Mutlu olmanın yolları, kişiden kişiye göre farklılık gösterir. Herkes öncelikle kendi mutluluğundan sorumludur. Kendini mutlu hisseden kişi, gerekli durumda karşısındaki kişilerin de mutlu olabilmesi için onlara destek sunabilir. Çift ilişkileri, bu nedenle mutluluğun kaynaklarından biri olarak görülür ve aile yapısının da temelini oluşturur. Çiftler arasındaki ilişki iyi ve mutluluk verici ise bundan çocuklar da olumlu etkilenir, kendilerini güvende hissederler ve ilerideki ilişkileri için yararlanabilecekleri bazı olumlu zihinsel şemalar oluştururlar.
İlişkilerde “mahşerin dört atlısı” nedir?
Romantik ilişkilerde mutlu olmanın yolları hakkında keşifler yapmak aslında göründüğü kadar zor değildir. Bu yazının amacı çiftler arasındaki iletişim diline odaklanmaktır. Ünlü çift terapisi uzmanları John ve Julie Gottman’ın, çiftler üzerinde uzun yıllar boyunca yaptıkları bilimsel çalışmalardan elde ettikleri bulgulara dayalı olarak ortaya koydukları ilişkilerde mahşerin dört atlısı konusuna da değinmektir.
Adından da anlaşılabileceği gibi, bahsedilen bu dört atlı, çift ilişkilerine ciddi anlamda hasar vermekte ve değiştirilmemesi durumunda ilişkinin bitmesine ya da işlevini yitirmesine sebep olmaktadır.
“Mahşerin dört atlısı” nelerdir ve bu dört zararlı maddenin yerine hangi olumlu şeyleri koyarak mutlu olunur, hadi inceleyelim.
Atlı 1: Eleştiri
Eleştirinin altında aslında “Ben her şeyin en doğrusunu biliyorum.” mesajı yatmaktadır. Eleştirilen kişi kendisini ister istemez değersiz ve aşağılanmış hisseder. Sürekli eleştirilen insanlar, ilişkiye olan bağlılıklarını ve isteklerini büyük oranda kaybederler. Onay, kabul ve destek varken eleştirinin romantik ilişkilerde hiçbir şekilde yer almaması gerekir.
Öneri: Eleştirmek yerine yumuşak başlangıç yapın
Sevdiğiniz insanın hoşlanmadığınız bazı davranışları varsa bunları ona “sen dili” değil de “ben dili”ni kullanarak anlatın. Örneğin “Çok kontrolcüsün” demek yerine “Bazen senin tarafından kontrol edilmeye çalışıldığımı fark ediyor, o anlarda kendimi çok mutsuz ve güçsüz hissediyorum” denilebilir. Bu ifade tarzıyla hem “ben” dilini kullanarak karşı tarafı suçlamamış hem de kendi duygularınızı dile getirerek iletişiminize derinlik ve samimiyet katmış olursunuz.
Atlı 2: Savunmacılık
Savunma, çok güçlü ve evrimsel temelleri olan bir insan davranışıdır. Ancak, romantik ilişkilerde sürekli bir savunma modunda olunduğunda ilişkiler hasar görür. Sevdiğiniz insanı dinlemeniz gerekir. Savunmacılık, dinlemenin ve eşin içinde bulunduğu durumu anlamaya çalışmanın önüne geçtiğinde bu güçlü gibi görünen silah insanın elinde patlar. Sürekli savunma halinde olan bir insanla ilişki ile ilgili bir problemi konuşmak ve çözüm üretmek imkansız hale gelir.
Öneri: Savunmacılık yerine sorumluluk alın
Eşiniz ya da sevgiliniz ilişkinizle ilgili bir sorunu konuşmak istediğinde hemen gardınızı almak yerine bahsi geçen konu ile ilgili alabileceğiniz bir sorumluluk olabilir mi diye düşünmek daha faydalı olacaktır. Sorumluluk alma ve çözüme gitme isteğinizi gören partnerinizin size olan saygısı ve ilişkiye olan güveni artar.
Atlı 3: Aşağılama
Birbirini eşit seviyede görmeme, aşağılayıcı sözler söyleme, dalga geçme ve diğer insanların yanında küçümseme gibi şeyler karşıdaki insanın özgüvenini ve benlik saygısını düşürmektedir. Bu tarz durumlara tanıklık eden çocuklar da, bundan olumsuz etkilenir ve kendilerini ebeveynleri arasında taraf tutma durumunda hissedebilirler.
Aşağılama, ilişki atmosferindeki oksijeni tamamen yok eder. Aşağılanan eş ya boyun eğer ya ilgisiz davranır ya da saldırıya geçer. Her üç durumu gözlemleyen ve yıllarca buna maruz kalan çocuklar, bundan son derece olumsuz etkilenirler. Güçsüz, sorunlarını sağlıklı yollarla çözemeyen ebeveynleri görmek onların ilerideki ilişkilerinde pasif, savunucu ya da karamsar olmalarına yol açabilir.
Öneri: Aşağılamak yerine takdir edin
Takdir edilmek, en temel insan gereksinimlerindendir. İlişkilerimizde sevdiğimiz insanı takdir etmeniz onun kendisine ve ilişkiye olan saygısını arttırır. Kabul gördüğünü, değerli bulunduğunu anlayan eşler daha verici ve açık kalpli davranırlar. Aşağılama ve ilgisizliğin egemen olduğu ailelerde yetişen çocuklar takdir etmeyi gereksiz, samimiyetten uzak ve yapay bir şeymiş gibi algılama eğiliminde olabilirler.
Takdir edildiğinizde siz de böyle hissediyorsanız, bu hissinizin geçmişteki ailenizde öğrendiklerinizle olan bağını anlamanız ve kendinize şefkatle yaklaşmanız faydalı olacaktır. Her insanın takdir edilecek pek çok yönü vardır. Gün içinde sayısız olumlu davranış sergilemektedir. Olumlu olan davranışlara odaklanmak, takdir ettiğinizi, şükran duyduğunuzu sevdiğiniz insana sözel ya da sözel olmayan yollarla hissettirmek ilişkilerinize huzur ve mutluluk katacaktır.
Atlı 4: Duvar örme
Küsme, aniden soğuma, iletişim yollarını kapama, kendini duygusal anlamda erişilemez hale getirme çift ilişkilerini son derece olumsuz etkilemektedir. Duvar ören kişi kendisini yalıtır, bunu yaparken ister istemez büyük bir enerji harcamak zorunda kalır, hem yorulur hem de kendini ve partnerini sevgi ve ilgiden yoksun bırakır. Yoksunluk ve reddedilme, karşı tarafta öfke doğurur. Karşılıklı duvar ören çiftlerin ilişkisi, ne yazık ki bitmeye mahkumdur.
Öneri: Duvar örme yerine kendinizi fiziksel ve psikolojik olarak rahatlatın
İlişkinizle ilgili bazı şeylerin yolunda gitmediğini ve eşinizden soğumaya başladığınızı hissettiğinizde, öncelikle bu durumu kabul edin. Biraz mesafe koyarak durup dinlenmek ve bunun üzerine düşünmek en doğal hakkınızdır.
Eşinize içinde bulunduğunuz bu duygu durumunu anlatabilirsiniz. Bunu yaparken ilişkinize ve kendinize hasar vermemek için ruhunuza ve bedeninize yönelik rahatlatıcı şeylere (doğa yürüyüşlerine çıkmak, terapiye gitmek, yoga ve meditasyon yapmak gibi) yönelebilirsiniz.
