Amerikan Hastanesi Psikoloji Bölümünden Uzman Psikolog Bilge Akarslan ile hayatın ve sosyal ilişkilerin her alanında etkilerini gösteren öz sevgi eksikliği, sağlıklı öz sevginin getirileri ve öz sevgi geliştirme yöntemlerini konuştuğumuz röportajımız!
Sağlıklı bir öz sevginin tanımı nedir?
Öz sevgi, kişinin kendi iyilik haline ve mutluluğuna odaklanması, kendini sevilmeye ve saygı duyulmaya değer bulmasıdır.
Öz sevgi eksikliğinin toplumsal ve bireysel boyuttaki nedenleri nelerdir?
Bireysel boyutta bakıldığında, kişinin kendini koşullara bağlı olarak sevme eğiliminden etkilendiği söylenebilir. Bunun sonucu olarak da bize kendimizi iyi hissettiren bir eylemin ardından kendimizi olumlu duygular, hatta somut nesnelerle ödüllendirirken, içsel olarak beklentilerimizi karşılayamadığımızda kendimizi acımasızca cezalandırırız. Toplumsal boyutuna bakıldığında ise, kişinin topluluk içindeki rolünün öz değeriyle uyumlu olmaması bir tatminsizlik haliyle sonuçlanabilir.
Öz sevgi eksikliğinin belirtileri nelerdir? Öz sevgi eksikliği sosyal davranışları nasıl etkiler ve beraberinde ne gibi problemler getirir?
Öz sevgi eksikliği birçok farklı alanda kendine kıymet vermeme, hatta zarar verme ve zarar gördüğünü fark etmeme gibi sonuçları olabilen koşulları çağırır.
Öz sevgi eksikliği olan kişi sürekli diğerlerinin ilgisine, dikkatine ve onayına ihtiyaç duyar. Çevresindekilerce alıngan olarak değerlendirilir ve bu kişiyle ilişki yürütmek zor olduğundan, bir süre sonra insanları kendisinden uzaklaştırır.
İlişkilerde ben-merkezci ve hep kendini haklı gören özelliği nedeniyle fazlasıyla savunmacı olur ve sağlıklı ilişki kurmakta zorlanır.
Diğerlerinin davranışlarını sürekli takip etme, hata yapmaktan korkma ve sürekli endişeli olma haliyle kendini gösteren aşırı hassasiyet izlenir. Kişi nasıl davranacağı, ne giyeceği ve ne söyleyeceği gibi konularda sürekli ipuçları araştırır ve gerçek benliğini ortaya koyamaz. Kendini ifade etme ve diğerleriyle etkin iletişim kurmak konusunda zorlanır ve bunun sonucunda duyulmadığını ve anlaşılmadığını hisseder.
Günlük hayatında her şeyin kusursuz yapılması gerektiğine dair pratikte anlamlı olmayan bir inanç barındırır. Bu inancı sebebiyle kendisini sürekli kusurlu ve yetersiz hisseder, sonuç olarak da düşük özgüven geliştirir. Bunu kamufle etmek için de her zaman en iyi görünen ve en iyi performans gösteren olmaya gayret eder ve başarısızlıklardan diğerlerini sorumlu tutar. Özgüven eksikliğinin bir sonucu olarak gerçek istek ve arzularını ortaya koyamayan kişi içsel olarak öfkeli olup, etrafları tarafından agresif-savunmacı olarak algılanır.
Bu durum, yeme eğilimlerinde de kendini açlığın inkarı ve yemeyi reddetme şeklinde gösterir. Kilo almaya dair aşırı korku, olumsuz veya çarpıtılmış beden imajı ve aşırı yoğun bir egzersiz rutiniyle ortaya konur.
Son olarak, kırılganlıklarını gizlemek için sürekli bir maskeyle dolaşma ihtiyacı hisseder ve yaşadığı sıkıntıları göstermemek için gerçek duygularını gizler.
Sıklıkla birbirine karıştırılan öz sevgi ve bencillik arasındaki en önemli farklar nelerdir?
Öz sevgi kıyaslama yapmaksızın kendini sevmeyi, performansı, başarılarıyla gurur duymayı ve kendinden emin olamamayı normalize eden bir yaklaşımken; bencillik kendini diğerleriyle karşılaştırarak üstün hissetmeye ve sürekli diğerlerinin onayını alma ihtiyacının varlığına işaret eder.
Öz sevgi kazanmak için ne yapmak gerekir? Önerilen pratikler ve uygulamalar var mıdır?
Öz sevgi kazanmak için bu konuda farkındalık geliştirmek faydalı olabilir. Önerilen pratikler arasında; farklı kaynaklarda buna ilişkin hedefler belirlemek, kendi kişiliğini tanımaya çalışmak, bedene ilişkin çalışmaları günlük yaşam planına dahil etmek, doğayla bağlantıyı güçlü tutmak, meditasyon yapmak ve iç sesi duymayı ve dinlemeyi öğrenmek sayılabilir.
Uzm. Psk. Bilge Akarslan kimdir?
Bilge Akarslan 1983 yılında İstanbul’da doğmuştur. Psikoloji Lisans eğitimini 2005 yılında Boğaziçi Üniversitesi’nde tamamlamış, 2010 yılında Klinik Psikoloji uzmanlığını almıştır. 2011 yılından bu yana Amerikan Hastanesi’nde Klinik Psikolog ve Erişkin Psikoterapisti olarak görev yapmaktadır.
