Günümüzün en olağan durumlarından biri haline gelmiş olan multitasking, aynı anda birçok işi yerine getirebilme kapasitesini öne çıkarıyor. Bir yandan telefon görüşmeleriyle ilgilenirken diğer yandan mail yazarak sunum hazırladığınız bir iş hayatınız; eve döndüğünüzde ise yemek yaparken haberleri dinleyip okuldan gelen çocuğunuzun ödevlerine destek olduğunuz bir rutininiz olabilir. Tüm bunlar kulağa hayranlık uyandırıcı bir kabiliyet gibi görünse de aslında beyniniz tam tersini düşünüyor! Multitasking nedir, zihin sağlığına etkileri nelerdir sizler için araştırdık!
İlginizi çekebilir: Anın Farkında Olmak İçin 5 Yöntem
Multitasking nedir?
Eğitim ve iş hayatındaki rekabet, bizleri aynı anda birçok konuda kalifiye bir öğrenci ve çalışan olma mecburiyetine, yani multitasking’e yönlendiriyor olabilir. Peki detaylı tanımlamasıyla multitasking nedir?
- Aynı anda iki ya da daha fazla görevle ilgilenmek.
- Birkaç iş arasında gidip gelmek, birine devam ederken durup diğeriyle ilgilenip sonra tekrar eskisine dönmek.
- Birbirini takip eden hızlı görevler arasında performans göstermek.
Tüm bu yoğun çabaya rağmen yapılan araştırmalar gösteriyor ki, multitasking üretkenliği yüzde 40 oranında aşağıya çekiyor. Bu durum da kısa vadede işlerin yerine getirilmesini sağlasa da uzun vadede daha az başarı elde etmemize neden oluyor.
Dikkatin sürekli alan değiştirdiği multitasking alışkanlığıyla, hiçbir iş üzerinde tam konsantrasyon sağlanamadığı için hata yapma payı ve yanlış kararlar alma eğilimi artıyor. Aynı zamanda beyin, hiçbir şekilde kendine dinlenecek bir alan bulamadığı için stres ve anksiyete gibi duygu durum sinyalleri vermeye başlıyor. Sürekli olarak bir şeyleri yetiştirme çabasına stres ve anksiyete eklendiğinde de bir süre sonra tükenmişlik sendromu ve depresyon kaçınılmaz hale geliyor.
İlginizi çekebilir: Tükenmişlik Hissi ile Baş Etmek İçin 10 Yöntem
Multitasking’in zararları
Sussex Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada, yüksek derecede multitasking yatkınlığı olan katılımcıların MR sonuçları incelenmiş. (*) İnceleme sonucunda da bu katılımcıların anterior singulat korteksinde yani öğrenme, duygu kontrolü, empati gibi alanlardan sorumlu kısmında birtakım değişimlerin meydana geldiği saptanmış. Bu bölgedeki gri madde yoğunluğunun azalıyor olması, düşünce şeklimizi değiştirebilir ve olaylara bakış açımızı tamamen değiştirebilir!
Özellikle de teknolojik aletlerin kullanımının ve sosyal medya bağımlılığının yer aldığı multitasking alışkanlıklarında, gri maddenin azalması nedeniyle beyinde kalıcı hasarlar meydana gelebilir.
Multitasking’in etkileri elbette yapılan işlerin türüne de bağlı. Örneğin arabada giderken yola bakıp telefonla konuşuyor ve aynı zamanda da radyoda kanal ayarlamaya çalışıyorsak bu konsantrasyon yetimizin azalmasıyla kaza yapma ihtimalimizi ciddi ölçüde arttırır. Ancak maç izlerken aynı anda arkadaşımızla mesajlaşmamız kısa vadede çok büyük problemlere yol açmayacaktır.
Multitasking’i sağlıklı bir versiyona dönüştürmenin 5 yolu
Yetiştirmemiz gereken birçok iş olduğunda, aynı anda birçok görevle mücadele etmemiz gerektiğinde veya en basitinden yapmak istediklerimizi daha kapsamlı ve eğlenceli bir hale getirmek için yeni eylemlerle birleştirmek istediğimizde multitasking’e başvurmamız gerekebilir.
Multitasking’in başlı başına zararlı ve uzak durulması gereken bir yönelim olduğu söylenemez. Onu doğru bir şekilde yönetip yönlendirebildiğinizde zihin sağlığınıza zarar vermeden yapmak istediğiniz sıralı işleri gerçekleştirebilirsiniz. İşte multitasking’i doğru yönetmenin 5 yöntemi!
İlginizi çekebilir: Bullet Journal Nedir? Planlı Olmanın En Keyifli Hali
1. Planlı olmak
Multitasking’i sağlıklı hale getirmenin ilk adımı planlı olmak. Yapılacakları bir listeye yerleştirmek, zamanları belirlemek, dikkati ve enerjiyi gereken zamanda gereken göreve ayırmak beynin sürekli olarak uyarı halinde olmasını engelleyerek anlık işe konsantre olmasına yardımcı olur.
2. Benzer işleri birbiriyle eşleştirerek aynı anda veya sırasıyla yapmak
Önünüzde yapılması gereken birçok iş varsa ve hepsini yetiştirmek için oradan oraya atladığınızı fark ediyorsanız yapmanız gereken, benzer işleri bir araya toplamak. Kendinizce işin yükü, alacağı zaman, konusu gibi birçok kategoriye bağlı olarak bir sınıflandırma yapabilir ve üzerinizdeki sorumlulukları hafifletebilirsiniz.
3. Dikkat dağıtıcıları uzaklaştırmak
Dikkat dağıtıcılar, multitasking konusunda sizin düşmanınızdır. Yapmakta olduğunuz işten kopmanıza, başka bir şeye yönelmenize, sonrasında tekrar o işe geri dönmek için strese girmenize neden olurlar. Özellikle cep telefonu gibi sizi oyalayacak detayları iş sırasında göz önünden kaldırabilir ve yapmanız gerekenler için tam konsantrasyon sağlayabilirsiniz.
4. Ajanda kontrolü
Plan yapmanın multitasking için önemli olduğunu söylemiştik. Ancak bu planı takip etmek de en az planı hazırlamak kadar önemli. Neler yapmanız gerektiğini bildiğiniz zaman süreci daha iyi yönetebilecek motivasyona ve kontrole sahip olabilirsiniz. Yapmanız gerekenler karşısında gücü kendi elinizde bulundurmanız sizi tükenmişlik hissinden korumaya yardımcı olur.
5. Dinlenmeye vakit ayırmak
Kendinize dinlenmek ve yaptıklarınızı gözden geçirmek için vakit ayırmayı ihmal etmeyin. Konsantrasyonunuz tam olsa bile bazen gözünüzden kaçan detaylar olabilir. Bu detayları düzeltmek için yapmış olduğunuz tekrar sizi aslında multitasking’e geri götürmeye neden olacaktır. Bu nedenle yaptığınız işi sakince, içinize sinerek ve kontrol ederek yapmanız hem vakit kaybetmemenize hem de stres yaşamamanıza yardımcı olur.
Fotoğraf: Goop.com
