Toksik, bizi zehirleyen ve zarar veren ilişkilerimiz için kullandığımız bir ön söz haline geldi. Ancak sadece romantik ilişkilerin değil arkadaşlık ilişkilerinin de bizi zehirleyebildiği bir gerçek. Peki toksik arkadaşlık ilişkisinin belirtileri nedir ve bununla nasıl başa çıkabilirsiniz?
Uzun süreli arkadaşlıklara sahip olanlar, arkadaşlıkların ne denli önemli olduğunu, dostlukların ise bir o kadar zor bulunduğunu iyi bilirler. Yeri geldiğinde kimseyle konuşamadığımız, paylaşamadığımız anılarımıza ortak olurlar, kendi kurduğumuz ailemiz olup bizimle her maceraya atılırlar. İyi günde ve kötü günde tanımının tam karşılığında yer alırlar.
Ancak bunun tam tersi, toksik arkadaşlıklar, dostlukların bize kazandırdığı sosyal ve duygusal desteği emici bir güce sahip olabilirler. Zihnimizi tüketen, birlikte gelişmek yerine bizi aşağı doğru çeken bu arkadaşlıklar, mutluluk yerine stres ve endişe aşılayabilirler.
Ancak korkmayın, zaman zaman her ilişkide olduğu gibi arkadaşlık ilişkilerinde de iniş ve çıkışlar olabilirler. En yakın arkadaşınız sizi söylediği bir sözle incittiğinde, bu onunla toksik arkadaşlık yaşadığınız anlamına gelmek zorunda değil! Hiçbir arkadaşlık, dizi ve filmlerde yansıtıldığı gibi muhteşem hiç değil…
Dizilerdeki romantize edilen dostluklar “bile” toksik olabiliyor!
Sex and the City‘i izleyenler dizinin ana karakteri Carrie’yi ya çok sever ya da içten içe rahatsız olurlar. Peki, neden? Her ne kadar her birimiz bu ikonik diziyi izlediğimizde dışarıdan muhteşem görünen bu arkadaş grubuna benzer bir arkadaşlığı hayal ediyorsak olsak da hiç fark ettiniz mi aslında birbirlerini gerçekten ne kadar dinliyor ve umursuyorlar?
Özellikle dizinin anlatıcısı da olan Carrie, söz konusu kendisi ve kendi ilişkileri olduğunda hiç durmadan konuşabilecek bir potansiyele sahip. Ancak en yakın arkadaşı Miranda hastalığında söze nasılsın diye başlamak yerine kendi sorunlarından dert yanabilecek, Samantha’nın ona göre “açık” olan hikayelerini sus işareti ile susturabilecek ve onu dinlemek istemediğini açıkça ve her defasında, gösterebilecek bir karakter.
Hayatınız boyunca Carrie gibi bir arkadaşınız muhakkak olmuştur. Söz konusu kendisi olunca son derece hevesli, söz size geldiğinde ise dinlemek istemediğini bütün bedeniyle dışavuran biri.
Her ne kadar çoğu zaman romantik ilişkilerdeki toksik işaretler dikkatimizi çekiyor ve bunları daha çok dillendiriyor olsak da söz konusu arkadaşlıklar olduğunda da tıpkı bu hikayede olduğu gibi bizi içten içe zehirleyen birçok davranış ile karşı karşıya kalabiliyor, “dostlarımızla” çıktığımız keyifli bir yemeğin sinir bozucu bir anıya dönüşmesine tanıklık edebiliyoruz.
Toksik arkadaşlık ilişkisinin belirtileri nelerdir?
Toksik arkadaşlık ilişkisinin tıpkı Carrie ve arkadaşları gibi dışarıdan gayet normal ve sağlıklı bir ilişkiymiş gibi gözüktüğünü söylemek mümkün. Eğer toksik arkadaşlığı Gossip Girl’deki Serena ve Blair gibi iki zıt ve düşman karakterin bir araya gelmesi olarak düşünüyorsanız, durumun bu kadar açık olmadığını söyleyebiliriz. Çünkü toksik arkadaşlıkta bu denli kasıtlı bir durum söz konusu olmayabilir. “Umursamıyor olmak” burada kasıtlı sözcüğünün yerine geçiyor demek ise daha doğru bir tanımlama olabilir.
Sizi umursamaz ve kendilerini her daim öne çıkarırlar
Toksik bir arkadaşlık ilişkisine sahip olduğunuzda, arkadaşınız sizin dert ortağınız olmak yerine daha çok sizi ve problemlerinizi umursamadığını hareketleri ile gösteren biri haline gelir. Daha çok işler iyi gittiğinde yanınızda olmayı tercih ettikleri gibi bir sorun olduğunda da bunu konuşmak yerine konuyu hızlıca kendilerine çevirebilirler.
Sizi kırdıklarında özür dilemezler veya telafi etmek istemeyebilirler
Dediğimiz gibi arkadaşlık ilişkileri mükemmel olmak zorunda değil. Sonuçta arkadaşınız da kötü bir gün geçirmiş ve bunu farkında olmadan sizden çıkarmış olabilir. Gerçek bir arkadaş o an bunu fark etmese bile daha sonra içtenlikle özür diler ve telafi için de elinden geleni yapar. Toksik arkadaşlık söz konusu olduğunda ise sizi kırdığını bile fark etmediği gibi bu duygunuzu dile getirdiğiniz durumda tepki vermeyebilirler.
Onunla birlikte olduğunuzda kendinizi huzursuz ve gergin hissediyorsanız
Arkadaşlıklar mutlu anılar yaratır. Ancak toksik arkadaşlık ilişkisinde bu anılar tam tersi rahatsız edici olabilir. Onunla buluştuğunuzda içten içe kendinizi gergin hissediyor ve ona özellikle kendinizle ilgili bir şeyler anlatmaktan çekiniyorsanız, ilişkinizi sorgulamanızda fayda var gibi gözüküyor.
Sizi küçük düşürüyor ve arkanızdan konuşuyorsa
Arkadaşlar birbirlerinin komik anılarıyla ilgili hiç kimsenin anlamayacağı espriler yapabilir. Hatta buna İngilizcede inside joke bile denir. Ancak arkadaşınız sizinle alakalı esprilerinde sizi mutsuz edecek, küçük düşürmeye yönelik sözcükler kullanıyor ve bir de çevrenizde başkaları varken bunu yapıyorsa, onu uyarmayı denemelisiniz.
Bunun yanı sıra, arkadaşınıza güvenerek anlattığınız bir olay başka kişiler tarafından duyulduysa veya sizin hakkınızdaki olumsuz sözleri kulağınıza geldiyse arkadaşlığınızı gözden geçirmelisiniz. Unutmayın, güveninizi sürekli kıran biri duygularınızı da önemsemiyordur!
Sizi devamlı birileri ile karşılaştırıyor ve değiştirmeye çalışıyorsa
Gerçek dostlar birbirlerinin iyi yönlerini kamçılar ve yüreklendirir. Ancak “arkadaşınız” sizi devamlı olarak birileri ile karşılaştırıyor ve kendinize güvenmediğiniz, yetersiz gördüğünüz durumları öne çıkarıyorsa toksik arkadaşlıktan bahsetmek söz konusu olabilir. Bunun yanı sıra sizin nasıl bir insan olduğunuza karışıyor, karakterinizle ilgili olumsuz cümleler kurup bunların değişmesine yönelik bitmek bilmeyen önerilerde bulunuyorsa arkadaşınız ideal bir arkadaş olmayabilir.
Sınırlarınızı önemsemiyor ve yargılayıcı bir tavra bürünüyorsa
Eğer arkadaşınız başkalarıyla olan ilişkilerinize fazlasıyla müdahil oluyor ve sizi “kendisinin istemediği bir durum/ilişki içerisindeyseniz” darılmakla veya bir daha görüşmemekle tehdit ediyorsa, bu sizi çok önemsediği anlamına gelmiyor!
Benzer şekilde düşüncelerinizi, davranışlarınızı ve yaptıklarınızı üstten bakar bir tavır ile yargılıyor ve her ne kadar yapmayı tercih ettiğiniz şey ya da içerisinde bulunduğunuz durum sizin için olumsuz olsa da olumlu yönde tavsiyeler vermek yerine yargılamayı tercih ediyorsa ilişkinizi gözden geçirmenizde yarar olabilir.
Toksik arkadaşlık ilişkisi ile nasıl başa çıkabilirsiniz?
Uzun süreli dostlukların bize kazandırdığı birçok pozitif duygu ve sağlığımıza kattığı birçok fayda gibi uzun süreli toksik ilişkiler de duygusal ve fiziksel sağlığımızı olumsuz anlamda etkileyebilir. Bu sebeple eğer arkadaşlık ilişkiniz size;
- Yalnız, değersiz, suçlu ve mutsuz hissettiriyor,
- Stres ve endişe yaşamanıza neden oluyor,
- Kendinize olan güveninizin sarsılmasını sağlıyor,
- Diğer ilişkilerinize zarar veriyorsa,
ilk etapta onunla ilk başta bu davranışların sizi nasıl hissettirdiğine dair suçlayıcı bir tavra bürünmeden, üretken bir dil ile konuşabilir, sağlıklı sınırlarınızı net bir şekilde çizebilirsiniz.
Aynı tutumlar devam ettiği sürece aranıza mesafe koymayı ise denemelisiniz. Ancak yine de arkadaşlığınızı bitirme konusunda bir şüphe duyuyorsanız objektif bir görüş de alabilirsiniz.
Yine de ikinci bir şans verdiğinizde aynı tavırlar içerisinde olmaya devam eden bir arkadaşınız varsa onunla net bir şekilde artık görüşmek istemediğinizi açıklamanız sizin duygusal, zihinsel ve bedensel açıdan zarar görmemeniz için atabileceğiniz en doğru adım olacaktır.
