YAZAN: BURCU ERBAŞ
In partnership with WINGS 

Tam da şu an ekrana bakıyorsunuz. Peki, ne kadar uzun zamandır gözlerinizi ekrandan ayırmadınız? Daha ne kadar vakit geçirmeyi planlıyorsunuz? Soruların hepsine “Çok!” dediyseniz yalnız değilsiniz. Günlerimiz nerdeyse tamamen ekranlarla geçiyor: Haberleri okumak, e-postalara bakmak, çalışmak, sosyal medya hesaplarımızda gezinmek, dizi, film izlemek, uyanıp aynılarını yeniden tekrarlamak… Sonsuz bir döngü içinde gözlerimizi ekranlardan bir türlü uzak tutamıyoruz. Durum böyle olunca günümüzün en sık rastlanan göz rahatsızlıklarından biri de ekran yorgunluğu oluyor. Neyse ki bazı yaşam tarzı değişimleri, modern yaşamda ekran yorgunluğunu atmamıza yardımcı olarak göz sağlığımızı koruyabilmemizi sağlıyor!


Ekran yorgunluğu nedir?

Ekran yorgunluğu diğer ismi ile göz yorgunluğu, göz çevresindeki kasların uzun süre ara vermeden ekrana bakılması sonucu yorulmasıdır. Ana semptomları; göz yorgunluğu, kuruluğu, bulanıklığı veya seyirtmesiyken belirtiler sadece gözler ile sınırlı kalmaz. Zihni ve ruh halini de etkileyebilen ekran yorgunluğu kişinin performansını ve görüş yetilerini önemli oranda azaltabilir. Konsantrasyon problemlerine, anksiyeteye neden olabilir. Boyun, omuz, sırt ve baş ağrıları da göz yorgunluğuna eşlik edebilir.

Ekran yorgunluğu neden yaşanır?

Gündelik yaşamda gözümüz sürekli olarak odak değiştirir. Nereye baktığımıza göre eforsuz biçimde uzaktan yakına, yakından uzağa geçer. Bunu yapmamızı da gözün lens bölümünü kontrol eden kirpiksi kaslarımız sağlar. Bakışımızı odakladığımız yer eğer uzaktaysa kirpiksi kaslar gevşer, yakında ise kasılır.

Sürekli olarak ekrana bakmak da kirpiksi kasların çok uzun süre boyunca kasılı kalmasına neden olur. Bu da bir nevi gözümüzü çok uzun süre devam eden ağır bir antremana sokmuşuz etkisi yaratır. Maalesef günde 1-2 saatten fazla aralıksız ekrana bakan herkes göz yorgunluğu yaşamaya müsaittir. Sadece iş esnasında değil ekran ile yapılan herhangi bir aktivite; dizi, film izlemek, oyun oynamak, görsel editing ekran yorgunluğuna neden olabilir.

Ekran yorgunluğunu atmanıza yardımcı olacak 7 ipucu

Modern yaşamda ekranlardan uzun süre uzak durmak ise neredeyse imkansızmış gibi geliyor. Neyse ki gözlerin dinlenebilmesini sağlayan 7 ipucu ile ekranlarla geçen günlerimizi bir nebze olsun rahatlatmak mümkün!

Gözünüzü ekrandan ayırın!

Göz doktorlarının 20-20-20 kuralı olarak adlandırdığı teknik, uzun süre ekrana bakan kişiler için tasarlanıyor. Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 20 feet yani 6 metre uzaktaki bir objeye bakmak, göz kaslarının rahatlaması için alan açıyor. Böylelikle ekran maruziyeti çok fazla olsa bile ekran yorgunluğu engellenebiliyor.

Doğru dış ışıklandırma kullanın

Ekran yansıması olarak bilinen fenomen yanlış dış aydınlatmalar; başın üstünden sarkan veya tam yanlardan çarpan parlak ışıkların ekrandan göze sekmesi sonucu yaşanıyor. Ekran yorgunluğunu şiddetlendiren birincil çevresel etmenlerden olan yanlış aydınlatmalar bilgisayara anti-glare ekran kurdurularak engellenebiliyor. Diğer yansımaları engellemek içinse beyaz, parlak duvarları olan bir yerde çalışmak yerine koyu, mat renkli bir atmosferde çalışmak öneriliyor.

Bilgisayarın ışığını kısın

Özellikle gece vakti ekrana bakılıyorsa, ekran parlaklığının görülebilir düzeyde fakat fazla parlak veya beyaz olmamasına dikkat etmek gerekiyor. Nitekim sirkadiyen ritmi negatif yönde etkileyebilen mavi ışık maruziyeti, uykuya dalmayı ve uykuda kalmayı zorlaştırabiliyor. Uzmanlar iyi bir uyku için uykudan en az 1 saat önce tüm ekran maruziyetini kesmemiz gerektiğini belirtiyor.

Puntoyu büyütün

Ekranda geçen yazıları okumaya çalışmak; gözlerimizi kısmak, eğilmek, parlaklığı arttırmak göz kaslarının daha çok kasılmasına neden oluyor. Bu nedenle özellikle okuma-yazma yaparken puntoyu gözleri hiç kısmadan okuyabileceğimiz bir büyüklüğe çıkarmak gerekiyor.

Daha sık göz kırpın

Ekrana bakmak gözlerimizin daha çok kurumasına neden oluyor çünkü ana amacı gözlerimizi sulandırmak olan kırpma hareketini ekrana bakarken normale oranla çok daha az yapıyoruz! Diğer zamanlarda dakikada 15-20 kere göz kırparken ekrana bakarken neredeyse bunun yarısı kadar göz kırpıyoruz. Bunun sonucunda da gözlerimiz çok daha kuru, görüşümüz çok daha bulanık oluyor.

Uzmanlarsa tam aksine ekrana bakarken bilinçli olarak daha çok göz kırpmamızı, hala gözlerimiz kuruyorsa da bir gözyaşı damlası kullanmamızı öneriyor.

Lens kullanıyorsanız, daha sık değiştirin!

Uzun süre lens takmak gözün yaşlanmasını sağlayan oksijen iletimini engelleyebildiği için kuruluğa ve rahatsızlığa neden olabiliyor. Ekrana bakmaksa gözün daha hızlı şekilde kurumasına neden olduğu için lens ile ekrana bakmak bu negatif etkiyi ikiyle çarpıyor. Bu nedenle ekranla çok işinizin olduğu günler mavi ışık filtreli numaralı gözlük takmak ya da lensleri daha sık değiştirmek, gerekiyorsa bir gözyaşı damlası kullanmak öneriliyor.

Göz kontrollerinizi aksatmayın

Göz yorgunluğu kontrol altına alınmayan her tür göz problemi ile kötüleşebiliyor. Bu nedenle düzenli olarak göz kontrolüne girmek, görüşün uzun yıllar boyu sağlıklı ve güçlü olmasını sağlıyor.


Yenilenen Wings ile hayatınıza değer katmaya, alışveriş keyfini ayrıcalıklara dönüştürmeye hazır mısınız? Siz de Wings’in ayrıcalıklı dünyasına katılmak ve size özel programlarını incelemek için link üzerinden başvurunuzu yapabilirsiniz! 



Burcu Erbaş

1997 yılında Antalya’da doğan Burcu, İstanbul Saint Joseph lisesinde eğitim gördü. 2020 yılında Galatasaray Üniversitesi Siyaset Bilimi bölümünde lisans eğitimini tamamladı. Erasmus programı ile bir sene boyunca eğitim aldığı Sciences Po Paris’te çevre politikaları, sürdürülebilirlik ve ekoloji üzerine dersler aldı. Öğrendiklerinden çok etkilenen Burcu yaşam tarzını çevreye duyarlı olacak şekilde...



BLOOM SHOP