YAZAN: BURCU ERBAŞ
In partnership with Wings

Günümüzde yüksek tansiyon, diyabet, hafıza zayıflaması, kronik ağrılar, anksiyete, depresyon gibi birçok hastalık fizyolojik bir temel ile ilişkilendiriliyor: Kronik enflamasyon! Bedenin savunma mekanizmalarından birisi olan enflamasyon, normal şartlar altında oldukça hayati bir işleve sahipken uzun süre ve şiddetli şekilde yaşandığında bedenin kendine düşman kesilmesine neden olabiliyor. Hormon salgısı ve sinir sistemi ile iç içe çalışan enflamasyonun tam da bu nedenle kontrol altına alınması gerekiyor. Meditasyon yapmak, enflamasyona karşı etkisini görebileceğimiz en güçlü yaşam tarzı değişimlerinden biri. Peki daha çok zihin ve ruh sağlığı için pratik edilen meditasyon nasıl oluyor da bedensel enflamasyonu düşürebiliyor, sizin için araştırdık!


Stres bedensel enflamasyonu nasıl tetikliyor?

Bedenin savunma mekanizmalarından bağışıklık sistemi, sinir sistemi ve hormon salgısı ile çok yakından çalışıyor. Beden ne zaman bir tür stres altına girerse sinir sistemi parasempatikten sempatik moda geçiyor ve hemen kortizol hormonu salgılanmaya başlıyor. Kortizol hormonu da yaşamın devam etmesini sağlayan sistemler olan bağışıklık sistemi ve enerji sentezi üzerinde uyarıcı; diğer “ikincil” sistemler olan sindirim, detoksifikasyon, boşaltım üzerinde ise durdurucu bir etki yaratıyor. Enerji seviyeleri yükseliyor, odaklanma gücü artıyor, sindirim yavaşlıyor. Bağışıklık sistemi ise stres ile savaşmaya hazır hale geliyor ve sitokin hücrelerini aktive etmeye başlıyor.

Zararlı patojenlerle savaşma görevi olan bu hücreler doğal olarak enflamatuar oldukları için bedensel enflamasyon yükselmeye başlıyor. Bu süreç bütünsel sağlığın korunması için oldukça hayati olsa da problem, stresin çok uzun süre ve kronik olarak seyretmesi ile başlıyor. Yani bedenin kendini ani ve şiddetli bir tehdit karşısında (örneğin bir köpekten kaçarken) korurken salgıladığı kortizol ve yükselen enflamasyon başa çıkılabilir olsa da, 2 saat süren bir trafik esnasında salgıladığı kortizol ve yükselen enflamasyon bedensel işlevleri aksatabiliyor. Kronik olarak yüksek seyreden kortizol seviyeleri ise bağışıklık sistemini fazla çalışmaya itiyor. Bu da bedensel enflamasyonun kronikleşmesine neden oluyor.

Bedende oluşan enflamasyon ile meditasyon arasında nasıl bir ilişki var?

Bir mindfulness pratiği olan meditasyon, odağın nefes alıp vermeye çekildiği, geleneksel olarak sessiz, sakin bir atmosferde hareketsiz olarak yapılan bir çalışmadır. Amacı zihni anda tutabilmek, ruhu sakinleştirmek ve iç huzuru açığa çıkarmaktır. Tüm bu bileşenler sayesinde meditasyon yaparken fizyolojik olarak da sistemler sakinleşiyor; nefes alış verişler ve kalp ritmi yavaşlıyor, beden parasempatik modda kalarak kortizol salgısı düşüyor.

Meditasyonun kortizol salgısını düşürmesi de bağışıklık ve sinir sistemleri arasındaki ilişki üzerinden bedensel enflamasyonun düşürülmesine fayda sağlıyor. Düzenli olarak meditasyon yapan kişiler, gündelik yaşamlarını daha sakin, parasempatik modda geçirirken yüksek kortizol seviyeleri ile yaşayan insanlar daha gergin bir halde yani sempatik sinir sisteminde geçiriyor. Bu da bedensel enflamasyon seviyelerini yükseltiyor. Araştırmalara göre düzenli meditasyon yapmak enflamasyonun biyolojik işaretlerinden Interleukin-6‘yı ve CRP‘yi düşürebiliyor. İyi haberse, meditasyonun bu etkisinden yararlanmak için her gün sadece 10 dakika ayırmak yeterli geliyor. Önemli olan gün içinde kendimize yavaşlayabileceğimiz, içimize dönebileceğimiz ve bedenimizi dinleyebileceğimiz düzenli bir aralık oluşturmak.

Meditasyon bir tür “ağrı kesici” olabilir mi?

Kronik enflamasyonun bir parçası olduğu bazı hastalıklar; astım, inflamatuar bağırsak hastalığı, romatizma çevresel etmenler tarafından kolaylıkla tetiklenebiliyor. Strese karşı zihinsel ve ruhsal dayanıklılığın zayıf olduğu bu gibi durumlarda kortizole bağlı enflamasyon artışı yaşanabiliyor. Bu da rahatsızlıkların şiddetlenmesi veya alevlenmesi anlamına geliyor. Yapılan küçük çaplı bir araştırmada meditasyon pratiğinin çevresel etmenlere bağlı yaşanan bu tetiklenmeyi önleyebileceği yani bu gibi rahatsızlıkların tedavi süreçlerinde yer alabileceği işaret ediliyor.

Bununla beraber araştırmalar düzenli meditasyon pratiğinin acı ve acıyla beraber gelen endişenin azaltılmasında çok faydalı olduğunu savunuyor. Odağın sadece anda tutulması ile zihnin daha somut bir acı gelmeden hayali bir acı çekmesi engelleniyor. Yargısız bir dikkatin nefesin üzerinde tutulması aynı bakış açısının acı ve ağrı üzerine de yansıtılabilmesine yani “Düşündüğüm kadar acıtmadı!” cümlesinin kendiliğinden, doğal olarak oluşabilmesine alan açıyor. Bu da aslında meditasyonu sadece bir zihinsel veya ruhsal değil bedensel iyi olma pratiği haline de getiriyor.


Yenilenen Wings ile hayatınıza değer katmaya, alışveriş keyfini ayrıcalıklara dönüştürmeye hazır mısınız? Siz de Wings’in ayrıcalıklı dünyasına katılmak ve size özel programlarını incelemek için link üzerinden başvurunuzu yapabilirsiniz! 



Burcu Erbaş

1997 yılında Antalya’da doğan Burcu, İstanbul Saint Joseph lisesinde eğitim gördü. 2020 yılında Galatasaray Üniversitesi Siyaset Bilimi bölümünde lisans eğitimini tamamladı. Erasmus programı ile bir sene boyunca eğitim aldığı Sciences Po Paris’te çevre politikaları, sürdürülebilirlik ve ekoloji üzerine dersler aldı. Öğrendiklerinden çok etkilenen Burcu yaşam tarzını çevreye duyarlı olacak şekilde...



BLOOM SHOP