5 Element Teorisine Göre Vücut Tipinizi ve Size Uygun Beslenmeyi Keşfedin

5 element teorisi, Geleneksel Çin Tıbbı’nda yer alan, dünyayı beş temel elemente ayıran temel bir kavramdır. Toprak, su, metal, tahta ve ateş olan bu elementler farklı fizyolojik fonksiyonları temsil etmekle beraber bedenimizdeki belirli organlara ve meridyenlere karşılık gelir. Elementlerle bağlantılı olarak ağzımıza attığımız yiyecekler bizi ya besleyebilir ya da yavaş yavaş tüketebilir. Beş elemente göre hangi vücut tipine uyduğumuzu bilerek, hayatımız boyunca sağlıklı ve güçlü kalmamızı sağlayacak dengeli bir diyet ile beslenebiliriz.

5 element teorisine göre sağlığımızı korumak için ne yemeliyiz?

Hepimizin farklı ihtiyaçları olduğu için tabağınıza ne koyacağınızı bilmek kişiye özgüdür. Yaklaşık 3.000 yıldır var olan Geleneksel Çin Tıbbı sistemi, vücudu modern tıptan farklı bir şekilde görür. Vücut çekirdeğine kadar parçalandığında, en küçük molekülleri enerji olarak sınıflandırabiliriz. Bu, evrenin her ögesinin bir dereceye kadar insan vücudunda bulunduğu anlamına gelir ve her organın, vücudun düzgün çalışması için dengede kalması gereken özellikleri ve enerjileri vardır. Vücudumuzda yer alan enerjiler ile elementlerin mükemmel bir sinerjisi olması gerekir. Sonuçta bu homeostatik ve biyokimyasal dengeye, uzun ömürlülüğe ve beden ile zihin arasındaki uyuma izin verir.

Tahta elementi – Öncü

• Beden Tipi: Zayıf, küçük çerçeveli, küçük kemikli, düz sırtlı; genel görüntüsü ağaca benzer. Gövdesi ve parmakları narin olma eğilimindedir.
• Renk: Yeşil
• Sezonu: İlkbahar, rüzgar.
• Tat: Ekşi
• Organ: Karaciğer ve safra kesesi.
• Duygusu: Öfke
• Nitelikleri: Hedef belirleyici, vizyon sahibi, planlayıcı, görev odaklı, liste yapıcı, gelecekte yaşayan.
• Dengesizliğinde: Öfke sorunları, gece terlemesi, göz sorunları, tendon yaralanmaları olur.
• Dengeli olması için: Gelişebilecekleri ve büyüyebilecekleri bir iş sahibi olmaları, hareket etmeleri ve gerektiğinde mola vermeleri gerekir.
• Bitkisel destek: Beyaz şakayık kökü, krizantem çiçekleri, gül suyu, goji meyveleri.
• Destekleyen egzersizler: Yoga, esneme hareketleri, Tai-Chi, ormanda yürüyüş.

Karaciğer, safra kesesi, tendonlar, bağlar ve kasların tümü tahta elementi tarafından kontrol edilir. Önerilen yiyecekler, ekşi ve yeşil saplı olanlardır. Kısacası bol yeşil sebze, az yağlı yemek, yeşil elma, lahana, ıspanak, bazı ekşi yiyecekler, enginar, yağsız etler, salamura sebzeler (lahana turşusu) menüde olmalıdır. Alkolü, işlenmiş gıdaları, yüksek yağlı gıdaları ve süt ürünlerinin çoğunu tüketmemelisiniz çünkü bu gıdalar serbest enerji ve kan akışını kısıtlarken tahta elementinin işlevine zarar verebilir.

Ateş elementi – Sihirbaz

• Beden Tipi: Kalp şeklinde yüz, geniş alın, küçük çene, küçük eller ve ayaklar.
• Renk: Kırmızı
• Sezonu: Yaz, sıcak hava.
• Tat: Acı
• Organ: Kalp ve ince bağırsaklar
• Duygusu: Sevinç
• Nitelikleri: Eğlenceli, tutkulu, heyecanlı, gülmeyi seven, parti hayatı seven, takım oyuncusu.
• Ateş elementi düşüşleri: Sürekli uyarılmaya ihtiyaç duyar, dikkati kolayca dağılır, sıkılır, odaklanamaz, işi takip edemez, yalnız kalmaktan hoşlanmaz.
• Dengesizliğinde: Anksiyete, aşırı dramatik, kalp, dolaşım ve merkezi sinir sistemi sorunları olur.
• Dengeli olmaları için: Macera, hayatlarında eğlence, yaptıkları her şeyde tutku gerekir.
• Bitkisel destek: Lotus tohumu, longan meyvesi, zambak soğanları, lychee meyveleri.
• Destekleyen egzersizler: Kas geliştirme, kısa yüksek yoğunluklu çalışmalar (HIIT), yüksek atlama, temel egzersizler, dayanıklılık üzerine kurulu hareket.

Ateş elementi dolaşım, glandüler ve bağışıklık sistemlerini yönetir. Buna kalp, ince bağırsak ve lenfatik sistem dahildir. Ateş vücut tipi için önerilen yiyecekler arasında acı yiyecekler, tahıllar, sebzeler, koyu yeşil yapraklı sebzeler, fasulye ve tohumlar bulunur. Bu yiyecekler, aşırılığı önleyerek ateşin yakıp yok etmesine  uzak tutma eğilimindedir. Pancar, otlarla beslenmiş sığır eti, kiraz, kahve, kırmızı biber, kırmızı renkli sebzeler, bitter çikolata yiyebilirler. Kaçınılması gereken yiyecekler arasında bitter harici çikolata, tuz, etler, uyarıcılar ve sıcak baharatlar bulunur.

Toprak elementi – Barışçıl

• Beden tipi: Armut biçimli, yuvarlak kalçalar, vücudun alt kısmı büyük, üst kısmı küçük.
• Renk: Sarı, turuncu.
• Sezonu: Yaz sonu, nemli hava.
• Tat: Tatlı
• Organ: Pankreas, dalak, mide.
• Duygu: Endişe
• Nitelikleri: Besleyici, dinleyen, ev sahibi ve şefkatlidir. Uyum ve birliktelik arar.
• Toprak elementi düşüşleri: Herkesle ilgilenir fakat kendini en son sıraya koyar. Eleştiriye karşı çok hassastır. Dahil olmak ve ihtiyaç duyulmak ister. Endişeli, fazla düşünceli, aşırı korumacıdır ve metabolizması yavaştır.
• Dengesizliğinde: Şeker hastalığı, sindirim sorunları, tatlı yeme isteği, her şeyi feda etme veya aşırı bencil olmaya eğilim, kilo alma yatkınlığı, bedenin alt tarafında su tutma/ödem ve dolaşım sorunları olur.
• Dengeli olmaları için: Cesaret veren, pozitif insanların yanında olmak iyi gelir.
• Bitkisel destek: Mandalina kabuğu, kırmızı hurma, zencefil, lotus tohumu.
• Fiziksel Egzersiz: Bisiklet, koşu, yürüyüş.

Toprak elementi vücuttaki sindirim ve yapısal sistemleri yönetir. Buna mide, dalak ve kaslar dahildir. Toprak elementi vücut tipi için önerilen yiyecekler arasında kök sebzeler, yapraklı yeşillikler, baklagiller ve balık gibi hafif proteinler bulunur. Kabak, tarçın, tatlı patates, zerdeçal, portakal, hurma, papaya, bal ve patates tavsiye edilir. Kaçınılması gereken yiyecekler arasında rafine karbonhidratlar, süt ürünleri, buzlu içecekler ve işlenmiş yiyecekler bulunur çünkü bunlar sindirim sistemini tıkar, dalağı ve mideyi aşırı yorar.

Su elementi – Filozof

• Vücut Tipi: Yuvarlak hatlı, bebek yüzlü, yumuşak ciltli.
• Renk: Siyah
• Mevsim: Kış, soğuk hava.
• Tat: Tuzlu
• Organ: Böbrek, idrar kesesi, adrenal bezler.
• Duygu: Korku
• Nitelikleri: Yaratıcı, kendini düşünen, hayalperest, artistik, tek başına daha iyi çalışan, derin, okuyan, dua eden, içe dönük, meditasyon yapan, en iyi tavsiyeyi veren, sabırlı.
• Su elementi düşüşleri: Uzun süre etrafında çok fazla insan varsa, her zaman geç kalıyorsa, motivasyonu yoksa, başarısızlık korkusu varsa, başkalarının onlar hakkında ne düşüneceğinden korkuyorsa, başkalarını hayal kırıklığına uğratırsa, kendinden şüphe duyarsa tükenir.
• Dengesizliğinde: İçine kapanık, korkak hisseder. Hormonal bozukluklar, adrenal yorgunluk, tiroid sorunları, kısırlık, ödem, bel ağrısı, idrar sorunları, kulak çınlaması, kemik sorunları yaşayabilir.
• Dengeli olmaları için: Sınırlara ve yapılanmaya ihtiyaç duyarlar.
• Bitkisel destek: Rehmannia kökü, siyah susam tohumu, zencefil.
• Fiziksel Egzersiz: Kas yapmaları zordur. Ödeme eğilimleri vardır. Bu sebeple dayanıklılığı öğrenmeleri gerekir ayrıca yürüyüş yapmak ve bisiklete binmek iyi gelebilir.

Su elementi vücut tipinin “kalınlık” eğilimi vardır. Vücut dolgun ve tombulken yüz geniş ve yuvarlak, tabanı daha geniş olma eğilimindedir. Su elementi böbrekleri, mesaneyi, kemikleri, sinirleri ve dişleri yönetir. Su elementi vücut tipi için önerilen yiyecekler arasında saf su (meyve suları, kahve vb.’de bulunanlar değil), mavi, mor ve siyah yiyecekler, kök sebzeler, deniz yosunları ve deniz ürünleri bulunur. İncir, nar, üzüm, koyu deniz yosunu, ıspanak, fasulye, ceviz, kestane, yumurta, ginseng, fesleğen, tarçın diyetlerinde bulunmalıdır. Kaçınılması gereken yiyecekler arasında şekerler, alkol, kafeinli içecekler, dondurulmuş ve aşırı çiğ yiyecekler bulunur.

Metal elementi – Simyacı

• Vücut Tipi: Geniş kare omuzlar, bacaklar daha küçük (toprağın tersi), belirgin yüz hatları, kare yüz, küçük bel.
• Renk: Beyaz, açık gri.
• Sezon: Sonbahar, kura hava.
• Tat: Keskin
• Organ: Akciğer ve kalın bağırsak.
• Duygu: Üzüntü
• Nitelikleri: Güvenilir, çalışkan, kurallara uyan, rutinleri olan, bir işi tamamlamadan diğerine geçmeyen, takip eden, güçlü, sessiz, her şeyi siyah beyaz gören.
• Metal elementi düşüşleri: Yakın ilişkiler kurmada güçlük, sürekli kendini algılama, düşüncelerini veya duygularını paylaşmaya izin vermeme, çevresine duvarları olan, kendilerini yalnız ve yanlış anlaşılmış hisseden, hüzünlü ve üzgün hissetme eğilimi.
• Dengesizliğinde: Yargılayıcı, eleştirel, soğuk olabilir. Depresif, üzgün, geçmişte yaşarlar. Bağışıklık sistemleri zayıftır.
• Dengeli olmaları için: Dünyevi insanlarla çevrelenmek, topraklanmak, doğada olmak fayda sağlar.
• Bitkisel destek: Taze soğan, zencefil, mandalina kabuğu, Amerikan ginsengi, badem, kayısı çekirdeği.
• En iyi egzersizler: Alt vücut eğitimi yerine üst vücudu çalıştıran yüzme, kaya tırmanışı, koşma veya bisiklete binme tercih edilmelidir ve nefes egzersizleri yapılmalıdır.
• Tasarım fikirleri: Metal nesneler, metalik yüzeyler ve armatürler.

Metal elementli vücut tipi, tanımlanmış yüz özelliklerine ve geniş, kare omuzlara sahip olma eğilimindedir. Bununla birlikte, dudakları ve göz kapakları doğası gereği ince olma eğilimindedir. Metal elementi bağışıklık sistemine yardımcı olmanın yanı sıra bağırsak, solunum ve cilt sistemlerini yönetir. Açık sarı ve beyaz renkleri tercih ederler. Zencefil, kemik suyu, karnabahar, kefir, yoğurt, soğan, sarımsak, probiyotik, armut, siyah İspanyol turpu menülerinin içinde olmalıdır. Doğadaki ekşi yiyecekler bu vücut tipi için en iyisidir. Ayrıca yeşil yapraklı sebzeler ve mineral içeriği yüksek yiyecekler de iyi seçimlerdir. Kaçınılması gereken yiyecekler arasında süt ürünleri, kırmızı et ve acı yiyecekler bulunur.