Partneriniz size bir kuş gördüğünü söylediğinde o anda ne yapıyorsanız bırakıp kuşa bakıyor hatta siz de onun heyecanına ortak olup bir gözlem yapıyor musunuz? Şu anda sosyal medya bu soru ile çalkalanıyor. TikTok ve Instagram üzerinden yüz binlerce insanın katıldığı bu akımda Kuş Teorisi, daha bilinen ismi ile Bird Theory, partnerlerin birbirlerine ne kadar ilgi gösterdiğini ölçmek için kullanılıyor. Peki gerçekten romantik ilişkilerin sağlığı hatta ne kadar uzun ömürlü olacağı böyle bir akım ile ortaya çıkarılabilir mi? Dünyanın en önde gelen ilişki uzmanı ve psikiyatrist John Gottman’a göre evet. Bir diğer meslektaşı, en az kendisi kadar başarılı ve ünlü Esther Perel‘e göre de! Peki bu viral trendi bilimsel kılan ne? Kuş Teorisi hakkında tüm merak ettiklerinizi yazdım.
Kuş Teorisi (Bird Theory) nedir?
Kuş Teorisi, İngilizce ismi ile Bird Theory, ilk kez ilişki uzmanı ve psikolog John Gottman tarafından “bids for connection” konsepti altında 90’lı yıllarda ortaya atılıyor. Merkezinde partnerlerin birbirlerinden gelen hemen göze çarpmayan bağ kurma çabalarını ne kadar iyi fark edip cevap verebildiklerini anlamak yatıyor. Partnerler birbirlerinin ilk anda göz ardı edilebilecek gibi görünen bu bağ kurma isteklerine ne denli iyi cevap verebiliyorsa, ilişkilerindeki güven ve iletişim o denli kuvvetli oluyor. Kuş Teorisi de aslında Gottman’ın bu teorisinin en basit örneğini oluşturuyor. Partnerlerden birisi o anda belki de başka işle meşgul olan diğerine heyecanla “Aaa, şu ağaçtaki kuşa bak!” dediğinde diğer partner kafasını kaldırıp bakıyor hatta o da bir gözlem yapıyorsa bağ kurma çabaları karşılık görüyor anlamına geliyor. Eğer bakmıyor, önemsemiyor ise partnerlerin bağ kurma heveslerine ket vurulabiliyor.
John Gottman’a göre kuş teorisi romantik ilişkilerde neyin belirteci olabiliyor?
Peki ilk anda komik hatta saçma gelebilen bu teori gerçekten de ilişkilerin devamlılığının bir kriteri olabiliyor mu? Evet! Gottman Enstitüsü’nde gerçekleştirilen çok kapsamlı bir araştırma yeni evlenen çiftlerin kaç sene evli kaldıklarını Kuş Teorisi ile ölçüyor. Birbirlerinin “kuşa bak” eylemlerine yüzde 86 oranında pozitif cevap veren çiftlerin 6 sene sonra hala evli kaldıkları, yüzde 33 oranında pozitif cevap verenlerinse 6 yıldan önce boşandıkları tespit ediliyor! Kısacası Kuş Teorisi aslında romantik bir ilişkinin yaşam süresini belirleyebiliyor. Çünkü bu basit test, sağlıklı bir ilişkide partnerlerin birbirlerinden ilgi görebilmek için savaşmak zorunda kalmadıklarını kanıtlıyor.
Elbette her konseptte olduğu gibi Kuş Teorisi için de bağlam çok önem taşıyor. Partneriniz yarınki sunumu için stresli şekilde çalışırken, en sevdiği dizinin final bölümünü izlerken veya önemli bir konuşmanın ortasındayken gösterdiğiniz kuşa bakmıyorsa bu, bağınızın zayıf olmasından değil, o an gerçekten de meşgul veya stresli olmasından kaynaklanıyor. İki cevap arasındaki farkı bizlerin kritik düşüncemizi kullanarak bulması gerekiyor.
İlişkim Kuş Teorisi’nden sınıfta kalırsa bu ne anlama geliyor?
Peki ya neden partnerlerin o anda kafalarını kaldırıp kuşa bakmamaları ilişkilerinin uzun ömürlü olmayacağının bir belirteci olabiliyor? Ne kadar basit görünse de sevdiğimiz birinin bizim o anda heyecan duyduğumuz bir olayı önemsememesi, eleştirel veya kızgın davranması veya bizimle dalga geçmesi, daha derinde yatan bir iletişim, güven ve bağlılık problemine işaret edebiliyor. Gottman’ın bu konuda yürüttüğü bir başka çalışmaya göre de asıl “red flag” yani kırmızı bayrak, partnerimizin bizi o anda önemsememesinde değil, bize düşmanca yaklaşmasında gizleniyor. Yani ne kadar önemsiz veya küçük olsa da bizi o an sevindiren, güldüren bir olay eleştiri, sarkastik yorumlar hatta “Neden bana bunun için seslendin?” temalı öfke ile karşılanıyorsa, bu durumun üzerine daha derinlikli düşünmemiz gerekiyor.
Nitekim bu tüm ilişkiler için geçerli yüzde yüz oranda çalışan bir teori değil. Hemen partnerimizin yanına gidip bu testi denememize, eğer sonuç istediğimiz gibi gelmezse de en kötüsünü düşünmemize gerek yok! Hiçbir ilişki her an Kuş Teorisi’ni geçmeye hazır değil, olamaz da! Hepimiz insanız ve günümüz günümüze benzemiyor. Zaten Kuş Teorisi de ne tek bir seferle ölçülüyor ne de gerçekten de her seferinde kuş görmemizle sınırlı kalıyor. İşin özünde sağlıklı ve uzun bir ilişkinin sırrı devamlı şekilde partnerimizin bağ kurma çabalarını fark edebilmek ve elimizden geldiğince karşılık verebilmekten geçiyor.
