Sihirli molekül nitrik oksit nedir, ne işe yarar, nasıl oluşur sizin için araştırdık!
Nitrik Oksit nedir?
Basit haliyle, Nitrik Oksit vücudumuzda endotel dokuda (kan ve lenf damarlarının iç yüzünü oluşturan doku) ve sinüslerde kendi kendine oluşan bir gazdır. Bu gaz, L-arjinin isimli amino asitten, 20 yaşımıza kadar randımanlı olarak sentezlenir.
Nitrik Oksitin keşfi
Sihirli molekülün keşif yolculuğunda Alfred Nobel’den bahsetmeden olmaz. İsveçli kimyager, mucit ve sanayici Alfred Nobel, 1867’de kimyasal nitrogliserini silika ile birleştirerek bir patlayıcı oluşturdu. Buluşu başlangıçta endüstri için kaya patlatmak için kullanılması amaçlanmış olsa da daha sonra “savaş ve yıkım” ile eş anlamlı hale geldi. Alfred Nobel’in icadından birkaç yıl sonra, doktorlar nitrogliserin kimyasalının ‘yüksek kan basıncını azaltmada’ ve anjina olarak bilinen kardiyovasküler rahatsızlığı tedavi etmede etkili olduğunu keşfettiler.
O dönemde doktorların henüz keşfetmedikleri şuydu; patlayıcı yapımında kullanılan aynı malzeme olan nitrogliserin, insan vücudunda kardiyovasküler sağlık için müthiş faydalar sağlamak için Nitrik Oksit’e dönüşüyordu.
Daha sonraki yıllarda Alfred Nobel, kalp rahatsızlığı geçirdi ve doktorlar ona nitrogliserin reçete etmeye çalıştıklarında, o bunu reddetti ve arkadaşına mektubunda şöyle yazdı: “Bana nitrogliserin reçetesi yazmaları kaderin ironisi değil mi? Kimyagerleri ve halkı korkutmamak için ona ‘Trinitrin’ diyorlar.”
Ne yazık ki Mr. Nobel bedenin dışında bu kadar yıkıcı olan kimyasalın vücut içinde nasıl bir mucize yarattığını tahmin edememişti. 1896’da Alfred Nobel, felç geçirdi ve öldü. Onun iradesiyle, servetinin çoğunluğu insanlığa en büyük yararı sağlayacak olan kişilere “ödüller” sağlamak üzere bağışlandı; Nobel Ödülleri.
Nitrik Oksit, 1998 yılında 3 bilim insanına Nobel Tıp Ödülünü kazandırdı; Robert Furchgoot, Ferid Murad ve Louis Ignarro. Louis Ignarro, sonrasında “No More Heart Disease” (Kalp Hastalığına Son) isimli bir kitap yazdı.
Nitrik Oksit ne işe yarar?
- Kan damarlarını ihtiyaca göre daralıp, genişlemesini sağlar.
- Kalbi korur.
- Alveoldeki kılcal damarları genişletir, gaz değişimi için faydalıdır.
- Salmonella virüslerini, vücuttaki bakterileri, burun boşluğundaki mikropları inaktive eder.
- Grip başlangıcında antiviral ve patojen öldürücü özelliği vardır.
- Akciğer için bronkodilatör, yani bronş genişleticidir.
- Beyinden vücuda, vücuttan beyne mesajların hızlıca iletilmesini sağlar.
- Uykuyu düzenler.
- Öğrenmeyi geliştirir.
- Cilt yaşlanmalarını önler.
- Sinüslerde oluşan Nitrik Oksit direkt akciğere gider.
Nitrik Oksit nasıl oluşur?
20 yaşına kadar vücutta normal olarak sentezlenen bu gazın, yaş aldıkça üretimi azalmaya başlar. 40 yaşına geldiğimizde yüzde 50 randıman ile, 60 yaş ve üstünde yüzde 15 randıman ile üretiriz.
Bu yüzdendir ki, kalp rahatsızlıkları genellikle 40 yaş üstünden itibaren başlar.
Çok eski değil, 2002 senesinde Stockholm’de bulunan Karolinska Enstitüsü’nde araştırma yapan bir grup, bu gazın burun havayolu, sinüs ve yutak kısmında da yüksek oranda oluştuğunu keşfetti. Burundan nefes aldığımızda bu gaz önce akciğere gidiyor, oksijenlenme için büyük katma değeri var. Şu dönemde en ihtiyacımız olan şey. Sırf Nitrik Oksit için burundan nefesi alıp vermek çok ama çok kıymetlidir. Dr. Lundberg ise, vibrasyon ile 15 kat fazla ürettiğimizi kanıtlamış.
Peki bunun için ne yapmak gerekiyor?
Burundan bir nefes alıp, hmmmmm sesi çıkartarak nefesi burundan vermek Nitrik Oksit üretimini büyük ölçüde arttırıyor. Böyle yaptığımızda ses ile boğazımızda bir titreşim meydana getiriyoruz, işte bu titreşim sayesinde daha fazla üretmiş oluyoruz. Solunumu yavaşlatmanın, hatta bilinçli nefes tutma egzersizlerinin de bu konuda etkili olduğu biliniyor. Bunun dışında hareket etmek (spor yapmak), nitrattan zengin beslenmek de oldukça faydalı.
