Whiplash
Stres günlük hayatın kaçınılmaz sonuçlarından biri. Trafik, iş dünyasında artan rekabet, vermek istediğiniz fazla kilolar, zaman zaman bozulan sağlık ya da sevdiklerinize yeterince zaman ayıramamak gibi kişiye göre değişen sorunlar bizler için birer stres kaynağı olabilir. Stresin sağlımızı olumsuz etkilediğini hatta depresyondan tutun kalp hastalıklarına kadar birçok rahatsızlığı tetiklediğini biliyoruz.
Peki ya size, “Çağımızın en önemli sorunlarından biri olan stresten gün gelecek olumlu şekilde yararlanacağız” deseler inanır mıydınız? Harvard Business Review’ın psikoloji alanında çalışan bazı uzmanları, stres anında insanların daha verimli çalıştıklarını, üst düzey performans sergilediklerini ve bu baskı sebebiyle daha başarılı olabileceklerini düşünüyor.
Stressiz insan yok! Eğer “stres yaşamıyorum” diyorsanız ya gerçekten başka bir dünyada yaşıyorsunuz ya da hayatınız son derece sıkıcı demektir. Harvard uzmanlarına göre stresle başa çıkmak için onu olduğu gibi kabullenmek ve tanımak gerekiyor. Bu tanımlama aşamasında çok önemli bir sorun bulunuyor: Stresin güçlenmesine izin vermek mi istiyorsunuz yoksa onun bizde yarattığı etkiyi olumlu bir performansa dönüştürmek mi?
Stres anında eğer kendinizi yakalamayı başarırsanız onu bir doping gibi kullanabilirsiniz. Harvard Business Review’dan Alicia ve Thomas Crum da bu önermeyi destekliyor. İkili, “Önemli olan hayatta her şeyin kolay elde edilmediğini bilmek ve bu farkındalık sayesinde yaşadığımız stresi bir motivasyon kaynağına dönüştürebilmek.
Stres bizlere zorluklara meydan okuma gücü de verebilir” diyor. Psikolog Shawn Achor ise beyin fonksiyonlarımızın bu gibi meydan okumalar sayesinde daha iyi çalıştığını söylüyor.
Stresi düşman olarak görmeyin ve onu kullanın!
Stresin sizi yiyip bitirmesine izin vermeyin. O sizi kontrol edemez, sizi öldüremez ama siz onu kontrol edip istediğiniz gibi kullanma becerisi ve gücüne sahipsiniz. Stresi bir düşman olarak değil de dost gibi ele alarak ondan yararlanabilirsiniz. Son yıllarda yapılan araştırmalar, stresin hayatta kalmamızı sağladığını da ortaya koyuyor.
Alica ve Thomas Crum ikilisi, stresin bazı olumlu fiziksel etkilere yol açtığını söylüyor. “Stres hormonları aslında büyümeyi tetikliyor” diyen ikili stres anında vücutta hücreleri yeniden yapılandıran, proteinleri sentezleyen ve bağışıklığı güçlendiren kimyasalların salgılandığını söylüyor. Bu da bedenimizi stres öncesine göre daha güçlü kılıyor. Buradan yola çıkan Alica ve Thomas Crum, stresin performans artırıcı bir etkiye yol açtığını belirtiyor.
Duygularınızı paylaşabilecek bir dost edinin!
Harvard Business Review’ın bir diğer uzmanı olan Amy Gallo ise stresin ilişkiler boyutunu ele alıyor. Gallo, daha iyi ilişkiler kurabilmek ve stresli anlarda sahip olduğumuz olumsuz düşüncelerden kurtulabilmek için bir arkadaşla dertleşmenin iyi geleceğini söylüyor.
Öte yandan kimlerle dostluk kurduğumuzun önemine de değiniyor. Çünkü tüm olumsuz duygular gibi stres de bulaşıcı etki yaratıyor. Bu nedenle yanındayken bunalıma gireceğimiz değil keyif alacağımız, iyilik, güzellik, mutluluk aşılayan insanlarla zaman geçirmemizi tavsiye ediyor.
Her şeyi kontrol edemeyeceğinizi kabullenin!
Stephen Hawking’in çok değerli bir sözünü hatırlamakta yarar var: “Evrenin temel kurallarından biri de hiçbir şeyin mükemmel olmadığıdır.”
Ne kadar çaba sarf edersek edelim, hayatta her şeyi mükemmel yapmamız imkansız. Eğer bazı şeyler için gereğinden fazla çaba sarf ediyorsanız durup tekrar düşünmelisiniz. Shawn Achor’un The Happiness Advantage adlı bir kitabı bulunuyor. Harvard’lı uzman bu kitabında stresi kontrol edebilmek için sıra dışı bir metot öneriyor.
Bir kalem, kağıt alarak iki büyük daire çizin. Bu daireler iki kümeyi temsil ediyor. Daha sonra sizde stres yaratan tüm unsurları alt alta sıralayın. Bu listeyi gözden geçirmeye başlayın. İçlerinden kontrol edebildiklerinizi A, kontrol edemediklerinizi ise B kümesine yerleştirin. Bu noktadan sonra hedeflerinizi yeniden şekillendirebilirsiniz.
Kontrolünüzde olmayan unsurlar için çaba sarf etmekle zaman kaybetmeyin, yönetebileceklerinize yoğunlaşarak stresinizi olumlu işlere yönlendirin. Unutmayın ki stresle mücadele hayat boyu sürecek bir maratondur. Ondan yararlanmak için aceleci davranmayın, kendinize zaman tanıyın.
Konu ile ilgili “daha fazla” bilgiye aşağıdaki yazılardan da ulaşabilirsiniz:
- Biraz Strese İhtiyacımız Var
- Stres: 4 Adımda Onunla Başa Çıkmayı Öğrenin
- Stres ile Başa Çıkmanın Etkili Yolu: Yoga!
- Doğaya Dönüş: Stresinizi Doğanın İyileştirici Gücü İle Azaltın
Kaynak: Thrive Global, Science Direct
