FOTOĞRAF: THE BEAUTY CHEF
En popüler “sağlıklı yaşam” gıdalarından turşu, kefir, kombucha, kimchi, sauerkraut, miso ve ekşi mayalı ekmeğin ortak noktası sizce nedir? Her biri fermentasyon süreci ile yapılıyor! Kendilerine özgü ekşi, topraksı tatları bir yana fermente yiyecekler sayısız sağlık faydası sunmaları ile seviliyor. Yapım aşamalarında mikrobiyom yani bakteriler kullanıldığı için probiyotik sınıfında da sayılan fermente yiyecekler aslında bilimsel olarak bu kategorizasyona pek de uymuyor. Yani genel kanının aksine fermente yiyecekler ve probiyotikler tam anlamıyla aynı değiller. Sizin için bu ikisinin farkını ve ne olursa olsun probiyotik takviyesi kullanmanın bağırsak sağlığımız için faydalı olup olmayacağını araştırdık!
Fermente yiyecekler ve probiyotik takviyeleri aynı etkiye mi sahip?
Probiyotikler bilimsel şekilde “doğru miktarlarda alındıklarında, taşıyıcılarına sağlık faydaları getiren canlı mikroorganizmalar” olarak tanımlanıyor. Peki bu ne anlama geliyor? İlk olarak bu tanıma uymak için tüketmek üzere aldığımız “probiyotiklerin” içerisindeki mikroorganizmaların hala canlı olmaları gerekiyor. Aynı zamanda içerdikleri mikrobiyomların ne olduklarının da açıkça belirtilmesi önem taşıyor. Doğru miktarda kısmı ise probiyotiğin içerdiği mikrobiyom miktarına işaret ediyor. Bakteri miktarı genellikle CFU veya AFU parametreleri ile ölçülüyor. Probiyotiklerin sağlığa faydaları kullanılan bakterilerin türüne göre değişiyor. Kimi bakteriler bağırsak hareketini hızlandırırken kimisi bazı vitaminlerin sentezini destekliyor.
Fermente yiyecekler ise “mikrobiyomların bir gıda veya içeceğin özelliklerini değiştirmek için bilinçli şekilde kullanılması” sonucu elde ediliyor. Fermantasyon sürecinde bakteriler kimyasal tepkimeler ile büyük bileşenleri daha küçük moleküllere ayırıyor. Bu süreçte zaman, ısı, pH, su gibi diğer faktörler de büyük rol oynuyor. Sonuç olarak gıdanın nasıl görüneceği, tadının nasıl olacağı, kokusu, tüketim tarihi ise tamamen bakteriler tarafından belirleniyor. Ortaya çıkan yiyeceğin içerisinde ne kadar bakteri bulunduğu, türü, ölçülebilir sağlık faydaları bilinmediği için fermente yiyecekler probiyotik olarak sayılamıyor.
Fermente yiyecekler yemenin faydaları nedir?
Peki fermente yiyecekler yemenin sağlığa hiçbir faydası bulunmuyor mu? Elbette bulunuyor! Sadece bilimsel olarak ölçülemediği için probiyotik olarak sayılması hatalı olan bu yiyecekler, probiyotiklere benzer sağlık faydaları sağlayabiliyor. Bedene farklı çeşit ve miktarlarda canlı kültür girmesini sağlayan bu yiyecekler mikrobiyota çeşitliliğini arttırabiliyor ve bağırsak sağlığını destekleyebiliyor. Aynı zamanda antioksidan, antimikrobiyal, antifungal, antienflamatuar ve antidiyabetik özellikler de taşıyorlar.
Sindirim, metabolizma ve bağışıklık desteği sağlayan en iyi fermente yiyecekler aşağıdaki gibi sıralanıyor:
- Her tür sebze turşusu
- Probiyotik yoğurt
- Kefir
- Tempeh
- Kombucha
- Miso
- Kimchi
Probiyotik takviyesi almanın faydaları nedir?
Probiyotik takviyeleri ise klinik araştırmalara göre sindirimi ve gastrointestinal fonksiyonunu destekliyor. Lactobacillus plantarum ve Bifidobacterium breve gibi bazı bakteri türleri sindirim problemleri yaşayan kişilerde sağlıklı, düzenli dışkılama ve sindirim sistemi kontrolü sağlarken şişkinliğin azaltılmasına da yardımcı oluyor.
Probiyotikler:
- Bağırsaklardaki iyi ve kötü huylu bakterileri dengelemeye yardımcı oluyor.
- Kabız veya ishal gibi sağlıksız dışkılama durumlarını hafifletebiliyor ve önleyebiliyor.
- Zihinsel sağlığın iyileşmesine yardımcı olabiliyor.
- Kimi bakteri zincirleri kötü kolesterolü (LDL) düşürerek kalp sağlığını koruyabiliyor.
- Egzama ve alerjilerin şiddetini hafifletebiliyor.
- Bağışıklık sisteminin güçlü kalmasına yardımcı olabiliyor.
İdeal kullanımı mide boşken; ya sabah ilk iş ya da gece yatmadan tam önce olan probiyotik takviyeleri arasında bizim için en doğrusunu sağlık uzmanımıza danışarak öğrenebiliriz.
Fermente yiyecekler probiyotik takviyelerinin yerini tutabilir mi?
Fermente yiyecekler kendi içerisinde birçok sağlık faydası, önemli besin değerleri barındırıyor ve güzel tatları ile beslenme düzenimizi zenginleştiriyor. Ancak probiyotiklere dair bilimsel çalışmalar olduğu için çok daha hedef odaklı sağlık sonuçları doğurabiliyor. Eğer ki spesifik olarak bağırsak sağlığımızı iyileştirmeyi hedefliyorsak probiyotik takviyeleri kullanmak sadece fermente gıda tüketimimizi arttırmaktan daha iyi sonuçlar veriyor. Bununla birlikte fermente gıdalar tüketmek her zaman faydalı olabiliyor. Fermente gıdaları probiyotiklerden ayırmak bizleri sadece daha bilinçli tüketiciler kılıyor.
