Bilgi, güçtür. Özellikle konu çevresel krizler gibi küresel çaplı, birden fazla jenerasyonu etkileyen, birçok katmana sahip temalar olunca karamsarlığa boğulmak veya bilgisizliğe sığınmak birçoğumuz için iki seçenekten birisi haline geliyor. Oysa ki ne kadar kompleks olursa olsun tüm sorunların çözümü ilk önce farkındalıktan geçiyor. Bunu sağlamanın en güvenilir yolu da çarpıcı bilimsel bilgileri gün ışığına çıkarırken yolun sonunda hala bir umut ışığı olduğunu hatırlatan çevre kitaplarından geçiyor. Sizler için çevresel farkındalık geliştiren, herkesin mutlaka okuması gereken, çevre bilinci ile ilgili kitapları derledik. İşte doğa ile ilgili okunması gereken kitaplar!
Yaşanmaz Bir Dünya – David-Wallace Wells
2017 yılında iklim krizi üzerine yazdığı bilimsel makalesi fazlaca karamsar bulunan David Wallace Wells‘in acı gerçekleri daha sert bir şekilde okuyanların yüzüne vurduğu Yaşanmaz Bir Dünya sanılanın aksine sadece bir kıyamet senaryosundan ibaret değil. Kişisel aksiyonlardan uluslar üstü kuruluşlara kadar herkesin aksiyonlarını daha iyiye çevirmezse gelecekte gezegeni nelerin beklediğini bilimsel olarak sıralayan Wells’e göre dünyayı yaşanabilir hale getirmek için hala çok geç değil! Yaşanmaz Bir çevre ile ilgili kitaplar arasında çevresel farkındalığı geliştirici özelliği ile ön plana çıkıyor.
Gezegen iklim felaketinin eşiğine tek bir kuşağın ömrü kadarlık bir sürede getirildiyse, bu felaketten kaçınma sorumluluğu da tek bir kuşağa düşüyor. Bu kuşağı da tanıyoruz. Bizim kuşağımız.
Seçtiğimiz Gelecek – Christiana Figueres & Tom Rivett-Carnac
İklim krizi karşısında yakın bir gelecekte vereceğimiz cevaba göre Dünya’nın, bizim görebileceğimiz kadarı ile, iki seçeneği var; kurtuluş veya yok oluş. Christiana Figueres ve Tom Rivett-Carnac, Seçtiğimiz Gelecek‘te bu iki senaryoyu ve eşit derecede olasılı bu iki zıt geleceğe doğru bizleri iten seçimleri detaylıca kaleme alıyor. İklim hareketinin başarılı olabilmesi için herkesin inatçı bir şekilde iyimser kalmasının önemini vurguluyor. Ekoloji kitapları arasında bulunan Seçtiğimiz Gelecek’in yazarları aynı zamanda, Dünya’nın en büyük uluslararası çevre anlaşmasının imzalandığı Paris İklim Konferansı’nın ev sahipliğini yaptılar.
İnatçı iyimserlik sizi her gün motive etmelidir; neden geleceğin uğruna savaşmaya değer olduğunu hissettiğinizi her daim aklınızda tutmanız gerekir.
Yanıyoruz – Naomi Klein
Doğa konulu kitaplar arasında bulunan Yanıyoruz, odağına çevresel krizler ile politikanın nadir kesişiminde yer alan “Yeşil Yeni Anlaşma” konseptini koyuyor. Kitap, ünlü araştırmacı gazeteci Naomi Klein‘ın yakın tarihte yazdığı makalelerin bir derlemesinden oluşuyor. Aktivistler, afet mağdurları, öğrenciler, şirket CEO’ları ve nice farklı sosyal ve ekonomik kimlikten kişinin günümüz çevre politikalarına karşı bakış açılarını, yorumlarını ve isteklerini toplayan Klein herkese, sosyal mücadelesinde yalnız olmadığını hatırlatıyor.
Birbiriyle örtüşen, kesişen çok sayıda krizle karşı karşıyayız ve bunları birer birer düzeltmeyi göze alamayız. Çok sayıda iyi, sendikalı iş yaratırken, mevcut kapitalist ekonomide en çok suistimal edilen ve dışlanan kişilere anlamlı bir adalet sağlarken, emisyonları da radikal bir şekilde azaltan entegre çözümlere ihtiyacımız var.
Ekofeminizm – Maria Mies & Vandana Shiva
Canlıların yaşamlarını tehdit eden tüm eylemlerin temelinde ataerkil ve kapitalist bir anlayış olduğunu savunan Maria Mies ve Vandana Shiva, Ekofeminizm adlı kitabında tarih boyunca sömürülen doğa ile baskılanmış kadınları aynı kefede değerlendiriyor. Aynı ezici zihniyet karşısında mücadele veren doğa ve kadınların tek kurtuluşları ise farkındalık, beraberlik ve başkaldırıdan geçiyor.
Yeni bir terim olan “Ekofeminizm”in merkezindeki mesele aslında çok eskidir. Terim, kadınların geçim kaynaklarını korumak ve yaşadıkları toplulukları güvenli kılmak için her daim gösterdikleri çabadaki itici güce vurgu yapar.
Etobur Otobur İkilemi – Michael Pollan
Çıkış noktası “Akşam yemeğinde ne yesem?” olan Etobur Otobur İkilemi merkezine beslenme seçimlerinin bizlerin ve gezegenin sağlığını ne derece etkilediğini alıyor. Organik mi Fast Food mu, et mi sebze mi, yerel mi endüstriyel mi gibi yeme tarzı sorularına verdiğimiz cevapları hem sağlık hem de çevresel boyuttan ele alan Pollan, insanlığın yemekle olan ilişkisine tarihsel bir bakış açısı da sunuyor.
Sadece ne yediğimiz değil, nasıl yediğimiz de bizi oluşturur.
Sessiz Bahar – Rachel Carson
1962 tarihinde yayınlanan Sessiz Bahar günümüzün doğa romanları ve araştırmaları için öncü niteliği taşıyor. İnsan aksiyonlarının negatif çevresel sonuçlar doğurabildiğini kamuya yayarak 1970’li çevresel ayaklanmaların başlamasına katkıda bulunan Sessiz Bahar tarım ilaçlarının hem çevre hem de insan sağlığı üzerindeki yıkıcı etkilerini ilk defa gün yüzüne çıkartan tarihi bir çevre kitabı olarak kabul ediliyor.
Yeryüzünün güzelliğini düşünenler, yaşam sürdüğü sürece, dayanacak güç rezervleri bulurlar. Doğanın tekrarlanan nakaratlarında sonsuz derecede iyileştirici bir güç vardır: gecenin ardından sabahın, kışın ardından baharın geleceğine dair güven.
Yaşam Dönüşümdür – Victor Ananias
Türkiye’de gelişen ekolojik yaşam anlayışının, aynı zamanda organik üretimin öncülerinden Victor Ananias‘ın tüm makalelerini derlediği kitabı Yaşam Dönüşümdür bir çevre savunucusunun günlüğünü andırıyor. Otobiyografik yaşam öyküsü, çizimler, notlar ve daha nice bilgi aktarımı ile kitabı okurken Bodrum’da başlayan organik tarım anlayışının nasıl tüm ülkeye yayılan bir harekete dönüştüğüne birinci elden tanık ediyor.
Kendini gerçekten iyi hissetmenin, sağlıklı olmanın, iletişim kurmanın, gelişmenin, topluma faydalı olmanın ve bir çok aradığımız meziyetin en etkin aracı hizmet etmek.
Altıncı Yok Oluş – Elizabeth Kolbert
Dünya’nın milyarlarca yıllık tarihinde bundan önce sadece 5 defa daha yaşanmış, şu an 6.sı içerisinde olduğumuz küresel büyük çaplı yok oluş sürecini anlatan Altıncı Yok Oluş, iklim krizi ve diğer insan yapımı çevresel krizler ile hızlanmış canlı türü kaybına cevap ararken bu yok oluşu yavaşlatma yollarını sorguluyor.
Bir zamanlar insanların doğayla uyum içinde yaşamış olduğunu hayal etmek güzel olsa da, gerçekten bunu yapmış oldukları ise belli değil.
Açık Yeşil: Teorisi ve Pratiği ile Bir Ekoloji Rehberi – Ömer Madra & Ümit Şahin
On seneden fazla Açık Radyo kanalında çevre farkındalığı yeşertmek amacıyla yayın yapan Açık Yeşil programının ilk kitabı Açık Yeşil: Teorisi ve Pratiği ile Bir Ekoloji Rehberi yapılmış sohbetlerin bir derlemesi olmaktan çok daha fazlasını sunuyor. İklim krizine küresel olduğu kadar ulusal bir yaklaşım da getirerek Türkiye bazlı çevresel mücadeleleri kayıt altına almayı başaran bu kitap herkesi harekete geçmeye davet ediyor.
Ya devrim olacak ve kurtulacağız ya da yok olacağız.
Ömer Madra
Bizim Dünyamız – Thich Nhat Hanh
Vietnamlı keşiş, Zen budist ve Nobel Barış Ödülü adayı Thich Nhat Hanh‘ın insan yaşamı ve ekoloji üzerine düşüncelerini derlediği kitabı Bizim Dünyamız çevresel krizlere son vermek için neden sadece ekonomik dönüşüme değil aynı zamanda spiritüel bir uyanışa ve Mindfulness anlayışına ihtiyaç duyduğumuzu anlatıyor. Tüm krizlerin temelinde insanların kendilerini doğadan ayrı değerlendirmelerinin yattığına vurgu yapıyor.
Biz insanlar kendimizi daima doğal dünyadan ayırıyoruz. Diğer hayvanları ve canlı varlıkları “doğa” olarak sınıflandırıp kendimizden ayırıyor ve sanki ondan ayrıymışız gibi davranıyoruz. Sonra “Doğaya nasıl davranmalıyız?” diye soruyoruz. Doğaya kendimize nasıl davranıyorsak öyle davranmalıyız. Şiddetten kaçınarak. İnsan ve doğa ayrılmazdır.
