Özellikle son 2 senedir hepimizin kendini kötü, umutsuz, yorgun, üzüntülü hissettiği dönemleri oldu. O an çok uzunmuş ve asla geçmeyecek gibi hissettiren bu dönemler, bir sabah uyandığımızda hafiflemiş, hatta yok olmuştu. İnsan zihninin dış dünyaya bu denli hassas olması yaşanılan tüm dönemleri en kötüsünü de, en iyisini de oldukça normal kılıyor. Fakat uzun zamandır hala her sabah uyandığımızda bir gri bulut iyi olma halimizi gölgeliyorsa, süregelen depresif bozukluk yani distimi yaşıyor olabiliriz.
Süregelen depresif bozukluk nedir?
Semptomları depresyonla aynı olup şiddeti düşük seviyede seyreden, yetişkinlerde en az 2 sene, ergen ve çocuklarda 1 sene boyunca görülen süregelen depresif bozukluk, diğer adımı ile distimi ciddi bir zihinsel rahatsızlıktır. Kişinin hayatını majör depresyon kadar etkilemese de uzun süre boyunca üzüntü hissetmek mod halini düşürür, mutluluk ve enerji seviyelerini azaltır, tam anlamıyla iyi olma halini engeller.
Distimisi olan kişiler işlevselliklerini büyük ölçüde korurlar. Bir başka deyişle günlük aktivitelerini devam ettirebilir, sosyal hayatlarına katılabilirler. Fakat günün büyük bir çoğunluğunda kendilerini kötü hissederler. Bu nedenler yaptıkları her işi yapmış olmak için, sorun çıkarmamak için neredeyse hayatsızca yaparlar.
Süregelen depresif bozukluk, distiminin semptomları:
Her depresif periyot en az iki ay boyunca sürer ve aşağıdaki semptomlardan en az iki tanesi bu süre boyunca yoğun bir şekilde yaşanır.
- Günün büyük bir çoğunluğunda düşük modda olmak; üzüntü, endişe, yorgunluk hissetmek
- İştahın bozulması; kapanması veya çok yeme isteği
- Düşük enerji
- Özgüvenin, öz saygının ve sevginin azalması
- Uyku düzenin bozulması; çok uyuma veya hiç uyuyamama
- Umutsuzluk hissi
- Konsantrasyon eksikliği, hafıza problemleri
- Sinirlilik hali
- Düşük libido
Distiminin nedenleri
Distimi genellikle çocukluk, ergenlik veya genç yetişkinlikte oluşmaya başlar. Birçok zihinsel rahatsızlık gibi ana nedeni tam olarak bilinmeyen distimi, aşağıdaki faktörler tarafından tetikleniyor olabilir:
- Aile geçmişinde zihinsel rahatsızlık bulunması
- Beyinde yaşanan kimyasal dengesizlik
- Kişinin sağlık geçmişinde başka zihinsel hastalıklar; bipolar, endişe bozukluğu olması
- Stres
- Travmatik deneyimler
- Kronik fiziksel hastalıklar
- Fiziksel beyin hasarı
Distimi teşhisi nasıl konulur?
Distimi teşhisi zor konulan bir rahatsızlıktır. Bunun en büyük sebebi, uzun süre boyunca görülen hafif semptomların kişi tarafından normalleştirilmiş olmasıdır. Bir başka deyişle kişi, hissettiği negatif duyguları o kadar uzun zamandır hissediyordur ki bir tür depresyondan muzdarip olduğunu fark etmez. Sonucunda da distimi teşhis veya tedavi edilmeden tüm negatif sonuçları ile sürmeye devam eder.
Buna ek olarak, distimi kendisini mevsimsel duygu durumu bozukluğu veya doğum sonrası loğusa sendromu olarak da gösterebilir.
Bir başka nedeni de majör depresyonla karıştırılmasıdır. İki farklı depresyonu ayıran en önemli nokta majör halinin kısa süreli ciddi ataklarla, distiminin ise 5 yıl kadar bile sürebilen uzun ve hafif epizotlarla yaşanmasıdır. Bununla beraber araştırmalar, distimi yaşayan birinin 5 yıl içerisinde majör depresyona yakalanma riskinin yüzde 75 olduğunu gösterir. Bir arada görüldüğü zamanlarda ise çifte depresyondan bahsedilir.
Distiminin tedavisi
Klinik olarak teşhis konulmasını takiben distimide, major depresyonla benzer bir tedavi yöntemi izlenir. Doktor gözetiminde reçete ile alınan antidepresanların yanı sıra bir psikiyatrist veya psikolog ile yürütülen psikoterapi de tedavi sürecinin önemli bir parçasıdır.
Kötü hislerinden kurtulmak için bir yerde, kötü bir yerde, olduğunun farkına varmalısın. Olduğun yerin içinde bir dakika oturup anlamalısın, evet iyi hissetmiyorum. Şimdi kendimi daha iyi bir şeylerle beslemeliyim.
MıCHELLE OBAMA
Distimi ile başa çıkma yolları
Eğer distiminiz olduğunu düşünüyorsanız mutlaka doktorunuza danışmanız ve tıbbi destek aramanız gerekir. Bununla beraber, süregelen depresif bozukluk yaşayan kişilerin kendi kendilerine uygulayabilecekleri bir takım başa çıkma önerileri de mevcut. Bunlar;
- Düzenli olarak; haftada 3-4 kere orta şiddetli egzersiz yapmak,
- Alkol ve uyuşturucu kullanımından kaçınmak,
- Beyin-bağırsak aksisini besleyerek ruh sağlığına iyi gelen işlenmemiş, taze, besin değeri yüksek gıdalar tüketmek,
- Meditasyon, yoga, journaling gibi pratikleri günlük yaşama dahil etmek,
- Yeterli süre boyunca, kaliteli uyku uyumak
- Sosyal çevrenizi sizi yükselten, motive eden, pozitif kişilerle doldurmak ve negatif insanları uzaklaştırmak.
