Adet döngüsünün, genel sağlık durumumuz hakkında nasıl bir bilgi verdiğini öğrenmek için Kadın Hastalıkları ve Doğum Doktoru Ayşen Yücetürk’e sordum.
Regl sürecimizin sağlıklı olduğunu anlamanın yöntemleri nedir?
Adet kanamaları genellikle her ay tekrarlanan düzenli bir döngü içinde olur. Adet döngüsü bireyler arasında farklılık göstermektedir. Adet döngünüzü takip etmek adına takvim yöntemini kullanmak bilinen en kolay ve sağlıklı yöntemdir. Adet siklusunun 1. günü yoğun kanamanın başladığı ilk gündür. Adet döngüsü ortalama 28±7 gün sürer. Ortalama adet kanama süresi 5±3 gündür. Bir adet döneminde kaybedilen kan miktarı 30 ml (20-80) kadardır. Ancak yaş ilerledikçe az da olsa adet döngülerinizin uzunluğunda bir kısalma ve kanama miktarınızda bir azalma söz konusu olur.
Bazı kadınların adet döngüleri çok sancılı geçebiliyor, sancı, ağrı normal bir durum mu? Adet sancıları genel sağlık durumumuz hakkında bir bilgi verir mi?
Pek çok kadın adet gördüğü dönemde çeşitli rahatsızlıklardan yakınmakla birlikte bazı kadınlarda da bu dönemde belirgin bir şikayete rastlanmamaktadır. Bireyler arasında oluşan bu farklılığın temelinde metabolik, psikolojik, hormonal ve patolojik etkenler yer almaktadır.
Adet gören kadınların yaklaşık olarak yüzde 50’sinde kanamanın ilk 2 gününde kramp şeklinde ağrı şikayetine rastlanmaktadır. Dismenore olarak adlandırılan bu süreç ikiye ayrılır.
Primer dismenore herhangi bir pelvik patolojiye bağlı olmadan oluşan alt karın bölgesinde izlenen kramp şeklindeki adet ağrısıdır. Oluşum mekanizmasında artmış endometrial prostaglandin üretimi sorumlu tutulmaktadır.
Primer dismenorede ağrı rahim kasılmalarının artışı ve rahim kanlanmasının azalması sonucunda ortaya çıkar. Primer dismenore adetin başladığı ilk yaş ile 25 yaşına kadar olan süreçte görülen ağrılara verilen isimdir. Ağrı genellikle adet kanaması ile başlar ve 48-72 saat içinde biter.
Sekonder dismenore başlangıçta adet dönemleri ağrısız olan kadınların 25-30 yaşları arasında başlayan ağrılı adet görmelerine verilen isimdir. Artan yaş ile beraber ağrıların şiddeti artar. Ağrılar bele ve makat bölgesine yayılabilir. Defekasyon ve idrar yapma ile şiddetlenebilir. Sekonder dismenorede ağrılar sadece adet döngüsünde olmaz bazen günlerce sürebilir.
Sekonder dismenorede ağrının nedenleri arasında endometriozis, adenomyozis, miyomlar, polipler, geçirilmiş genital bölge enfeksiyonları, rahim içi araç kullanımı, rahimdeki yapısal bozukluklar ve pozisyon anomalileri, ameliyatlardan sonra oluşan karın içi yapışıklıklar gibi organik bazı nedenler bulunmaktadır. Bu nedenle daha önce adet dönemlerinde ağrı şikayeti olmayan kadınların bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanınca değerlendirilmeleri doğru bir yaklaşım olur.
Adet sancılarını hafifletmenin bir yolu var mı?
Dismenore tedavisinde medikal ve cerrahi olmak üzere başlıca iki tedavi yöntemi bulunmaktadır. Medikal tedavi yöntemleri arasında psikoterapi, akupunktur, TENS, ağrı kesici ilaçlar, antikolinerjikler, düz kas gevşeticiler, lokal sıcak tatbiki, nonsteroid anti inflamatuar ilaçlar, beta adrenerjikler ve yumurtlamaya engel olan kombine oral kontraseptifler bulunmaktadır. Medikal tedaviye yanıt vermeyen hastalarda çeşitli cerrahi yaklaşımlar denenmektedir.
Adet döngüsünün yılda 2 kez bozulması normaldir daha fazlası başka anlamlara gelir diye duymuştum…. normal bir durum olsa da döngülerimizde aksamanın sebebi nedir?
Adet döngümüzde gecikmelere neden olan etkenler arasında hormonal dengesizlikler (prolaktin hormon yüksekliği, guatr), stres, düzensiz kullanılan hormon ilaçları, yumurtalık kistleri, aşırı egzersiz, kilo değişimleri, gebelik ve komplikasyonları, erken menopoz yer almaktadır.
Adet öncesi bazı kadınlar aşırı derecede mutsuz ve sinirli oluyor. PMS’in zor geçmesi kadının başka sağlık problemleri olduğuna mı işarettir?
Premenstruel Sendrom (PMS) kadınlarda adetten yaklaşık 7-14 gün önce başlayan ruhsal ya da fiziksel bir takım sıkıntılara ve gerginliklere verilen isimdir; adet görülmesiyle birlikte sıkıntılar azalır ve birkaç günde kaybolur.
Kadınların yaklaşık olarak yüzde 30-50’sinde PMS vardır. PMS’nin ruhsal belirtileri depresyon, yorgunluk hissi, aşırı uyuma çevreye ilginin azalması, duygu durumu değişiklikleri, sinirlilik gerginlik, üzüntü hali, dikkat azlığı şeklinde olabilir. Memelerin dolgunlaşması, hassaslaşması şeklinde meme belirtileri olabilir. Vücutta ödeme yol açar.
Baş ağrısı, bulantı-kusma, kabızlık, ishal, iştah artışı, aşırı susama, alkole tahammülsüzlük, cinsel istek artışı, akne diğer sık gözlenen belirtilerdir. PMS psikonöroendokrin bir hastalıktır. Etiyopatolojisi tam olarak açıklanamamaktadır. Diğer bazı hastalıkların ekarte edilmesi neticesinde tanı konulan bir rahatsızlıktır. Östrojen-progesteron-prolaktin-aldosteron ve ADH hormonlarındaki dengesizlikler, hipoglisemi, sıvı-elektrolit metabolizması bozuklukları, psikolojik hastalıklar, prostaglandin aktivitesindeki artış hastalığın bulgularının gelişiminden sorumlu tutulmaktadır.
Bu nedenle şiddetli PMS şikayeti olan kadınlarda nörolojik hastalıkların, endokrin hastalıkların, meme hastalıklarının, pelvik enfeksiyon ve endometriozis gibi jinekolojik hastalıkların, gastrointestinal sistem hastalıklarının, alerjilerin, psikolojik hastalıkların mutlaka detaylı bir öykü ve muayene ile araştırılması önerilmektedir.
