Gerçekten aç olmasanız bile kendinizi hiç şeker, yağ ve tuz oranı yüksek, sağlıksız, son derece lezzetli yiyecekleri özlerken buldunuz mu? Eğer öyleyse, hedonik açlık yaşıyor olabilirsiniz.
Hedonik açlık nedir?
Hedonik açlık, vücudun beslenme ihtiyacından çok haz ve keyif alma duygusunun yönlendirdiği bir açlık türüdür. Hepimizin çok iyi bildiği sağlıksız olarak nitelendirdiğimiz bazı besinler için karşı konulamaz bir istek duymaktır. Arada sırada bu besinlerin tadını çıkarmak tamamen normal olsa da, aşırı hedonik açlık kilo alımına ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Ayrıca bedenimize iyi gelen beslenmeyi sürdürmeyi ve sağlıklı yiyecek seçimleri yapmayı zorlaştırabilir. Uzun vadede bağımlılık yaratabilir.
Hedonik açlığa ne sebep olur?
Sebeplerden biri, beynimizdeki zevk ve ödül mekanizmalarının uyarılmasıdır. Bu uyarılmalar lezzetli ve keyif veren yemekleri sık sık yemek gibi davranışlarla harekete geçer. Keyif veren bu yiyecekleri tekrar tekrar yediğimizde, onları arama ve sağladıkları zevk için tüketme döngüsü ortaya çıkabilir.
Hedonik açlığa sebep olabilecek diğer bir faktör, keyif veren, sağlıklı olmayan ve lezzetli besinlerin kolay bulunmasıdır. Ayrıca yapılan reklamlar da bu yiyecekleri tüketme sıklığını oldukça artırır.
Hedonik açlığı nasıl yönetiriz?
Hedonik açlığı yönetmek için, sağlıksız yiyeceklere olan isteklerimizi neyin tetiklediğini anlamak faydalı olabilir. Bu tetikleyiciler stres, can sıkıntısı veya belirli ortamlar ve durumlar olabilir. Bu tetikleyicilerin ne olduğunu keşfettikten sonra, onlarla başa çıkmanın sağlıklı yollarını bulmaya çalışabiliriz.
Ek olarak, diyetlerimize sağlıklı ama tatmin edici yiyecekleri dahil etmek de yardımcı olabilir. Bunlar lif, protein ve sağlıklı yağların yanı sıra kompleks karbonhidratlar açısından yüksek besinlerdir. Bu tür yiyecekler, sağlıksız yiyecekler için istekleri azaltmaya yardımcı olabilir, tokluk ve tatmin duygusu sağlayabilir.
Son olarak, mindful yeme çalışmaları yapmak da faydalı olabilir. Bunu, yemek yediğimiz ana odaklanabilmenin duyusal deneyimine dikkat etmek gibi özetleyebiliriz. Mindful yemek yeme deneyimi, düşüncesizce veya duygulara tepki olarak yemek yemekten kaçınmamıza yardımcı olabilir, yeme zevkini ve tatminini artırabilir. Düşünün televizyon karşısında yediğiniz 1 kase salatanın ya da makarnanın mı tadını daha iyi alırsınız yoksa masada yemek yediğiniz ana odaklandığınızda yediğiniz salata ya da makarnanın mı?
Kısacası hedonik açlık, vücudun beslenme ihtiyacından çok haz ve haz alma güdüsünün yönlendirdiği bir açlık türüdür. Keyif alarak yemek yemek vazgeçmememiz gereken bir davranış olsa da aynı besin türlerine ve sağlıksız seçeneklere karşı bu keyfi geliştirmek uzun vadede sağlıklı ve dengede kalmamızın önüne geçecektir. Bu sebeple yediklerimizin farkına vararak yemeyi ve bu halin keyfini çıkarmayı öğrenmeliyiz.
