Ayurveda’ya göre sonbahar ve kış gibi soğuk ve kuru dönemler, Vata mevsimi olarak kabul edilir. Özellikle rüzgara dayanıklılığı olmayan ve soğuktan korunması gereken Vata Dosha’ların ve diğer beden tipleri Pitta ve Kapha’ların bu dönemde Ojas (yedi dokunun özü) yeterliliğine ve bedenlerinin nemli kalmasına dikkat etmesi gerekir.
Ojas (yedi dokunun özü) nedir?
Rüzgarlı Vata mevsimi sırasında hepimizin ihtiyacı olan şey yeterli Ojas’tır. Ojas, yedi dokunun özü anlamına gelir ve şu elemanlardan oluşur:
- Rasa (besin),
- Rhakta (kan),
- Mamsa (kas),
- Medas (yağ),
- Asthi (kemik),
- Majja (ilik),
- Sukra (sperm/yumurta).
Bu yedi dokunun sağlıklı bir işleyişe sahip olabilmesi için besinlerin gücünden faydalanmak gerekir. Besinler bedeni her anlamda beslemekle birlikte vücut sıvılarını oluşturmaya da yardımcıdır. Yediğimiz yiyeceklerin besin özlerini yani mineral ve vitaminlerini, sağlıklı bir sindirim düzenimiz olmadığı sürece tam olarak alamayız ve bedende yorgunluk, tembellik, tükenmişlik artış gösterir. Bu nedenle sindirim sistemini dengede tutmak önemlidir.
İlginizi çekebilir: Mide ve Bağırsak Sağlığını Destekleyen Beslenme Önerileri
Yedi doku birbiriyle daimi olarak ilişki halindedir
Sindirim problemleri, yorgunluk, sinirlilik, sivilce, romatizma, zihin karışıklığı Rhakta’da bir problem olduğunun yani dolaşım sorununun bir göstergesi olarak kabul edilir. Kan, aynı zamanda kasları da beslediği için lenfatik hastalıklar, nodül, kist, guatr, bademcik ve kan hastalıkları da kas (Mamsa) dengesizliğini ortaya koyar.
Kilolu yüz, geniş kalça, göbek ve kalın boyun, kaslar arası yağlanma sonucu ortaya çıkar ve bir sonraki doku olan yağ dokuyu (Medas) besler. Yağ ve ter bezleri, kas ve kemiklere (Asthi) bağlıdır. Kemikler zayıflarsa ve 6. doku ilik (Majja) azalırsa hastalıklar başlar, eklemlerde ağrılar olur, dişler çürür, saçlar dökülür, tırnaklar kırılır, doğurganlık azalır, kısırlık başlar. Kemikleri beslemek için süt, ghee yağı ve tahin tüketimi tavsiye edilir.
Son doku, yani Sukra, erkekte sperm, kadında yumurtadır. Yediklerimiz en son aşamada Sukra dokuya dönüşür. Sukra, yedi günde birikir ve Ojas’ı besler.
Yukarıda bahsedilen yedi dokunun özü olan Ojas; sabır, memnuniyet, uzun ömür, dayanıklılık, konsantrasyon, güç ve istikrar sağlar. Mental, fiziksel, ruhsal ve duygusal bedenimiz ile etkileşimdedir. Güçlü bağışıklık ve hastalıklara direnç göstermemiz için Dosha dengesi, doku sağlığı ve Ojas yeterliliği önemlidir.
Ojasın, oksitosin hormonuyla yakın ilişki kurduğuna inanılır ve eksikliği hem fizyolojik hem de psikolojik olarak kişiyi olumsuz etkiler. Aşk, sadakat, sevgi, bağlılık ve mutluluk gibi olumlu duyguların temel kaynakları arasındadır. Kısacası Ojas için, yaşamın ve tüm vücut dokusunun saf özü olmakla beraber mutluluk ve bağışıklık kaynağı olduğu söylenebilir.
Ayurvedik metinler, sağlıklı Ojas ile uzun yıllar boyu mutlu bir şekilde yaşayabileceğinizi söyler. Fakat Ojas tükenirse yaşlanma, hastalığa ve kısırlık ihtimaline karşı savunmasız kalma gibi riskler artar.
Ojas kontrolü ve Ojas’ı yükseltme yolları
Parlak gözler, saçlar, ten ve pembe yanaklar yeterli Ojas’a sahip olmanın fiziksel belirtileri arasındadır. Pozitif enerji, canlılık, sevinç, zihinsel berraklık ve merhamet ise zihinsel ve duygusal belirtilerden bazılarıdır. Kuru cildiniz, soğuk elleriniz veya soğuk ayaklarınız, sindirim sorunlarınız, anksiyete, zihinsel bulanıklık, yalnızlık hissi veya yorgunluk varsa Ojas’ınızın tükendiğini anlayabilirsiniz.
Vata’nın hakim olduğu dönemde Ojas; kök sebzeler, tahıllar, fındık ve tohumlar, hurmalar, üzüm ve mevsimlik gıdalar yoluyla bize ulaşır. Bu dönemde sigara ve kırmızı şarap içilmemeli ve Dosha’ya özel diyet uygulanmalıdır.
Ojas’ı altın süt ile beslemek faydalıdır. Altın süt için; 1 su bardağı sütü, içine 1 tatlı kaşığı toz zerdeçal, toz tarçın ve toz kakule, yarım çay kaşığı Hindistan cevizi karıştırıp bir taşım kaynatabilir ve 1 çay kaşığı gee yağı ekleyerek tüketebilirsiniz.
Vata mevsimi ile uyumlu olmakla birlikte Ojas’ı dengelemek için ayrıca; hafif egzersiz, esneklik, yüksek enerji, iyi ve yeterli uyku, dik omurga önemlidir. Sabah güneş doğmadan yarım saat önce yoga asanaları ya da tai chi egzersizleri ile beden esnetilebilir. Gün boyunca fiziksel ve mental enerji seviyesi yüksek tutulmalı ve en az altı, en fazla sekiz saat uyunmalıdır.
Kuru yiyecekler (baklagil ve kuruyemiş) bir gece önceden suda bekletilmeli, yemek yerken yemeğe odaklanılmalı, çok sıcak ve mikrodalga yemekler tercih edilmemeli, öğün atlanmamalıdır. Sağlıklı bir hamilelik dönemi için ise anne adayları meyankökü çayı içmeli , bolca kuşkonmaz ve kereviz yemeli, yemeklerde gee veya tereyağı kullanmalı, bol süt ve sahlep tüketmelidir.
İlginizi çekebilir: Vata, Pitta ya da Kapha: Ayurveda Dosha’na Göre Nasıl Yaşamalısın?
