Eminim siz de “Ben A tipiyim” ya da “Sen B tipisin” gibi cümleler duymuşsunuzdur. Kulaktan dolma bilgilerle bu tarz kalıplaşmış cümleler kurmak kolay olsa da eminim çoğunuz A ve B tipi kişilik özelliklerinin tam olarak ne ifade ettiğini, birbirinden nasıl ayrıştığını ve günlük yaşantımıza nasıl yansıdığını bilmiyorsunuzdur. Bir kişilik özelliği ve davranış modelini ifade eden A ve B tipi kişilik özellikleri nedir, birbirinden farkları nedir? Sizler için yazdık.
A tipi kişilik nedir?
A tipi kişilik ya da A tipi davranış modeli, başarılı, hırslı, sabırsız ve rekabetçi özellikleri kapsar. Bu tip kişilik özelliğine sahip olanlar genellikle kendilerine fazla yüklenme ve sınırlarını zorlama eğiliminde, hedef sahibi kişilerdir. Standartları yüksektir ve hem kendileri hem de başkalarıyla rekabet halindedirler. Yüksek standartlara sahip olduklarından hiçbir şey onlar için yeterli değildir ve koydukları hedef hep ileriye doğru hareket eder. Akılcı ve organize olma eğilimindedirler. A tipi kişiliklerdeki en belirgin özellik sorumluluk alma ruhuna sahip olmalarıdır. Bu da rekabet, güçlü iş ahlakı ve sabırsızlığı beraberinde getirir. İçlerinde bir “kendi kendine hareket etme” enerjisi vardır. Etkili bir şekilde işletmelerini yürütebilir, bağımsızken daha verimli çalışabilirler. Genel olarak liderlik konusunda iyidirler ve bir hedefe bağlı olduklarında oldukça tutkuludurlar.
A tipi kişilik özellikleri:
A tipi kişilik, sürekli bir zamana karşı çalışma hissi ve güçlü bir rekabet duygusuyla karakterize edilir. A tipi kişilik özelliklerine sahip bireyler genellikle daha yüksek stres seviyesine sahip, başarısızlıktan hoşlanmayan ve hedeflerine ulaştıklarında bile çalışmayı bırakmakta zorlanan kişilerdir. Rekabetçi, azimli ve güçlü bir zaman bilincine sahiplerdir. A tipi kişilerin diğer belirgin özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.
- Rekabetçi: Rekabeti severler ve öz eleştirel olma eğilimindedirler. Başarıları ya da gösterdikleri çabadan keyif duymadan hedeflerine ulaşmak için uğraşırlar.
- Çalışkan: Çok çalışır, kendilerine hep yeni hedefler koyarlar.
- Sabırsız: Sürekli bir aciliyet duygusu yaşarlar, zamana karşı hep bir mücadele içindedirler. Genellikle ertelenmeler ve zamanın verimsiz kullanılması konusunda tahammülsüzdürler. Aynı anda birden fazla şey yapmaya çalışırlar.
- Agresif: Açıkça ifade edebilseler de edemeseler de kolayca öfkelenme ve aşırı tepki verme eğilimindedirler. Başkalarında kötüyü görmeye, öfke ve kıskançlık sergilemeye daha yatkınlardır.
- Kontrolcü: Hem ilişkilerinde hem de kendi hayatları üzerinde kontrol sahibi olmayı severler. Bir şeyleri akışa bırakmakta çok zorlanırlar.
- Hırslı: Hedeflerini hep bir adım ileriye taşırlar, var olanla yetinmezler.
- Atik: Hayatın her alanında hızlı hareket ederler ve oldukça enerjiklerdir.
B tipi kişilik nedir?
B tipi kişilik, daha esnek, eğlenceli ve arkadaş canlısı özelliklerle karakterize edilir. Dışa dönük, rahat, sabırlı ve uyumlu mizaca sahip kişileri tanımlar. Küçük şeyleri, hatta büyük şeyleri bile çok dert etmeyen “Zen” kişiler olarak nitelendirilebilirler. Çabuk öfkelenmezler ve yanlarındaki insanlara sıcak ve samimi hissettirirler. Bu nedenle çevrelerinde olmak iyi hissettirir. A tipi ne kadar hedef odaklı, hırslı ve sabırsızsa, B tipi de bir o kadar rahat ve akışa teslim olmuştur. Her şeyi olduğu gibi kabul etme eğilimindedirler ve hayatlarını nasıl planlayacakları konusunda fazla endişe etmezler. İnsanlarla etkileşime girebildikleri ve iş birliği içinde olabildikleri zaman gelişirler.
B tipi kişilik özellikleri:
- Esnek: Hayatı belirli kural ve kalıplara göre yaşamadıklarından her şey çabuk uyum sağlayabilen esnek kişilerdir. Değişime çabuk adapte olabilirler.
- Yaratıcı: Hayal güçleri çok geniştir ve yaratıcılık gerektiren işlerde çok başarılıdırlar.
- Uyumlu: Her duruma kolayca adapte olan, sakin ve uyumlu kişilerdir.
- Dengeli: Hayatı akışına göre yaşadıkları için kaygı seviyesi düşük, huzurlu ve sakin bir mizaca sahiplerdir.
- Ağırkanlı: Ertelemeye daha yatkın ve stres seviyeleri düşük olduğu için ağırkanlı olarak nitelendirilirler.
- Arkadaş canlısı: Sosyal ilişkilere ve bağ kurmaya çok önem verirler, çoğunlukla karşı tarafı ön planda tutarlar.
A ve B tipi kişilik özellikleri arasındaki farklar günlük hayatta hangi alanlara yansır?
Şunu unutmamak gerekir ki kimse tamamen A veya tamamen B kişilik özelliklerine sahip değildir. Çoğu insan A ve B tipinin bir kombinasyonudur. Önemli olan hangisinin iyi yada kötü olduğu, güçlü veya güçsüz olduğu değil, kendi eşsiz kombinasyonunuzun farkına varıp hangi durumlarda hangi yönünüzü kullanmanız gerektiğini anlamaktır. Günlük hayatın birçok alanında hangi tip kişilik özelliğinizin baskın olduğu, davranış ve tepkilerinize etki edebilir.
1. Stres
A tipi kişiler, kendilerini ve hayatlarının gidişatını çok ciddiye aldıkları için çok streslidirler. Hatta bu nedenle gergin olarak bile nitelendirilirler. Bunun tam aksine B tipleri büyük olayları bile ciddiye almazlar, çok daha düşük stres seviyelerine sahiplerdir.
2. Rekabet
A tipi kişiler yarışın galibi olmak isterken B tipi kişiler herkesin yarıştan keyif almasını ister. Rekabet, A tipini en iyisi olmak için motive ederken, B tipi için önemli olan yolculuğun kendisidir, birinci olmakla veya kazanacakları ödülle ilgilenmezler.
3. İlişkiler
B tipi kişiler ilişkilerini geliştirme ve karşı tarafın istek ve ihtiyaçlarını kendininkilerin önüne koyma eğilimindeyken, A tipi kişiler daha bağımsız ve kendi istek ve başarılarına odaklıdırlar. Karakter özelliklerindeki farklılıklardan dolayı ilişkilere farklı yaklaşırlar. A tipi, ilişkide daha kontrolcü ve bağımsız taraf olurken, B tipi karşı taraf için kendi istek ve ihtiyaçlarından ödün verir.
4. Düzen
A tipi kişiler hem hedeflerine giden yolda hem de günlük hayatlarında belirli rutinler uygular ve bir düzen içerisinde hareket ederler. Bunun tam aksine B tipleri bu rutinlerin etrafında sıkışmış hissetme eğilimindedirler. Bir sabah uyandığında bir planı olmaması B tipi özelliklerine sahip birini mutlu ederken A tipi birinin kendisini dağılmış hissetmesine sebep olabilir.
