Bütünsel Sağlık

Doğum Kontrol Hapı Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Fotoğraf: parenting.firstcry.com

Günümüzde birçok doğum kontrol yöntemine erişimimiz var, bunlardan belki de en merak edileni ve ön yargıya sebep olanı doğum kontrol hapları. Ülkemizde kadınların yalnızca yüzde 4’ü bu yöntemi tercih etse de birçok kadının hayatının bir döneminde kullanmayı gözden geçirdiği doğum kontrol haplarını sizler için mercek altına altık.

İşte artı ve eksileriyle doğum kontrol hapı kullanımı!

Doğum kontrol hapının içinde hangi maddeler var?

En yaygın olarak kullanılan doğum kontrol hapları, iki sentetik hormonun kombinasyonunu içerir: Östrojen ve progestin. Bunlar kombinasyon veya kombine haplar olarak adlandırılır ve östrojenin progestine oranı, markaya göre değişir (sadece progestin içeren haplar da mevcuttur ama bunlar daha az yaygındır).

Kombinasyon haplar ovulasyonu yani yumurtanın yumurtalıklardan çıkmasını önler. İçerdikleri östrojen ve progestin, beyne sinyal göndererek folikül uyarıcı hormon ve lüteinizan hormonun yayılmasını yavaşlatır aynı zamanda spermin yumurtayı döllemesini de zorlaştırır.

Doğum kontrol hapı ne kadar etkili?

Hapı ilk kez kullanmaya başladığınızda menstrual döngünün hangi evresinde olduğunuza bağlı olarak etkili olması için yedi güne kadar sürebilir. Bu nedenle bu süre zarfında başka bir koruma yöntemi kullanmanız gerekir. Doğum kontrol hapı genellikle çok etkilidir. Düzenli ve eksiksiz kullanıldığında sadece yüzde 1’lik bir başarısızlık oranına sahiptir.

Bir günlüğüne hap almayı unutursanız ertesi gün iki hap alarak telafi edebilirsiniz ve muhtemelen bir sorun oluşmayacaktır. Ancak birden daha fazla gün ilacı almayı unutursanız ve sonrasında telafi için daha fazla hap alırsanız bu hamileliği engellemez. Böyle bir durumla karşılaşırsanız başka bir doğum kontrol yöntemi ile destekleme yapmanız gerekir.

Buna ek olarak, doğum kontrol hapı, aşırı kilolu ve vücut kitle endeksi 35’ten fazla olan kadınlar için daha az etkili olabilir. Ayrıca bazı nöbet önleyici ilaçlar, HIV ilaçları ve John’s wort gibi doğal takviyeler doğum kontrol hapını daha az etkili hale getirebilir. Bu durumlara dikkat etmek gerekir.

Doğum kontrol hapı kullanırken adet görülür mü?

Çoğu doğum kontrol hapı 28 günlük paketlerde olmak üzere; üç haftalık hormon ve bir haftalık hormon içermeyen Plasebo haplarından oluşur. Plasebo hapları herhangi bir hormon içermediğinden bunları almanıza gerek yoktur. Ancak bazen bu plasebo haplar, çeşitli B vitaminleri ve magnezyum da dahil, demir, folik asit ve vitaminler gibi yararlı takviyeler içerirler.

Plasebo haplarının pakete dahil edilmesinin temel nedeni, her gün hap almayı hatırlamak ve yeni hap paketine ne zaman başlattığınızı unutmanızı önlemektir. Plasebo hapların alındığı hafta kalınlaşmış rahim dokusunun adet yoluyla dışarı atılmasını sağlar. Öte yandan hap kullanırken her ay adet görmeyebilirsiniz, polikistik over sendromununuz olsa bile bu gayet normaldir.

Normal şartlarda PKOS’li kadınlar düzenli adet görmediklerinden, rahimleri kalınlaşmaya devam eder ve bu da rahim kanseri risklerini arttırır. Ancak doğum kontrol hapı, rahmin aşırı kalınlaşmasının önüne geçtiğinden menstruasyon düzenli olmasa bile kanser riskini önemli ölçüde azaltır.

Doğum kontrol hapının faydaları ve yan etkileri

Doğum kontrol hapı genellikle kanamanızın daha hafif ve daha kısa sürmesini sağlar veya bazense hiç adet görmezsiniz. Kullanan kadınlardan bir kısmı ciltlerinin güzelleştiğini söylemekte. Buna ek olarak, içerdiği hormonlar rahim ve göğüs gibi bölgelerde kist oluşma riskini de en aza indiriyor.

Hap kullanmaya başlandığında en sık görülen yan etkiler arasında memede hassasiyet, mide bulantısı ve baş ağrısı yer alıyor. Bu yan etkilerin büyük bir kısmı ya tamamen geçiyor ya da birkaç ay içinde önemli ölçüde azalıyor. Bazı doktorlar, hapın bağırsak sağlığını, ruh halini ve libidoyu etkileyebileceğini de öne sürüyor. Bu yan etkilerin şiddetini ise hapın içindeki hormonların miktarı belirliyor.

Doğum kontrol hapının riskleri nelerdir?

Birçok kadın hap alırken bir sorunla karşılaşmasa bile farkında olmanız gereken bazı riskler vardır. Sigara kullanıyorsanız felç riski olduğu için 35 yaşında sonra hap kullanmamalısınız.

Buna ek olarak, hap kullanmamanız gereken durumları şu şekilde sıralayabiliriz: Auralı migren, yüksek tansiyon, kontrol altına alınmamış diyabet ve kan pıhtısı oluşma, meme kanseri, kalp krizi, inme veya karaciğer hastalığı geçmişine sahipseniz doğum kontrol hapını kullanmamanız gerekebilir.

Daha önce de belirtildiği gibi hap kullanımı, belirli kanser türlerinin riskini azaltır ancak depresyon ve meme kanseri riskini de artırabilir. Emziriyorsanız doğum kontrol hapı kullanmak sütünüzün içeriğini bozabilir. Bu nedenle sadece progestin içeren bir hap kullanmayı tercih etmek isteyebilirsiniz.

Doğurganlık üzerinde etkileri nelerdir?

Bugüne kadar yapılan araştırmalarda, doğum kontrol hapının doğurganlığı düşürdüğüne dair hiçbir veriyle karşılaşılmamıştır. Çocuk sahibi olmaya karar verirseniz hapı kullanmayı bıraktığınızda menstruel döngünüz normale dönecektir.

Bazı durumlarda bu normale dönüş birkaç ayı bulabilir ancak endişelenmeyi gerektirecek bir durum yoktur. Öte yandan halihazırla PKOS’iniz varsa hap bunu iyileştirmez yalnızca semptomlarını azaltır. Bu durumda hapı kullandığınızda PKOS semptomlarını görmeye devam edersiniz.