Doğa ile uyum içinde yaşamanın en temel prensiplerinden biri fiziksel varlığımızı destekleyen doğal döngüye uygun yaşamaktır. Ayurveda ile bu döngüye uyum sağlamak mümkün!
Güne Kapha döngüsü ile ağır ve yavaş hareket ederiz ve uyanmaya başlarız. Kapha nitelikleri olan sakinlik ve sükûnet vardır bu saatte. Sonra iştahın açıldığı Pitta döngüsüne girilir; metabolizma hızlanır, beden ısınır, sindirim sistemi hareketlenir. Öğle saatleri alınan gıdaların enerjiye dönüştürülmesi ve tüm fizyolojiye dağıtılması zamanıdır. Bu sebeple ağır işler ve üretim en rahat bu süreçte yapılır. Öğleden sonra 2’den itibaren Vata döngüsü ile zihinsel faaliyet başlar. Saat 14-18 arası öğrenme ve hesaplama kapasitesi yüksek olur.
Aynı döngü biraz farklı bir şekilde akşam tekrarlanır. Gün batımında yine Kapha döngüsü ile gün boyunca aktif olan beden-zihin ağırlaşarak dinlenmeye geçerek sakinlik bulur. Pitta ise gündüzki kadar iştah açıcı olmak yerine bedeni ısıtarak hücre ve dokuların onarımını ve gün boyunca alınmış fiziksel-zihinsel ve duygusal tüm gıdaların, deneyimlerin hazmını sağlar. Vata ise hızlı düşünme yerine REM uykusu denilen, rüya hali oluşturur. Günün bu saatinde, zihin en canlı durumundadır.
Ayurveda beden tipi sadece gün değil, mevsimlerin döngüsünde de mevcuttur
Fizyolojimizde de mevsimler vardır. Nemli, sıcak, soğuk, rüzgarlı durumlar yaşanır. Fizyolojide soğuk ve rüzgarlı bir iklim oluştuğunda bedene Vata hakim oluyor demektir, sıcak ve nemli bir iklim oluştuğunda Pitta ve soğuk ve nemli iklim ise Kapha’nın oluşumuna işarettir. Mikro ve Makrokozmos bağlamında düşünürsek de rüzgarlı havalar Vata’yı, sıcak havalar Pitta’yı, karlı ve soğuk yağışlı havalar Kapha’yı arttırır.
Buna göre de önlemler almak gerekir yoksa uyarılan Dosha’da aşırı birikme oluşarak dengeden çıkar ve hastalıklar oluşmaya başlar.
Ayurvedik olarak dikkat edilmesi gerekenler:
- Buzlu veya çok soğuk içecekler tüketimemeli.
- Saat 15.00’ten sonra protein alınmamalı.
- Akşam öğününde ve gece yoğurt yenmemeli.
- Tam tahıllar, kompleks karbonhidratlar… Sütlü ürünler ve meyvelerle karıştırılmamalı. Ör: Smoothie, meyveli yoğurt vb.
- Yumurta, kırmızı etler, balık ve deniz ürünleri süt ve peynirle beraber tüketilmemeli.
- Meyveler, hiçbir besinle karıştırılmamalı. Ör : süt, yoğurt vb.
- Bal ve Ghee beraber yenilebilir ancak asla eşit oranda olmamalı.
- Meyve tüketimi için en uygun saat aralığı 15:00 – 16:00 olduğundan tercihen bu saatlerde meyve tüketilmeli.
İlginizi çekebilir: Vata, Pitta ya da Kapha: Ayurveda Dosha’na Göre Nasıl Yaşamalısın?
Ayurvedik bir günün baştan sonra uygulamaları
Vata Dosha için:
1. Sıcak ve besleyici yemekler yiyin. Çorba, sulu tencere yemekleri ya da kahvaltıda tarçın ve zencefilli yulaf ezmesi gibi seçenekler size göredir.
2. Salata gibi çiğ besinlerden ve soğuk yoğurt ya da sütten uzak durun.
3. İstikrarlı bir rutine sahip olun, dinlenme ve rahatlamaya zaman ayırın.
4. Aşırı seyahatten ve aynı anda çok işle uğraşmaktan kaçının.
Pitta Dosha için:
1. Serinletici, besleyici yemekler yiyin. Salatalar, sebzeler ve tam tahıllar sizin için iyi bir seçim olabilir.
2. Kızartılmış yemeklerden, alkolden ve baharatlı yiyeceklerden, turşu ve fermente olmuş besinlerden uzak durun.
3. Sakin olun, fazla rekabetçi olmaktan kaçının.
4. Günün serin saatlerinde sabah ya da akşam üzeri egzersiz yapın.
Kapha Dosha için:
1. Uygun bir şekilde baharatlandırılmış çorbalar gibi sıcak, hafif ve sindiriminizi uyaracak yiyecekler yiyin.
2. Ağır, yağda kızartılmış yiyeceklerden, peynir, yoğurt ve dondurmadan uzak durun.
3. Aktif olmaya çalışın.
4. Koşu ve ağırlık egzersizleri başta olmak üzere düzenli egzersiz hayatınızın bir parçası olsun.
İlginizi çekebilir: Ayurveda Beden Tipi Özelliklerine Göre Ayurvedik Beslenme
Her 3 Doshaya uygun dengeleyici öneriler
Ayurveda’ya göre vücuttaki tüm hastalıkların kökü “Ama” yani sindirim sistemindeki toksinlere dayanıyor. Bununla birlikte güçlü bir “Agni” yani sindirim ateşi sağlıklı olmanın anahtarı olarak kabul ediliyor. Aşağıdaki önerilerle sindirim sistemi ve metabolizmanızı ateşleyip, tembelliklerinin önüne geçebilirsiniz.
- Güne bir bardak sıcak suyun içine sıkılmış yarım limon ve bir çay kaşığı bal ile başlayın.
- Yemeklerin arasında sıcak su ya da zencefil çayı için.
- Gaz ve şişkinliğe karşı yemeklerden sonra birkaç tane rezene tohumu çiğneyin.
- Dönem dönem yapacağınız bir günlük oruçlarla sindirim sisteminizi dinlendirip temizleyin (meyve günü, kitchari ya da pirinç günü gibi).
- Yemekler arasında atıştırmayın, sindirim sisteminize bir önceki öğünde yediklerinizi tamamen sindirmesi için şans verin.
- Yiyeceğiniz yiyeceğe minnet duyun ve yediğiniz yemek için şükredin.
- Çok çiğneyin ve yemek süresinin 18-30 dakika olmasına özen gösterin.
- Yemek pişirirken içerisine sevgi ve olumlu niyet gönderin, sessiz ve temiz yerlerde mümkünse konuşmadan yemek yiyin.
- Sadece iki avucunuzu birleştirdiğinizde ortaya çıkan miktar kadar besin tüketmeye çalışın.
- Her öğünde mümkün olduğunca 6 Tat (6 Rasa) tadı da tüketin: Tatlı, ekşi, tuzu, acı, kekremsi (bitter) ve buruk.
- Esenlik, sadece fiziksel hastalığın yokluğu değil, insanın ruhu ile evrenin ruhunun uyum içinde olmasıdır, doğa ile uyumlanın, doğayla ve kendinizle uyum içinde bir yaşamı tercih edin, sade bir yaşam kurun.
- Öğlen yemekten sonra biraz dinlenin, akşam yemeğinden sonra kısa bir yürüyüşe çıkın. Sağlıklı yaşamak için düzenli bir beslenme rutini oluşturmaya özen gösterin.
- İşlenmiş, paketli, dondurulmuş gıdalardan, alkol, kafein ve nikotinden uzak durun.
Kısacası Aahara; iyi gıda ile beslenin, Nidra; yeterli uyku alın, Dina Charya; toksinlerden arının, zihninizi temiz tutun ve düzenli olarak Yoga Asanaları, Pranayama (nefes egzersizleri) ve meditasyon uygulamaları yapın.
İlginizi çekebilir: Ayurveda Beden Tipleri İle Uyumlu Pazar Ritüeli
