Sağlık dünyasında hala en az konuşulan ve anlaşılan konulardan birisi her kadının doğal yaş alma sürecinin bir parçası olarak deneyimlediği “menopoz” olmaya devam ediyor. Uzun yıllardır bilgi kirliliğinin, ilgisizliğin, yetersiz sağlık desteğinin hüküm sürdüğü bu “keşfedilmemiş” alan toplumsal stigmalarla beraber konuşulması dahi hoş bulunmayan bir konuya dönüşüyor. Neyse ki günümüzde çok fazla kişi, başta bu deneyimden geçip dersler almış kadınlar olmak üzere, menopozun gündeme getirilmesi için çalışıyor. Kadın doğum ve jinekoloji uzmanı Dr. Mary Claire Haver da bu isimlerden biri. Kadın sağlığı alanında bir sosyal medya fenomeni olan Haver’ın bilimsel çalışmaları bütüncül bir bakış açısı ile yorumladığı, beslenme, egzersiz, uyku ve hormon terapisini vurgulayan menopoz sağlığı önerilerini sizin için yazdık.
Dr. Mary Claire Haver kimdir?
Amerikalı kadın doğum ve jinekoloji uzmanı, yazar ve konuşmacı Dr. Mary Claire Haver’ın odağında menopoz sağlığı yer alıyor. Çok kısa süre önce sosyal medya hesapları aracılığıyla belirli bir yaşın üzerindeki kadınların yaşayabilecekleri sorunları korkusuzca dile getirmeye ve çokça ihtiyaç duyulan cevaplar sağlamaya başlayan Dr. Haver bu sayede büyük bir ün kazanıyor. Instagram ve TikTok hesaplarında toplam 4 milyon takipçisi bulunan Dr. Haver, şu sıralar “Menopozun Kraliçesi” olarak anılıyor. Menopoz sağlığına beslenme temelli yeni bir perspektif getiren ve The Galveston Diet isimli beslenme programının da tasarımcısı olan Haver’ın yegane amacı menopozun kadınların sadece “kafalarında kurdukları” şikayetler değil, birtakım çözüm yolları bulunan gerçek bir sağlık problemi olduğuna herkesi ikna etmek.
“Menopozu bir hastalık gibi ele almayı bırakıp ona hayatın yeni bir evresi olarak bakmaya başlamalıyız; bakım, ilgi ve desteği hak eden bir evre.”
Menopoz hakkında neleri yanlış düşünüyoruz?
Çok uzun zaman boyunca menopoz bir kadının yaşamında kaçınılamayacak bir düşüş olarak değerlendirildi. Kendini ani sıcaklamalar, beyin sisi, ruh hali değişimleri, kronik yorgunluk, cinsel arzunun kaybolması ile gösteren menopoz çoğu tıp çalışanı tarafından da ya normalleştirildi ya göz ardı edildi ya da hepten reddedildi. Nitekim artık başka bir çağda yaşıyoruz. Dr. Mary Claire Haver da bu yeni menopoz döneminin başlamasını sağlayan öncülerden birisi.
Sadece regl döngüsünün sona ermesi değil, kompleks birçok hormonal değişimin yaşandığı menopoz döneminde hiçbir kadının tek başına acı, ağrı çekmesi, kendini yalnız hissetmesi gerekmiyor. Haver’a göre menopozla beraber kendini gösteren ne kadar sorun varsa hepsini gündeme getirerek her kadının hak ettiği ilgi ve dikkati almasını sağlayabiliriz.
Dr. Mary Claire Haver menopoz sağlığı için hangi önerilerde bulunuyor?
Haver, beslenme konusunda dikkati protein ve lif tüketimine çekiyor. Muhtemelen belirli bir yaşın üzerindeki kadınların yeterince protein ve lif yemediklerini belirten Haver tasarladığı Galveston Diyeti‘nde de bu eksikliği sağlıklı ve gerçek gıdalarla kapatmayı hedefliyor. Kilo kontrolüne yardımcı, antienflamatuar besinlerden oluşan diyetinden sağlıklı yağlar, kaliteli proteinler, tam tahıllar bulunuyor ve öğünler aralıklı oruç formunda tüketiliyor. Bu sayede de kan şekeri uzun süreler dengede tutulabiliyor, bedensel enflamasyon düşürülebiliyor ve hormonal sağlık korunabiliyor.
Beslenmeye ek olarak düzenli egzersizin ve yaşam tarzı değişimlerinin menopozla başa çıkmada büyük önem taşıdığını savunan Dr. Haver özellikle güç antrenmanlarını çokça vurguluyor. Kas kütlesini, kemik yoğunluğunu korumaya yardımcı güç antrenmanları aynı zamanda östrojen seviyeleri düşerken metabolizma sağlığını korumaya da yardımcı oluyor. Haver kadınları sadece şimdi sağlıklı ve iyi görünmek için değil, 80 yaşında da aynı iyi olma haline sahip olabilmeleri için mutlaka ağırlık kaldırmaya çağırıyor. Kendisi de evde rutin işlerini yaparken ağırlıklı bir yelek giyerek egzersizini de aradan çıkarmış oluyor!
“Kas ilaçtır. Güç antrenmanı, menopoz sırasında ve sonrasında vücudunuz için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biridir.”
Doğru beslenme ve egzersizin yanı sıra her gece kaliteli ve yeterli uyku uyumanın ve stres faktörleri ile başa çıkma metodları geliştirmenin de altını çiziyor.
Haver’a göre neden hormon replasman terapisi hala çok tartışma yaratıyor?
Yazdığı en yeni kitabı The New Menopause‘un büyük bir kısmını hormon replasman terapisine (HRT) adayan Dr. Haver’a göre her konuda olduğu gibi HRT’de de yeni araştırmaların yapıldığını ve faydaların gün yüzüne çıkarıldığını söylüyor. HRT’nin hala kadın sağlığı için kötü olduğuna inanmanın da “eski menopoz” kafası olduğunu belirtiyor.
Kişi özelinde yapılacak ölçümler, risk kontrolleri, danışan ve uzman onayından sonra uygulanacak bir hormon replasman terapisi zarardan çok fayda getirebiliyor. Menopozla ilişkilendirilen çoğu negatif semptomun önlenebileceğini belirten Dr. Haver, HRT ile ilişkilendirilen çoğu risk faktörünün, örneğin meme kanseri riskinin, sadece yüzde 0,04 gibi çok düşük oranlarda yükseldiğini belirtiyor. Böylesi düşük risk faktörlerine rağmen çoğu kadın için çok yardımcı olabilecek bir tedavinin böylesi şeytanlaştırılmasını ise doğru bulmuyor. Ona göre her kadının kendi bedenleri konusunda farkındalıklı bir seçim yapması için tüm artıları ve eksileri açıkça bilmesi büyük önem taşıyor.
“Menopoz, acı çekmeniz gerektiği anlamına gelmez; kendinize bakma şeklinizi değiştirmeniz gerektiği anlamına gelir.”
