Rüya görmek, alışılmadık bir durum değil. Bazen günlerce veya haftalarca rüya görmeyiz, daha doğrusu rüyalarımızı hatırlamayız. Bazen de gece boyu ardı ardına sıralanan bir film izlemiş gibi uyanırız. Bazen rüya alemi gerçek hayattan daha tatlı gelir, uykumuzdan uyanmak istemeyiz ya da gördüğümüzün sadece bir rüya olduğunu kendimize telkin etmek zorunda kalırız, tedirgin oluruz. Peki neden rüya görürüz? Rüya çeşitlerini, anlamlarını ve rahatsız edici rüyalardan kurtulma yollarını bu yazıda birlikte keşfedeceğiz.
Rüyalar neden ortaya çıkar?
Hepimiz rüya görürüz. Neden rüya gördüğümüz belki de asırlardır sorulan fakat tam olarak açıklığa kavuşturulamayan bir konu olarak önümüze çıkar. Clare Gibson’un yazdığı The Secret Life of Dreams – Decoding the Messages from your Subconscious adlı kitaba göre her gece, gece boyunca doksan dakikada bir rüya görürüz. Rüyalarımızın uzunluğu ise uykuda olduğumuz sürenin uzunluğuna göre artış gösterir. Gece boyunca gördüğümüz rüyaların ilki en kısasıdır ve on dakika civarında sürer. Ortalama sekiz saatlik bir uykuda, kırk beş dakika ila bir saate yakın süren rüyalar görebiliriz.
Birçok farklı rüya çeşidi ve rüya yorumlama rehberi olduğu için rüya analizi yapmak oldukça katmanlıdır. Rüyalarımız tamamen rastgeledir ve hiçbir şey ifade etmiyor olabilirler. Asırlar boyu çeşitli araştırmacıların rüya yorumlama konusunda farklı teorileri olsa da bunlardan en öne çıkanlar Freud ve Jung’un yaklaşımlarıdır.
Hem Freud hem de Jung’a göre rüyalar bilinçaltımızın yansımaları olarak ortaya çıkar.
Freud’a göre rüyalarımız bilinçaltımızdaki gizli ve ilkel arzuları sansürsüz olarak karşımıza çıkarır; hümanist psikolojik araştırmaları ile bilinen Carl Jung’a göre ise rüyalar kendi içsel doğamızın bir parçasıdır.
Kolektif bilinçaltına inanan Jung, insanları doğal bir anlam oluşturucu olarak görür ve herkesin kendi benliği üzerindeki uzmanlığını savunur. Bu nedenle rüyaları yorumlarken bilimsel değil daha duygusal yöntemler ile yaklaşır. Rüya yorumlamaları yaparken kendi rolünün cevapları vermek değil, rüyaların şifrelerini çözerken kişiye yardımcı bir el uzatmak ve onu doğru yanıtları bulma yolculuğunda yönlendirmek olduğuna inanır.
Rüya çeşitleri nelerdir?
Aşağıda listelediğimiz rüya çeşitleri kendi rüyalarınızı anlamlandırmanıza yardımcı olabilir.
- Katarsise yol açan rüyalar: Ekstrem bir duyguya sebebiyet veren rüyaların toplandığı bu kategoride, bilinçaltı bizlere gündelik hayatımızda içimize attığımız bu hisleri ifade etmek ve bir rahatlamaya ulaşmak için yardımcı olur.
- Tersini dengeleyici rüyalar: Dengeleyici olan rüyalarda, bilinçaltı kendini normal hayatında olduğu özelliklerinin tam tersi olarak ifade eder. Eğer normal hayatında utangaçsan, bilinçaltın bunun tam tersi olarak ekstra öz güvenli olduğun bir rüya alemi yaratabilir. Bunun nedeninin ise ciddi şekilde yoğunlaşmış kişilik özelliklerinin diğer yönde dengelenmesini sağlamak olduğuna inanılır.
- Tohumları atılmış rüyalar: Bu rüya çeşidi, rüyada belirli bir şeyi görmek amacıyla bilinçli zihin tarafından edilmiş bir niyete işaret eder. Bilinçli zihnin kararlaştırdığı bir konuya bilinçaltı zihninin cevap vermesi sonucunda ortaya çıkan bu rüyaları, uyumadan önce belirlediğiniz konu üzerinde yoğunlaşarak teşvik edebilirsiniz. Belirli bir sorunu çözmek için uyumadan önce onu düşünmek, spesifik bir kişiyi görmek için fotoğraflarına bakmak ya da rüya görmek istediğiniz konuda belirli bir cümleyi zihninizde tekrarlamak rüyalarınıza istediğiniz tohumları atmanızı sağlayabilir.
- Kabuslar: Bizi korkutan veya strese sokan rüyalara kabus adı verilir. Genel olarak kaygılı veya çaresiz hissettiğimiz durumlar ile karşılaştığımız kabuslar, tekrarlanan olaylardan da oluşabilir. Bilinçli olarak algıladığımız kabusların nedenlerini kavramak ve rasyonel olarak onlara yaklaşmak ise bilinçaltımızdaki çözülmemiş korkuları yatıştırabilir.
- Fizyolojik rüyalar: Fizyolojik ve bedensel rüyalar, rüya gören kişinin bedensel durumlarını yansıtır. Örnek olarak gece uyku esnasında susuz kaldıysanız, büyük ihtimalle bir çölde yürüdüğünüz ve su aradığınız bir rüya görebilirsiniz. Devamlı olarak görülen fizyolojik rüyalar ise size farkında olmadığınız başka bir durumu işaret ediyor olabilir.
- Problem çözen rüyalar: Eğer günlerdir düşündüğünüz, bir sonuca varamadığınız bir sorun ve aradığınız bir yanıt varsa uyandığınızda kendinizi cevaplara ulaşmış bulabilirsiniz. Bunun nedeni zaten bilinçaltında o sorunu çözmüş olmanız ve uyumanızın da bu cevabı rüyanız ile birlikte zihninizde görünür hale getirmesidir. Birçok bilimsel buluşun, ilhamın, savaş stratejilerinin ve fikirlerin rüya formunda kişilere görünmesi de bu yüzdendir. Esrarengiz veya mistik bir anlamdan öte zaten kişinin bilinçaltı zihninde yanıta kavuşmuş olan sorun kendini uyku esnasında gösterir.
Rahatsız edici rüyalardan kurtulabilir miyiz?
Tabii ki bu konuda kesin veya kanıtlanmış bir yöntem olmasa da rahatsız edici rüyalardan ya da kabuslardan kurtulmanın önerilen birkaç yolu olabilir.
Sabah uyandıktan sonra rüyaları not etmek
Öncelikle sabahları uyandıktan sonra rüyalarını not etmek iyi bir başlangıç olabilir. Kim nasıl yorumlarsa yorumlasın, rüyalarımızın bilinçaltının bir şekilde bizimle iletişime geçtiği bir yöntem olduğunu kabul edelim. Unutmadan önce rüyaları kağıda geçirmek ve sonradan dönüp bakmak, o an olmasa bile sonradan farklı farkındalıklara kapı açabilir ve daha önce birleştirmediğimiz noktalar arasında anlam yaratmamıza yardımcı olabilir.
İyi bir uyku hijyenine sahip olmak
İyi bir uyku hijyenine sahip olmak, uyurken rahat bir ortamda bulunmak oldukça önemli. Fizyolojimizin zihnimize olan etkisini küçümsememek gerek. İdeal olarak serin, karanlık ve sessiz bir odada uyumalıyız. Uyurken herhangi bir ekranın açık olmadığına ve mümkünse telefonumuzdan uzak olmaya dikkat edelim. Uykudan önce ağır, yağlı ve sindirimi zor şeyler tüketmekten kaçınalım.
Gördüğünüz rüya hakkında konuşmak veya yazmak
Eğer hatırladığınız ve size rahatsızlık veren bir rüyanız varsa, onun hakkında konuşmak veya yazmak size iyi gelebilir. Bazen dışarıdan bir göz olarak analiz edince kabuslarınızın ya da size rahatsızlık veren detayların ne kadar gerçeklikten uzak veya saçma olduğunu fark edebilirsiniz.
Gündelik stres faktörlerinden kurtulmak
Gündelik olarak sizi rahatsız eden ve stres seviyenizi yükselten faktörlerden kurtulun. Eğer uykularınızı kaçıran bir telefon görüşmesi sizi korkutuyorsa, bir teslim tarihi durmadan zihninizi meşgul ediyorsa ya da bir arkadaşınızın davranışı kafanıza takıldıysa, gün içerisinde o konuyu çözümlemeyi deneyin. Berrak bir zihinle uykuya hazırlanmak için meditasyon yapabilir veya uyku öncesi bir rahatlama pratiği olarak Yoga Nidra uygulayabilirsiniz.
