D vitamini, vücudumuzun tüm fonksiyonlarında etkin bir şekilde rol alan, ruh ve beden sağlığımız için anahtar görevi üstlenen, depresyondan astıma kadar geniş bir yelpazede işlev gösteren önemli bir vitamindir. Çok yaygın bilenen kemik sağlığına olan faydalarının yanında, diğer sistemlerin de doğru çalışmasını sağlamaktadır. Yapılmakta olan araştırmalar, D vitamininin katkılarını ortaya koymaya devam etmektedir.
Ülkemizde D vitamini eksikliği ciddi boyutlarda olup toplumumuzun yüzde 55 ila 70’inde D vitamini eksikliği olduğu ortaya koyulmuştur (30 ng/mL ve altı). Bu durum kronik hastalık riskini de artırmaktadır.
D vitamininin vücudumuza etkileri
1. Diyabetle yakından ilişkilidir
D vitamini eksikliği olan kişilerde, diyabet hastalığının özellikle Tip 2 türü daha sık görülür. Hem ülkemizde hem de dünyada, D vitamini eksikliğinin yayılmasıyla beraber aşırı kilolu ya da obez yetişkin ve çocukların sayısı da artmaktadır. Özellikle Tip 2 diyabet, kilo artışı ile paralellik göstermektedir. D vitamini dolaylı yoldan insülin üretilmesine destek olarak diyabet riskini azaltmada rol oynar.
2. Tümör büyümesini engeller
D vitamini eksikliği, aslında artık küresel bir sağlık sorunu halini almış durumda. Kanser türleriyle de, oldukça sıkı bir ilişkisi vardır. Meme kanseri başta olmak üzere prostat ve kolon kanserleriyle bağlantısını açıklayan pek çok çalışma mevcuttur. Yapılan bir araştırma, D vitamininin tümör büyümesini engelleyerek hücrenin ortadan kaldırılmasında görev aldığını ve bu sayede yüksek sağ kalım oranlarını desteklediğini ifade etmektedir.
3. Ruhsal sağlığımız D vitamini ile desteklenir
D vitamini ruhsal durumumuzla da oldukça ilişkilidir. Eksik D vitamini düzeylerinden, beyin işlevlerinin olumsuz etkilendiği bu nedenle depresyon, mevsimsel duygu bozuklukları ve anksiyete riskinin arttığı ortaya konmaktadır.
İdeal D vitamini düzeyi ne olmalıdır?
D vitamini artık rutin sağlık testleri arasında yerini almıştır. Tetkiklerdeki referans aralıkları farklılık gösterebilir fakat ideal değerleri baz almak oldukça önemlidir. Testlerde 25 (OH) D-molekülüne bakılmaktadır. İdeal değer olarak, 50 – 80 n/mol arası işaret edilebilir. Özellikle 30’un altındaki değerlerde, kişide eksiklik şikayetleri başlamış olur.
D vitamininin ana kaynağı Güneş
Maalesef D vitamini kaynağı olarak besinleri gösteremeyiz. Besinlerde çok düşük miktarda D vitamini bulunmaktadır. Güneş ise, ultraviyole B ışınları ile vücudumuzda D vitamini üretimini uyarır. Yazın güneşin bu avantajlı yönünden istifade etmek çok önemlidir. Fakat yapılan hatalardan biri güneş koruyucu kremleri kullandıktan sonra güneşlenmektir. Bu durum, D vitamini üretiminin uyarılmasını engeller. Yapmamız gereken 10 – 15 dakika kadar koruyucu ürün kullanmadan güneşlenip daha sonra uygun olan bir koruyucu kremi tercih etmektir.
Kış aylarında ise güneşten yeterince faydalanamadığımız için D vitamini düzeylerimiz eksiklik seviyesine düşer. Kan değerini ideal seviyelere getirmek ve eksikliği gidermek, bedenimizin fonksiyonlarını tam olarak sürdürmesi için önemlidir. Ancak takviye doz konusunda henüz bir fikir birliğine varılmamıştır. Yükleme dozlar D vitamini konusunda olumlu karşılanmış olmalarına rağmen, tam tersi tezler de bulunmaktadır. En doğru karar testlerinizi değerlendiren hekiminizin doz konusunda size uygun ayarlamalar yapmasıdır.
İlginizi çekebilir!
- Cilt Sağlığına İyi Gelen 4 Önemli Vitamin
- B12 Vitamini Eksikliği Belirtileri ve Nedenleri
- Güneş, D Vitamini, Cildimiz ve Sağlık İlişkisi
Diyetisyen Erdi Uğur kimdir?
Dyt. Erdi Uğur, Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nden 2017 yılında mezun oldu. Mezun olmasını takiben, Erasmus Internship programıyla Polonya’da “UTP University of Science and Technology” İnsan Beslenmesi Bölümü’de teorik eğitimler aldı ve laboratuvar çalışmalarında bulundu. 2018 yılında, Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıbbi Fizyoloji Ana Bilim Dalı’nda tezli yüksek lisans programına başladı. Ayrıca GAPS (Bağırsak ve Psikoloji Sendromu) Doğal Beslenme Tedavisi ve GAPS (Bağırsak ve Psikoloji Sendromu) Doğal Beslenme Tedavisi Protokolü’nün aktif olarak uygulayıcısı olup şuan Altınbaş Üniversitesi Medical Park Bahçelievler Hastanesi’nde “Diyetisyen ve Gaps Danışmanı” olarak görev almaktadır.
