Hastalıkların iyileşmesinde, izleminde, erken tanısında ve iyi olma halimizi korumada yaşamsal bir pusula olarak bakabileceğimiz en önemli yaşamsal ağlardan fasya nedir, görevleri nelerdir, bütünsel sağlığın ve bilinçli farkındalığın kesişiminde nasıl yer alır Amerikan Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü Dr. Elif Altuğ yazdı.
Fasya nedir?
Latince anlamı “paket”. Kısacık tanımıyla kasları ve iç organları saran bağlayıcı bir doku. Fonksiyonlarıyla birlikte bakıldığında ise tüm bedeni bir arada tutan, üç boyutlu, örümcek ağına benzer biyolojik bir örtü.
Yumuşak bağ dokusunun bir parçası olan fasya, vücudu baştan aşağı içten dışa örer. İnsan vücudunun yüzde 70’ini su oluşturur ve fasya bu suyun tutulduğu temel yerdir. Mikroskopik görünümü içi su dolu tübüllerden oluşan organize ağsı bir tabakadır. Görüntüsünü canlandırmak için genelde portakalın ikiye kesilmiş hali kullanılır. Zar tabakaları arasında sıvı toplanır.
Yüzeysel fasya, bütün bedeni ayak ucundan başın tepesine kadar bir kılıf gibi sarar. Yüzeysel fasya içerisinde yağ, gevşek bağ dokusu, deriye ait sinirler, kan ve lenf damarları bulunur. Derin fasya ise bedenin derinine; iç organlarına doğru yayılır. Kolajen demetler daha sıkı ve düzenli olarak ayrışmıştır.
Fasyanın görevleri
Fasya beden içi sistemlerle bağlantılı, vücudumuzdaki en hassas yaşamsal yapılardan biridir. Fasya desteğinde iç organlar bir arada ve korunaklıdır. Bedende en çok uyarılan alan olduğu gibi ve bedenin hormonal işlevleriyle de iletişimde olan bir dokudur.
Fasya derinin hemen altındaki bağ doku liflerinden oluşan bir sistemdir. Bedenin iç ve dışındaki tüm yapıları birleştirmek, sabitlemek, kas ve organları sarmak ve onları birbirinden ayırmak ile sorumludur. Sarıp koruduğu yapılara stres ve basınç uygular. Germe hareketlerinde yaşadığınız ağrı fasyanın o bölgedeki baskısıdır, böylece sorumluluğundaki tendon ve ligamentlere ulaşacak şoku absorbe eder. Bu darbenin dağılımı sağlanamadığında ağrı kronikleşir.
Fasya iç organlarımızın yerleşiminin koruması ve yerlerinden sarkmamasını da sağlar. Her organ beşiğindeki bebek gibi fasya ile sarılı ve omurga, kaburga veya kalça kemiklerine fasya ile bağlıdır.
Fasya nasıl işler?
Harekete duyarlıdır. Bir hareket sadece olduğu yeri değil tüm vücudu etkiler. Hareket fasya tarafından absorbe edilir, kas ve iskelet tarafından ise uygulanır. Hareketsizlik fasya yapısını susuzlaştırır, kayganlığını azaltır ve tüm beden işlevinde sağlıksızlaşma başlar. Fiziksel ve duygusal sağlığımız fasya dokusunun içeriği ile doğrudan ilişkilidir.
Fizyolojik olarak bir iletişim sistemidir aslında. Sinir sistemi, dolaşım, lenfatik ve fasyal sistemler…. Hepsi akışkan kimyasal sistemler olup bilgi alışverişi sağlarlar.
Fasyanın Mindfulness ile ilişkisi
Mindfulness temelinden bakıldığında ise heyecanlandırıcı kısmı tıbbın her bölümünü birbirine bağlamasıdır. Sadece hastalıklar açısından değil, iyileşme hissini keşfetmemizde de yeri bulunur.
İnsan, doğal hareketini suyun akışkanlığında, sürdürülebilir yapmakla yaşam bulan bir varlıktır. Fasya sistemi de hem dayanıklılığı hem esnekliği açısından bedensel ve duygusal bir haritadır. Kronikleşen şikayet ve ağrılarımızın araştırmasında, noktasal değil bütünsel bir bakış ile çözümlere ulaşmamız mümkündür. Bu araştırmada duruş, postür, günlük hareketlilik, stres ile olan ilişkimiz ve bedenimize farkındalıkla bakmamız dönüştürücü nitelikler sunar. Sadece nedenlere ulaşmayıp, ne yapabileceğimizi de öğreniriz.
Fasyaya; hastalıkların iyileşmesinde, izleminde, erken tanısında ve iyi halimizi korumada yaşamsal bir pusula olarak bakabiliriz.
