Günlük hayatta hepimiz zaman zaman konsantrasyon sorunu yaşamaktayız. Daha dikkatsiz olduğumuz, daha aceleci, sabırsız ya da hareketli olduğumuz anlar olabilir. Fakat, Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (ADHD)‘ndan bahsedilebilmesi için kişilerin bu problemlere uzun sürelerdir maruz kalıyor olmaları ve bu sebeple hayat kalitelerinin istikrarlı bir şekilde zarar görüyor olması gerekir.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu nedir?
İsminden de anlaşılacağı gibi bu bozukluğun iki bileşeni vardır:
- Dikkat eksikliği
- Hiperaktivite ve dürtüsellik
Kimi kişilerde dikkat eksikliği öne çıkar, kimisinde hiperaktivite ve dürtüsellik öne çıkar, kimisinde ise hem dikkat eksikliği hem de hiperaktivite, dürtüsellik güçlüdür.
Dikkat eksikliği ne zaman bir sağlık problemi haline gelir?
Dikkat eksikliği bileşeninin içini açmak gerekirse aşağıdaki belirtiler en sık rastlanan belirtilerdir:
- Detaylara dikkat etmekte sorun yaşayıp, dikkatsizlik hataları yapma
- Talimat almakta ve başladığı işleri tamamlamada zorlanma
- Karşısındakini dinlemekte zorlanma
- Sohbet esnasında başka bir konuya dalıp sohbetten kopma
- Dikkatin kolay dağılması, konsantrasyonu sürdürmekte zorlanma
- Günlük hayatında sıklıkla unutkanlık yaşama
- İşleri sıralamada zorluk yaşama
Dürtülere göre yaşamak ve çok hareketlilik ne zaman bir sağlık problemi haline gelir?
Hiperaktivite ve dürtüsellik bileşenlerinin sık rastlanan belirtileri şunlardır:
- Sonuçlarını düşünmeden konuşma ya da hareket etme
- Sırasını beklemekte zorlanma, aceleci olma
- Çok hareket edemeyeceği ya da uzun oturması gereken durumlarda zorlanma
- Stresi ve gerginlikleri tolere etmekte zorlanma
- Başkalarını sözünü kesme ya da başkalarının sohbetine girme eğilimi gösterme
- Bir iş ya da aktiviteden çabuk sıkılma
- Çok konuşma
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğundan erken teşhis neden çok önemli?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, hem yaygın hem de yaşam boyu süren bir bozukluk olduğu için erken tespit edilmesi çok önemlidir. Belirtileri okul çağında kendini belli etmesine rağmen eğer bir önlem alınmazsa bozukluk yetişkinlikte de devam eder ve kaygı bozuklukları, majör depresyon, uyku bozuklukları, yeme bozuklukları gibi başka psikiyatrik bozuklukların da gelişmesi için bir risk faktörü oluşturur.
Bozukluğun üç farklı alt tipi olduğundan bahsetmiştik. Özellikle dikkat eksikliğinin öne çıktığı tipte bozukluğu teşhis etmek daha zordur. Bu sebeple hem ailelere hem de öğretmenlere büyük iş düşmektedir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tanımın ve belirtileri herkes tarafından iyi bilinmelidir. Belirtiler saptanırsa mutlaka bir uzmandan destek alınmalıdır.
