Cinselliğe dair hayatımız boyunca duyduğumuz, öğrendiğimiz doğru yanlış birçok bilginin içerisinde belki de en önemli konuyu; cinsel rızayı hiç konuşmadık. Cinsel kimlik ve yönelim ne olursa olsun partnerler arasında bazen siyah beyaz kadar net, bazense gri ve bulanık bir hale bürünebilen cinsel rıza, hata payı kabul etmeyecek kadar önemli bir konu. Bir kişinin tüm hayatını; özgüvenini, öz sevgisini ve saygısını negatif etkileyecek tehlikeli yakınlaşmalardan korunması ve ileri vadede tüm cinsel tacizlerin önlemesi için tek yol cinsel rıza farkındalığından geçiyor. Bu nedenle cinsel rıza nedir, nasıl alınır, neden çok önemlidir yeni baştan konuşalım.
Cinsel rıza nedir?
Cinsel rıza bir kişinin herhangi bir cinsel aktiviyete girmeyi arzuladığını açıkça, sözlü biçimde, istekli olarak göstermesidir. Cinsel rıza aşağıdaki kriterlerin hepsini içermelidir:
- Açık
- Devamlı
- Bilinçli
- İstekli
- Bilgili
- Özgür
- Spesifik
- Her an geri alınabilir
Cinsel rıza partnerler arasında sözlü olarak konuşulan ve bedensel olarak tasdiklenen karşılıklı bir diyalogtur. Tarafların birbirlerinin sınırlarını anlamalarını, birbirilerine saygı duymalarını ve beraber zevk alabilmelerini sağlar.
Cinsel rıza nasıl görünür?
Cinsel aktiviteyi başlatan kişi partnerinin tüm süreç boyunca rızası olduğunu kontrol etme sorumluluğuna sahiptir. Bu, karşıdaki kişinin kendini iyi, güvende, rahat ve keyifli hissetmesi anlamına gelir. Tüm bu duygular kendini hem sözlü hem de sözsüz; davranışsal ve bedensel olarak açıkça gösterir. Partnerlerin birbirilerinde bu ipuçlarını toplaması cinsel yaşamın herkes için keyifli ve güvenli geçmesini sağlar.
Sözlü cinsel rıza
Sözlü cinsel rıza tek kelime ile “Evet.”dir. Fakat, bu güçlü kelimenin bilinçle, farkındalıkla, özgürce ve istekle söylenmiş olması gereklidir. Kelimenin kendisinden çok, altını dolduran ideal koşullar rızayı rıza yapar.
Aynı zamanda sözlü rıza tek bir seferliktir ve devamlı olarak yeniden alınması gerekir.
İleri vadeye yönelik ve başka bir cinsel aktivite için geçerli değildir. Örneğin bir kişinin öpüşmeye istekli olması o kişinin aynı zamanda kıyafetlerini çıkarmak istediği; buna rızası olduğu anlamına gelmez. Geçmişte seks yapılan bir partnerin o anda verdiği rıza her bir araya gelindiğinde seks yapmaya rızası olduğu anlamı taşımaz.
Sözlü cinsel rıza her an, her durumda geri alınabilir bir doğaya sahiptir. Cinsel aktiviteye girmeden önce alınmış istekli rıza o aktivite sırasında hayıra dönüşebilir. Bazen bu “Hayır.” sözlü şekilde söylenilmesi zor olabilir. Bu nedenle tarafların birbirlerinin bedensel ipuçlarını yani somutlaşmış cinsel rızalarını çok iyi takip etmeleri gerekir.
Somutlaşmış cinsel rıza
Sözlü ve davranışsal cinsel rızanın yanı sıra bedenler de rızasını somatik biçimlerde gösterebilir. Somutlanmış rıza olarak adlandırılan bu tip rızanın bilincinde olmak, cinsellik başladıktan sonra tarafların hala istekli ve arzulu olduğunu anlamak için çok önemlidir.
Cinsel travma geçmişi, ilişki, aile dinamikleri gibi türlü durumlardan ötürü zihnin evet dediği aksiyonları bazen beden yapmak istemeyebilir. Sonucunda da bedende donma, kaskatı kesilme, ses çıkaramama, kapanma yaşanabilir. Bu nedenle somutlaşmış cinsel rızayı bilmek, tanımak ve devamlı olarak takip etmek partnerler için en sağlıklı durumu yaratır.
Somutlaşmış cinsel rıza kalabalık bir sosyal ortamda sevdiğimiz bir kişiyi gördüğümüz an bedenimizin verdiği yanıta benzer. Bedenimiz o kişiye doğru döner, göğsümüz açılır, yüz kaslarımız gevşer, ağzımızda bir gülümse belirir, sakin ve mutlu hissederiz.
Tam aksine sevmediğimiz bir kişi ile karşı karşıya geldiğimizde veya tartışma esnasında beden cinsel rıza vermediği zamanki haline bürünür. O kişiden fiziksel olarak uzaklaşmaya çalışırız; vücudumuz başka yana döner, omuzlarımız yükselir, göğsümüz kapanır, çenemizi sıkarız, içimize gerginlik dolar.
Cinsel rızanın bedendeki yansımalarını geliştirebilmek
Cinsellik süresince hem kendimizin hem de partnerimizin beden hareketlerinin farkında olmak, rızanın devamlılığına emin olmamız için en önemli sözlü olmayan ipucudur. Bireysel düzeyde cinsel istek hissediyor ve aktiviteye girmek istiyorsak bedenin de bu isteğe eşlik etmesini pratik etmek cinselliği daha keyifli kılabilir. Diğer yandan partnerimizin somatik ipuçlarını takip etmek, ne zaman durmamız ne zamansa devam etmemiz gerektiğine yani o kişinin sınırlarını bilmemize yardımcı olur.
Cinsel rıza nasıl görünmez?
Cinsel rıza aşağıdaki durumların hiç birisinde alınmış olarak kabul edilmez.
- Hayır cevabının kabul edilmemesi, ikna edilmeye çalışılması, zorlanması durumunda,
- Taraflardan birisi takip eden durumlardan biri veya birden fazlası ise; bilinçsiz, uykulu, sarhoş, ilaç etkisi altında, duygusal olarak savunmasız olmak,
- Taraflardan birisinin yaşı yasal olarak rıza vermesine uygun değilse,
- Korku, tehdit, baskı gibi manipülasyon yöntemleri sonucu elde edilen “evet”lerde,
- Taraflar arasında önemli bir güç farkı; patron-çalışan ilişkisi gibi bir bağ söz konusu ve cinselliğin bu ilişki üzerinde oynayacağı rol spesifik olarak konuşulmamışsa,
- Bir cinsellik geçmişi olduğu için tarafların birbiri üzerinde her cinsel aksiyonu gerçekleştirebilmeye izni veya hakkı olduğu düşünüldüğünde,
cinsel rıza alınmış sayılmaz.
Cinsel aksiyonların fizyolojik etkileri cinsel rıza değildir.
Rızasız cinsel aktivite sırasında bedende oluşan; ereksiyon, kayganlaşma, uyarılma, orgazm rıza değildir. Bedenin çevresel etmenlere gösterdiği fizyolojik tepkiler kontrol edilemez. Kişinin kendi kontrolünde olmayan bu tepkiler hiç bir şekilde rızayı, isteği, arzuyu simgelemez.
Bu gibi durumlarla mücadele etmiş veya ediyorsanız; cinsel tacize, tecavüze maruz kalmışsanız, yalnız değilsiniz. Güvendiğiniz birisi ile yaşadıklarınızı paylaşabilir, uzman desteği alabilir, yasal yollara başvurabilirsiniz.
