Kara mürver bitkisi dünyada en sık kullanılan, kadim ve şifalı bitkilerden biri. Tarih boyunca Kızılderililer enfeksiyon tedavisi için, Mısırlılar ise cilt ve yanık tedavisinde bu bitkiyi kullanmışlar. Tıbbın babası Hipokrat ise bu bitkinin sonsuz faydalarını deneyimleyerek bu bitkiye tüm bitkilerin “ecza dolabı” adını vermiş. Peki kara mürver nedir, hangi bitkiden üretilir, kara mürverin faydaları veya zararları nelerdir birlikte inceleyelim!
İlginizi çekebilir: Aloe Vera Bitkisinin Mucizevi Etkileri
Kara mürver bitkisi “Sambucus nigra”
Kara mürver bitkisinin latince adı “Sambucus nigra” İngilizce ismi de “Elderberry” olup hanımeligiller (Caprifoliaceae) familyasından. Avrupa ve Kuzey Amerika’da yaygın olan bitki, ülkemizde de yetiştirilmekte. Türkiye’de çalı türü olan bu bitki; mürver, kara mürver, melesir, mındar ağ, mindiraç, patlak, patlangaç, patlangoz, telligelin, sultanotu, yivdim, şahmelekotu, şişni, yalangoz vb. gibi isimleri ile anılır. (1)
100 gram taze kara mürver:
- 73 kcal
- 6-35 g C vitamini (Günlük C vitamini ihtiyacının yüzde 60’ını karşılar)
- 7 g lif (günlük lif ihtiyacının 1/4’ü) içerir.
Kara mürverin faydaları
1. İyi bir fenolik asit kaynağı
Vücuttaki oksidatif stresin verdiği zararları azaltmaya yardımcı olan güçlü bir antioksidan.
2. Flavonol deposu
Antioksidan flavonol; quercetin, kaempferol ve isorhamnetin içerir. Çiçeklerinde, meyvelerine göre 10 kat daha fazla flavonol bulunur.
3. Antosiyaninler bakımından zengin
İçerisindeki bileşikler meyveye karakteristik koyu siyah-mor rengini verir ve anti-enflamatuar etkilerini ortaya çıkarır.
Şifalı kara mürver bitkisi nasıl tüketilir?
Bu şifalı bitki mayhoş, keskin bir tada sahip. Genellikle meyvelerinden meyve suyu veya turta hazırlanır, çiçekleri şekerle kaynatılarak reçel ya da şurup olarak tüketilir. Ayrıca şarap ve ilaç üretiminde kullanılır.
Tarihte bitkinin çiçekleri ve yaprakları ağrı kesici, ödem sökücü ve iltihaplanma önleyici, idrar üretimini teşvik edici ve terlemeyi sağlamak için kabuğu da idrar söktürücü, laksatif ve istifra sağlayıcı olarak kullanılmış.
Modern tıp ise kara mürver şurubu ve takviyelerini; grip, enfeksiyonlar, siyatik, baş ağrısı, diş ağrısı, kalp ağrısı ve sinir ağrısının yanı sıra müshil ve idrar söktürücü tedavisinde kullanmakta.
Marketlerde veya pazarlarda bu bitkiye sıklıkla rastlanmamasının nedeni, kara mürverin faydaları olduğu gibi zararlarının da olmasıdır.
Bitkinin çiğ meyveleri, kabuğu veya yaprakları zehirli olup mide problemlerine sebep olabilir. Bazı mürver türleri olgunlaşana kadar zehirlidir. Bu nedenle meyveler hasat edilirken sadece olgunlaşanlar seçilir veya tamamen karartıldıktan sonra hasat işlemi yapılır.
İlginizi çekebilir: Buğday Çimi: Doğanın Mucize Bitkisi
Kara mürverin soğuk algınlığı ve grip semptomlarının tedavisinde araştırmalarca kanıtlanmış faydalarından bahsedelim.
Influenza tanısı konulan 60 kişiden oluşan bir çalışmada, günde dört kez 15 ml mürver şurubu alanların 2- 4 gün içinde semptom iyileşmesi gözlemlenirken, kontrol grubunun iyileşmesi 7-8 gün sürdüğü gözlemlendi. (2)
Ayrıca, günde üç kez 300 mg mürver özü içeren kapsüller alan 312 havayolu yolcusu üzerinde yapılan bir çalışmada, hastalanan yolcuların daha kısa bir hastalık süresi ve daha az şiddetli semptomlar yaşadıkları ortaya konuldu. (3)
180 kişide yapılan 4 randomize kontrol çalışmasının gözden geçirilmesi ile mürver takviyelerinin viral enfeksiyonların neden olduğu üst solunum yolu semptomlarını önemli ölçüde azalttığı bulundu. (4)
Şunu unutmayalım ki araştırmalar sadece ticari ürünler üzerinde gerçekleştirilmiş olup ev yapımı ilaçların güvenliği veya etkinliği hakkında çok az bilgi bulunuyor.
Kara mürver bitkisinin bağışıklık üzerindeki etkisi
Mürver takviyelerinin, viral enfeksiyonların neden olduğu üst solunum yolu semptomlarını azaltabildiği ve grip semptomlarını hafifletmeye yardımcı olduğu araştırmalarla destekleniyor.
Bağışıklık konusunda da fareler üzerinde yapılan bir çalışma ile mürverin içeriğindeki polifenollerinin beyaz kan hücrelerinin sayısını artırarak bağışıklık savunmasını desteklediği bulundu. (5)
Ancak insanlar üzerinde daha fazla araştırmaya ihtiyaç var, özellikle karşı karşıya kaldığımız Covid-19 virüsüne karşı araştırmalarla kanıtlamış bir etkinliği henüz bulunamadı.
İlginizi çekebilir: Antioksidan Bitkiler ile Yiyeceklerinizin Şifasını Arttırın
Kaynak
1) www.nazimtanrikulu.com
2)“ Zakay-Rones, Z., Thom, E., Wollan, T., & Wadstein, J. (2004). Randomized Study of the Efficacy and Safety of Oral Elderberry Extract in the Treatment of Influenza A and B Virus Infections. Journal of International Medical Research, 132–140.
3) Tiralongo, E., Wee, S. S., & Lea, R. A. (2016). Elderberry Supplementation Reduces Cold Duration and Symptoms in Air-Travellers: A Randomized, Double-Blind Placebo-Controlled Clinical Trial. Nutrients, 8(4), 182.
4) Hawkins J, Baker C, Cherry L, Dunne E. Black elderberry (Sambucus nigra) supplementation effectively treats upper respiratory symptoms: A meta-analysis of randomized, controlled clinical trials. Complement Ther Med. 2019;42:361–365. doi:10.1016/j.ctim.2018.12.004
5) Magda Badescu, Oana Badulescu, Laurentiu Badescu & Manuela Ciocoiu (2015) Effects of Sambucus nigra and Aronia melanocarpa extracts on immune system disorders within diabetes mellitus, Pharmaceutical Biology, 53:4, 533-539, DOI:
