Günlük hayatımızda karşılaştığımız sorunlar ve zaman zaman zihin yapımız bizi stres yaşamaya itebiliyor. Stresörler olarak adlandırılan bu faktörler karşısında stres kontrolü yapabiliyor olmak hem zihinsel hem de fiziksel sağlığımızı koruyor.
Yaşamın her anında karşımıza çıkan stres, pek çok insanın hayatını olumsuz yönde etkileyen faktörlerden biridir. Günümüz dünyasında, insanların stres kontrolü yapabilmesi önemli bir ihtiyaç olarak görülmektedir. Kontrol edilemediği durumlarda hayattan aldığımız memnuniyeti azaltan stres, yalnızca bununla kalmayıp çok ciddi sonuçlara yol da açabilir. Bu sebeple insanların stresi kontrolü konusunda bilgi sahibi olmaları ve bilinçlenmeleri stresin olası kötü sonuçlarını ortadan kaldırabilir.
Stres nedir?
Stres yaşayan insanlar bu durumu genellikle “sıkıntı duymak veya hayat tarafından tehdit ediliyormuş gibi hissetmek” şeklinde tanımlarlar. Günümüzde en çok görünen stresörler; aile içi tartışmalar, hastalık, şiddete maruz kalma veya tanıklık etme, maddi sorunlar, gelecek ile ilgili belirsizlik olarak sıralanabilir. Bunların yanı sıra iş arkadaşımız ile tartışmak veya trafiğe yakalanmak gibi gündelik problemler de bizleri strese sürükleyebilirler.
Stresin etkileri
Yaşadığımız stresin düşük seviyede olması sorun oluşturmasa da yoğunlaştığı durumlar vücudu olumsuz yönde etkiler. Stres nedeniyle oluşan sağlık sorunlarının başında; cilt problemleri, enfeksiyon, bağırsak sorunları ile baş, boyun ve sırt ağrısı, mide rahatsızlığı, boğazda yumru, göğüste ağırlık, kasların gerilmesi gelir. Ayrıca iştahta dalgalanma, odaklanma güçlükleri, aniden öfkelenme, hareket etmeden duramama, uyku sorunu yaşanabilir. Tüm bunların sonucunda kendimizi mutsuz, endişeli ve suçlu hissedebiliriz.
Ayrıca pek çoğumuzun zihni, geçmişte yaşadığımız kötü deneyimlere veya gelecekte olmasından korktuğumuz kötü şeylere takılıp kalabilir. Bu takılıp kaldığımız düşünce ve hisler, stresin doğal parçalarıdır; zihnimiz sürekli bunlarla meşgul olursa sorunlar ortaya çıkabilir.
Sıkıntı veren bu düşünce ve hisler şu şekilde kategorize edilir:
- Vazgeçmekle ilgili düşünceler: Pes ediyorum. Her şey çok zor.
- Başkalarını suçlayan düşünceler: Bunu yapmamalıydı. Bu onun hatası.
- Kendimizle ilgili acımasız düşünceler: Zayıfım. Yetersizim
- Zorlu olaylarla ilgili anılar
- Gelecekle ve korkularımızla ilgili düşünceler
- Başkalarıyla ilgili endişelerimizle ilgili düşünceler: O iyi mi? Şimdi nerede acaba?
Bu düşüncelere takılıp kaldığımızda davranışımızda değişim meydana gelir ve kavga etmek, sevdiklerimizden uzaklaşmak ve yataktan çıkmamak gibi hayatımızı zorlaştıran şeyler yapmaya başlarız. Çünkü bu düşüncelere ve hislere takılıp kaldığımızda odak noktamızı kaybederiz, bu sebeple kötü performans gösteririz, doğal olarak yaptığımız faaliyetten keyif alamaz ve memnuniyetsiz oluruz.
Stresi nasıl kontrol edebiliriz?
Dünyayla bağlantı kurma tekniği
Yaptığımız faaliyetlere daha fazla dahil olmayı ve daha iyi odaklanmayı öğrendiğimizde stresle daha iyi başa çıkabiliriz. Bunun için tüm dikkatimizi yaptığımız işe vermeliyiz. Bu da Dünyayla Bağlantı Kurma Tekniği ile mümkündür. Örneğin çay ya da kahve içiyorsanız;
- Tüm dikkatinizi içeceğe verin,
- Daha önce böyle bir içecekle hiç karşılaşmamış gibi içeceği merakla inceleyin,
- İçeceğini rengini fark edin, kokusunu hissedin, yavaşça bir yudum alın, aldığınız yudumu dilinizin üzerinde tutun, o yudumu hissedin ve tadını alın,
- Aldığınız yudumun keyfine vararak, sıcaklığını fark ederek yavaş bir şekilde yutun,
- Boğazınızda oluşan hareketleri fark edin,
- Yudumunuzun dilinizde bıraktığı gözlemleyin,
- Ve her yudumu aynı şekilde yavaşça, fark ederek ve tadını çıkararak için.
Yaptığımız şeye tekrar odaklanarak ve dahil olarak takılıp kaldığımız düşüncelerden uzaklaşırız. Fakat bazen yaşadığımız stresin yoğunluğu çok fazla olabilir, kendimizi duygu fırtınası içinde bulabiliriz. Böyle durumlarda ise;
- Önce, nasıl hissettiğinizi ve ne düşündüğünüzü fark edin.
- Daha sonra, yavaşlayın ve vücudunuzla bağ kurun:
Nefesinizi yavaşlatın. Ciğerlerinizi boşaltın. Daha sonra ciğerlerinizi yavaş bir şekilde tekrar doldurun, ayaklarınızı yere bastırın. Kollarınızı esnetin veya ellerinizi birbirine bastırın. Bu süreçte yavaş hareketlerde bulunun.
- Etrafınızdaki dünyaya yeniden odaklanın:
Neredesiniz fark edin. Görebildiğiniz 5 şey nedir? Duyabildiğiniz 3 şey nedir? Havayı soluyun, neyin kokusunu alabiliyorsunuz? Nerede olduğunuzu ve ne yaptığınızı fark edin. Dizinize, altınızdaki yüzeye ya da ulaşabildiğiniz herhangi bir eşyaya dokunun, parmaklarınıza nasıl hissettirdiğini fark edin.
Bu tekniği, fırsat buldukça uygulayabilirsiniz. Yeteri kadar alıştırma yapmalısınız, istediğiniz zaman herhangi bir yerde, hatta sadece birkaç dakika bile uygulayabilirsiniz.
Şunu hatırlatmakta da fayda var; dünyayla bağlantı kurmak, yaşadığınız duygu fırtınalarını yok etmeyecektir, sadece fırtına dinene kadar sizi güvende tutacak. Siz de bu sayede stresin olumsuz sonuçlarının önüne geçmek için bir adım atmış olacaksınız.
Stressiz yaşam mümkün değil, ancak stres kontrolü mümkün!
