasıl Başa Çıkabiliriz?
• Düşüncelerimizi Kontrol Edebiliriz: İstenmeyen Düşünceleri Durdurma Yöntemi!

Kaynak: Bustle, Psychology Today, New York Times