Hepimizin bir nedenle kurtulmak istediği alışkanlıkları mutlaka vardır. Genellikle “Yeni bir yıl, yeni bir ben!” sözleri ile girdiğimiz yıldan dileğimiz, istemediğimiz alışkanlıklarımızı geride bırakıp yeni gelen yılla birlikte yepyeni bir insana dönüşmektir. Bunlardan kurtulmak için büyük kararlar alırız, uzun veya kısa bir süre uyguladıktan sonra kendimizi yine eski döngülerin içinde buluruz.
Bu noktada hatırlamamız gereken şey; biz bu alışkanlıklarla doğmadık, onları kendimiz yarattık ve doğru bir yaklaşımla hepsini değiştirebiliriz. Daha sonra yapmamız gerekense alışkanlığın ne olduğunu ve nasıl oluştuğunu anlamaktır.
2019’u geride bırakmamıza bu kadar az kalmışken ben 21 gün değişim sürecimi başlatmaya, sevmediğim bir alışkanlığımı kazanmak istediğim yeni bir alışkanlıkla değiştirmeye ve bu deneyimi sizinle paylaşmaya karar verdim! 21 gün sürecini planlarken 2020’nin ilk sabahına “yeni bir ben” olarak uyanmayı hedefledim ve 11 Aralık günü hayatımda beni mutlu etmeyen bir alışkanlığımı değiştirmek için ilk adımı atıyorum. Birbirimizi motive etmek, önerileri ve deneyimleri paylaşmak, alışkanlıklarımızı nasıl değiştirdiğimize şahit olmak ve beraber başardık diyebilmek için sizi de bu süreci benimle beraber deneyimlemeye davet ediyorum.
Alışkanlık nedir?
Her alışkanlık bir döngüdür ve üç bölümden oluşur. Bu bölümler sırasıyla işaret, rutin ve ödüldür. En basit haliyle işaret alışkanlığın tetikleyicisi, rutin alışkanlığın eylemi veya etkinliği, ödül ise alışkanlıktan almak istediğimiz şeydir. Bu döngü beynimizde her zaman aynı şekilde oluşur ve tekrarlanır. Bir alışkanlığı değiştirmek ödülü aynı tutup, tetikleyicileri fark edip rutini değiştirerek başarılı olur.
Konuyu sigara kullanma alışkanlığı üzerinden ele alırsak, rutin sigara içmektir. Bu rutini tetikleyen işaretleri ve rutinin sonucunda elde ettiğimiz ödülü tanımlayarak bu alışkanlıktan kurtulmaya doğru bir adım atabiliriz.
Alışkanlıklardan nasıl kurtuluruz?
Beynimizin alışkanlıklardan kurtulma prensibi unutarak değil yerine yenisini koyarak çalışır. Yani kurtulmak istediğimiz alışkanlıklarımızı, edinmek istediğimiz yeni alışkanlıklarla değiştirmemiz gerekir.
Günümüzde sahip olduğumuz alışkanlıkları değiştirmek için önerilen çok fazla yöntem vardır. Bunlardan en geniş kapsamlı olanı NLP (“Neuro Linguistic Programming”). Temelinde farklı bilimler yatan ve dolayısıyla oldukça güçlü bir metodolojisi olan NLP, sadece alışkanlıklar üzerinde değil daha pek çok alanda başarılı sonuç verir. NLP teknikleri kişinin duygu, düşünce ve davranış kalıplarını bilinçli hale getirip yapıcı ve hedef odaklı bir şekilde geliştirir.
NLP İleri Düzey Uzman Uygulamacı Meltem Fakabasmaz bütün alışkanlıkların birbirinden farklı olduğunun altını çiziyor. Davranışların altında yatan sebeplerin ve kişinin bu davranışı hangi kimlik ya da kimliklerinde dışarı yansıttığının alışkanlıktan kurtulma sürecinde çok önemli olduğunu söylüyor. Belirlenecek stratejilerin ve uygulanacak metotların titizlikle seçilmesi gerektiğine ve uygulama sürecinde de çok dikkatli olunması gerektiğine vurgu yapıyor.
Alışkanlıklardan kurtulma sürecinde farklı metotlardan yararlanmak kişiye başarıya giden yolu gösterse de alışkanlıkları değiştirme süreci zorlayıcıdır ve her konuda olduğu gibi burada da başarı kişinin kararlılığı ile doğru orantılıdır. Bu süreci düzgün planlamak çok önemlidir. Planları yaratırken ve uygularken ne istediğimizi bilmek, neden istediğimizi bilmek, farkında olmak, ulaşılabilir hedefler seçmek, her zaman bir B planına sahip olmak ve kendi sabotajlarımızı engellemek en önemli kaynaklarımız olan enerjimizi, zamanımızı ve odağımızı etkili bir biçimde kullanabilmemizi sağlar.
21 günlük süreçte neler yapılacak?
2020’nin ilk gününde yeni yıl kararlarınızı gerçekleştirmek için ne yapmanız gerektiğini düşünerek değil, “yeni bir ben” olarak uyanmak için bu süreçte bana katılmaya var mısınız? 11 Aralık sabahına kadar değiştirmek istediğiniz alışkanlığınıza karar verip bu süreci deneyimlemek istemeniz yeterli.
Süreç boyunca alışkanlığımızı neden değiştirmek istediğimizi açıkça biliyor olmak, neler yapmamız gerektiğini bütünsel olarak görebilmek ve motivasyonumuzu kaybetmemek için bir plana sahip olmak oldukça önemli. En başta gözümüzü korkutsa bile süreci en rahat şekilde geçirmemizi ve her zaman bir sonraki adımı biliyor olmamızı sağlar.
Peki bu plan nasıl oluşturulacak?
- Planımızın görsel olması hedefimizi daha ulaşılabilir olarak algılamamıza neden olur. Beynimiz böyle çalışır. Bu 21 günü duvardaki bir takvime işlemek veya başarılı her gün kolumuza ince bir bileklik takmak neler başardığımızı görmemize ve motivasyonumuzu kaybetmememize yardımcı olur.
- Bu sürecin sonunda tek bir alışkanlığımızı değiştiriyor olsak da 21 gün uğraşıp tek bir şey başarmanın ve her gün bir şeyler başarıyor olmanın arasındaki fark beynimiz için oldukça fazla. Kendimize daha kısa sürede ve daha az eforla ulaşılabilir hedeflerle dolu bir süreç tasarlamamız şart. Bu şekilde motivasyonumuzun asla düşmediğine şahit oluruz.
- Değişimler genellikle zordur. İnsan beyni alışkanlıklarla, bildiği ve güvendiği şekilde hayatta kalmaya programlanmıştır. Bu çok ilkel bir dürtüdür ve hepimizin içinde vardır. Eski zinciri kırmayı başarıp yenisini oluşturana kadar beynimiz bizi alışılagelmiş olana bağlı tutmak için elinden geleni yapar. Bu noktada farkındalık ve ne istediğimizi bilmek çok önemlidir. Kendimize hayır demeyi başarmak bu işi başarmaktır.
Ben bu 21 günü rafine şekeri alışkanlığımı geride bıraktığım ve günlük 2.5-3 litre su içtiğim bir süreç olarak tasarladım. Şeker alışkanlığımı detaylıca analiz ettim, 21 adet bileklik aldım, kendime bir takvim yarattım ve kendimi motive etmek için belirlediğim her aktiviteyi bu takvime yerleştirdim.
Aslında istediğimiz her şeyi başaracak güce sahip olduğumuzu beraber göreceğimiz ve birbirimize destek olacağımız bu süreçte siz de değiştirmek istediğiniz alışkanlıklarınızı veya kalıplaşmış davranışlarınızı geride bırakın. Başlamadan önce kendinizi tatmin eden cevaplar bulduğunuza emin olun. Eğer siz de bu süreçte size yardımcı olacağını düşünüyorsanız planlarınızı yerleştirmeniz için sizinle bu tabloyu paylaşmam için sila.bakir@livetobloom.com adresime mail atmanız yeterli.
İlginizi çekebilir: Dağınık Zihni Arındırma ve Düzenleme Yöntemleri
