Bitki çayı aroması, lezzeti, görselliği, içerken verdikleri keyif ve sağlığı koruyucu özelliği ile asırlar boyunca beslenme rutinimizin bir parçası olmuştur. Tıbbi bitkisel çaylar (sağlık çayları) da içeriklerindeki etken maddeler ile sağlığı koruyucu, hastalık semptomlarını hafifletici ve tedavi edici özellikler taşımaktadır. Aslında bitki çayı yapmak en eski ve en kolay ilaç hazırlama şeklidir.
Bitki çayı demlerken dikkat edilmesi gereken noktalar
Bu konuda değerli hocam Prof. Dr. Erdem Yeşilada’nın “bitkilerle oyun olmaz” cümlesini hatırlayarak, Erdem hocamın “İyileştiren Bitkiler” kitabı ile konuya yakından bakalım istiyorum.
- 1. Her bitkinin çayı olmaz. Bitkinin etkili bileşeninin suda ne derece çözündüğü, lezzetinin ne derecede içime uygun olduğu, sıcak suya ne derecede dayanabildiği bilinmelidir.
- 2. Bitkilerin infüzyon (demleme) veya dekoksiyon (kaynatma) yöntemi ile hazırlanması, bitki çayının farklı etki göstermesine yol açabilir.
- 3. İstenen etki için uygun derişimi (uygun su miktarı içinde çözünen bitkisel çay miktarı) yakalamak da çok önemlidir. Keyif için veya sağlığı korumak için içilen bitki çaylarında yüzde 2’lik derişim tavsiye edilmektedir. Bu da 1 adet poşet çay ile yeterli olacaktır.
- “Poşet çay mı?” diye sorduğunuzu duyabiliyorum. Güvenilir markaların poşet çaylarını içmenizi tavsiye ederim çünkü açıkta satılan çayların temizliği ve kalitesinden emin olmak zor. “Gerçek bitki mi, nereden gelmiş, nasıl saklanmış, kaç kişi dokunmuş?” gibi birçok faktör bitki çayının kalitesinin bozulmasına yol açabilir. Bu nedenle güvenilir markaların poşet çayları hem güvenilir hem de homojen bir bitki çayı hazırlamak için de avantajlıdır.
- Bitki çayları tedavi amaçlı kullanılacaksa yüzde 5’lik veya yüzde 10’luk derişimler tavsiye edilmektedir. Konu tedavi olduğunda lezzet arka planda kalıyor. 2-3 bitki çayı poşeti ile yüzde 5’lik, 5 bitki çayı poşeti ile yüzde 10’luk derişimler elde edebiliyoruz; ama tedavi amaçlı bitki çayları için uzmanına danışmadan ilerlememenizi tavsiye ederim.
- 4. Bitki çayları taze hazırlanarak tüketilmelidir.
- 5. İstenen etkiyi yakalamak adına uygun tüketim zamanı da çok önemlidir. Genel olarak bitki çayları hafif etkili olduğundan öğün aralarında, yemeklerden 1-2 saat sonra mide boşken içilmesi ile daha yüksek etki sağlanabilmektedir. Ancak sindirimi kolaylaştırmak amacıyla içilen çayın yemekten sonra içilmesi ya da yemekte kan şekerinin ani yükselmesini önlemek için hazırlanan çayın yemeklerden 30 dakika önce içilmesi önerilmektedir.
Bitki çayı çeşitleri ve bütünsel sağlık üzerindeki faydaları
1. Yeşil çay ile daha hızlı bir metabolizma!
Yeşil çay içeriğinde bulunan ve kafeinle birlikte yağ yakıcı etki gösteren epigallokateşin gallat (EGCG) etkili bileşeni siyah çayda bulunmuyor. Yeşil çayın muhtemel etki şeklinin metabolizmayı hızlandırması, enerji harcaması ve yağ oksidasyonunu artırmasına bağlı olduğu düşünülüyor.
Unutmamamız gereken bir nokta ise; kalp hastalıkları ya da tansiyon problemleri olanların doktoruna danışmadan yeşil çay içmemesi gerektiğidir.
2. Melisa çayı ile kaliteli bir uyku!
Yorgun ve stresli bir günün sonunda uyusak da beynimiz düşünmeye devam eder, bu da uyku kalitemizi doğrudan etkiler. Böyle zamanlarda hem yorgunluğu azaltmak hem de kaliteli bir uyku sağlamak adına melisa, papatya, lavanta, yasemin gibi bitkileri içeren güvenilir bir bitki çayı bize yardım edecektir.
Melisa çayı aynı zamanda tüm gün elimizde gezdirdiğimiz cep telefonları, tabletler, bilgisayarlardan aldığımız radyasyonu azaltmakta da iddialıdır. Uykudan bir saat önce, rahat bir koltukta, klasik müzik eşliğinde denemenizi tavsiye ederim.
3. Rezene çayı ile daha mutlu bir sindirim sistemi!
Rezene, nane, ada çayı, lavanta ve kimyon gibi bitkilerimiz sindirim sistemi problemlerine destek olur.
4. Ihlamur çayı ile soğuk algınlığına ve mevsim geçişlerine destek!
Mürver, ıhlamur, kuşburnu, zencefil, ekinezya, meyan gibi bitkileri içeren güvendiğimiz bitki çayları mevsim geçişleri ile birlikte gelen soğuk algınlıklarında bize destek olur.
Tazelenme için bitki çayı tarifi
Tatil modundan sağlıklı beslenme düzenine bir türlü geçemediyseniz bu çay tam size göre!
Malzemeler
- 1 poşet yeşil çay,
- 1-2 ince dilim limon,
- 2-3 adet taze nane yaprağı
- 1 dilim taze zencefil,
- Soğuk su
Tarif
Öncelikle yeşil çayı 1 çay bardağı sıcak su (kaynar su değil; çünkü kaynar su kullanıldığında çaydaki uçucu yağda kayıplar oluyor. Bu nedenle yaklaşık 80 derecelik bir sıcak su kullanmak ideal olacaktır) ile 5 dakika demliyoruz. Ardından demlediğimiz yeşil çayı büyük bir bardağa alıyor ve üzerine ister soğuk su, ister buz ilave ediyoruz. Kalan malzemeleri de ekleyip ferahlatıcı çayımızı hazırlıyoruz. Afiyet olsun!
Eğer herhangi bir rahatsızlığınız varsa, tepkimeye girebilecek bir ilaç kullanıyorsanız, hamilelik şüpheniz var, hamile veya emziriyorsanız bitki çaylarını uzmanınıza danışmadan içmemenizi ve dikkatli olmanızı tavsiye ederim.
Sağlıklı günler dilerim!
İlginizi çekebilir!
