Modern tıbbın babası Hipokrat milattan önce 450 yılında, “Tüm hastalıklar bağırsakta başlıyor” dedi. Günümüzde yapılan araştırmalar da, artık bu söylemin kesinlikle doğru olduğunu kanıtlamakta. Uzman Diyetisyen Yeşim Temel Özcan en sık rastlanan bağırsak hastalıklarından geçirgen bağırsak sendromu nedir, belirtileri nelerdir sorularını cevapladı!
Geçirgen bağırsak sendromu nedir?
Sızdıran barsak sendromu (“bağırsak aşırı geçirgenliği”), sıkı bağların açılması ile ilgili bir durumdur. Bu “sıkı bağlar” bağırsaklardan kan dolaşımına sadece sindirilmiş besinlerin, mineral ve vitaminlerin girmesine izin veren geçiş noktalarıdır. Sıkı bağları, toksinler, mikroplar ve sindirilmemiş yiyecek parçacıkları gibi şeyler tutar ve hasar verirler.
Geçirgen bağırsak sendromu neden olur?
Tıp camiasında geçirgen bağırsak sendromunun bir hastalık olarak sınıflandırılıp sınıflandırılamayacağı konuşulmaya devam ederken uzmanlar altta yatan nedenlerini de henüz net olarak açıklayamıyor. Bağırsak geçirgenliğini düzenlediği bilinen tek protein zonulinin bir rolü olduğu düşünülüyor. Zonulinin fazla salgılanması bağırsakların daha geçirgen olmasına neden oluyor. Bu fazla sentezi tetikleyen başlıca durumların da bağırsaklardaki kötü bakteri miktarının artması ve gluten tüketimi olduğu düşünülüyor. Bunun yanı sıra aşağıdaki durumlar da geçirgen bağırsak sendromu ile ilişkilendirilebiliyor:
- Aşırı şeker tüketimi
- Uzun süreli ve kronik anti-enflamatuar ilaç kullanımı (ibuprofen)
- Fazla alkol tüketimi
- Besin değeri eksiklikleri: Bağırsak geçirgenliği ile A, D vitaminleri ve çinko seviyeleri özellikle ilişkilendirilir.
- Yüksek bedensel enflamasyon
- Kronik stres
- Dengesini yitirmiş bir bağırsak mikrobiyotası
- Candida mantarı
Geçirgen bağırsak sendromu ile ilişkilendirilen diğer hastalıklar
- Çölyak
- Diyabet
- Chrohn hastalığı
- Huzursuz bağırsak sendromu
- Gıda intoleransları ve alerjileri
Geçirgen bağırsak belirtileri nelerdir?
Geçirgen bağırsağın kendi başına bir hastalık mı yoksa başka hastalıkların bir semptomu mu olduğu tartışılmaya devam etmekle beraber aşağıda yer alan bağırsak problemleri sindirim sağlığında yolunda gitmeyen durumların olduğunun önemli habercileridir.
Gıda duyarlılıkları
Kan dolaşımına giren toksinlerin saldırıları nedeniyle, bağırsak aşırı geçirgenliği olan kişilerin bağışıklık sistemi, vücutlarını belirli gıdalardaki (özellikle gluten ve süt) antijenlere daha duyarlı hale getirir. Çeşitli antikorlar da üretir.
Bağırsak hastalıkları
Bağırsak geçirgenliğinin artmasının çoğunlukla huzursuz bağırsak sendromu, ülseratif kolitten ve Crohn hastalığından muzdarip insanlarda daha çok görüldüğü tespit edilmiştir. Çinko takviyesinin, bu vakalarda bağırsak bağlantılarının sıkılaştırılmasında oldukça etkili olduğu bulunmuştur. Alfa 1 antitripsin ve calprotektin seviyelerinin artışı da, iltihabı bağırsak hastalıklarının habercisidir. Gaitadan, bu değerlere de bakılabilir.
Otoimmün hastalık
Sızdıran bağırsak sendromu hastalığının, otoimmün hastalığa neden olabileceğini anlamanın anahtarı, “zonulin” olarak bilinen bir protein üzerinde yapılan araştırmalardır. Physiologic Reviews dergisinde 2011’de yayınlanan bir makaleye göre, Zonulin seviyesinin artması bağırsak geçirgenliğini göstermektedir. Sıkı bağları yapıştıran ya da onaran bir protein olup gaitadan rahatlıkla ölçülebilmektedir.
Tiroid sorunları
Sızdıran bağırsak sendromunun doğrudan etkileyebileceği otoimmün hastalıklardan biri de Hashimoto hastalığıdır. “Kronik tiroidit” olarak da bilinen bu bozukluk, hipotiroidizm, metabolizma bozuklukları, yorgunluk, depresyon, kilo alımı ve bir dizi başka sorunlara yol açabilir.
Emilim bozuklukları
Sızan bağırsaklardan kaynaklanan çeşitli beslenme yetersizlikleri, mide asit düzeyinin yetersizliği, yaşamsal döngümüzün en önemli vitamini B12, folat, magnezyum ve diğer enzimlerin emilimini imkansız kılar.
Cilt hastalıkları
Bağırsak ve cilt bağlantı teorisi, 70 yıl önce ilk kez tanımlanan bağırsak hiper geçirgenliğinin bir miktar cilt durumuna neden olabileceğini açıklamıştır. Özellikle zamansız çıkan akne, sivilce ve sedef hastalığı ve egzama durumlarında bağırsak ile ilişkili olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Duygu durum bozuklukları
Neuro Endocrinology Letters dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, sızdıran bağırsak sendromunun çeşitli nörokognitif bozukluklara neden olduğu gösterilmiştir. Örneğin, bağırsak aşırı geçirgenliğinin psikobiyotik etkisi de olan probiyotiklerin kaybını artırmaktadır. Ek olarak, seratoninin yüzde 95’i bağırsaklardan sentez edilmektedir.
Bağırsak sağlığını desteklemenin temel yolları
- Rafine şeker ve karbonhidrat tüketimini limitlemek
- Gluten tüketimi konusunda bilinçli olmak
- Pre/pro/postbiyotik açısından zengin beslenmek
- Fermente gıdalar tüketmek
- Yüksek oranda lif içeren bir beslenme izlemek
- Anti-enflamatuar ilaçları keyfi ve kontrolsüz kullanmamak
İlginizi çekebilir!
- Bağırsak ve Psikoloji Sendromu İçin Doğal Bir Tedavi Yöntemi: GAPS Diyeti
- Antik Zamanlardan Bugünkü Beslenme Düzenimize: Kombucha Çayı
- Metabolizmanız Hızlı mı Yavaş mı: Hızlandırmanın 5 Yolu!
- İnsülin Direnci Korkulu Rüyanız Olmasın!
** Bu içerik, Uzm. Dyt. Yeşim Temel Özcan tarafından yazılmış olup medikal olarak incelenmiştir.
