Vagus sinirinin işlevleri nelerdir?
Vagus siniri, nefes alışımızdan beyin fonksiyonlarımıza kadar tüm ana bedensel işlevleri düzenlemeye yardımcı olur. Yaşamın zorluklara karşı direnç göstermemizi sağlayan, bağırsak hareketlerinin düzenlenmesinde önemli bir rol oynayan vagus siniri, bazı araştırmalara göre aynı zamanda bağımlılıkların tedavisinde de oldukça büyük bir öneme sahiptir.
Sağlığımızla olan yakından ilişkisi sebebiyle vagus siniri, tıp dünyasında sıkça konuşulan bir konu haline gelmiştir. Vagal tonunun düşük olması; enflamasyona, duyguların ve konsantrasyonun düzenlenmesinde güçlüklere sebep olurken depresyon, yalnızlık hissi, anksiyete, panik atak, gastroparezi (mide boşalma güçlüğü), kulak çınlaması, kilo alma ve obezite, irritabl bağırsak sendromu (IBS), anormal kalp hızı, B12 eksikliği gibi birçok farklı sağlık sorunlarıyla da yakından ilişkilidir.
Diğer bir yandan, sağlıklı vagus tonusuna sahip olmak daha güçlü bağışıklık sistemi, olumlu duygular ve psikolojik denge demektir.
Modern yaşamın, kronik stresin ve aşılamamış travmanın sempatik sistemin aktivitesini arttırdığı ve vücudun dengesini bozduğu gözlenmiştir. Vagus siniri sempatik sinir sistemi aktivitesi üzerinde engelleyici bir etkiye sahiptir. Sempatik sinir sistemini kısaca, korku ve heyecan gibi stres durumları altında vücudunuzda meydana gelen değişikliklerin tümü olarak özetleyebiliriz. Yani vagusun uyarılarak bu etkilerin azaltılıp engellenmesi hem bedeniniz hem de zihniniz üzerinde sakinleştirici ve iyileştirici bir etkiye sahip olacaktır.
Peki vagus sinirini uyarmak için neler yapabilirsiniz? İşte vagus sinirini uyarmanın 8 yolu!
1. Soğuktan korkmayın
Soğuk duşlar veya yüzü soğuk suyla yıkamak sinirleri harekete geçirir. Yapılan çalışmalar, vücudunuz soğuduğunda, sempatik sinir sisteminin devre dışı kaldığını ve bu sayede sindirim sisteminizin hızlandığını gösteriyor. Bu değişim aslında vagusun uyarılmasının bir sonucudur. Soğuk su içmek de dahil olmak üzere soğuğa maruz kalmak vagus sinirinin aktivasyonunu artıracaktır. Tabii soğuk derken üşütmemeye de dikkat edin.
2. Gargara yapın
Gargara yapma hareketi, vagus sinirinin bağlı olduğu kasları harekete geçirir. Başarılı bir uyarılmanın göstergesinin gözden biraz yaş gelmesi olduğunu belirten Doktor Justin Hoffman, zamanla pratik yapıldıkça bunun gerçekleşebileceğini de söylemektedir. Bu hareketin düzenli yapılmasıyla hafızanın güçlendiğini de belirtmektedir.
3. Masaj yapın
Vagus sinirinizi, ayaklarınıza ve boynunuzun her iki tarafında yer alan karotis sinüslerine masaj yaparak uyarabilirsiniz. Ayak masajı yapmak kalp atış hızınızı ve kan basıncınızı düşürmeye yardımcı olur.
4. Bol bol kahkaha atın
Mutluluk ve kahkaha doğal bağışıklık güçlendiricilerdir. Kahkaha atmak aynı zamanda vagus sinirini de uyarır. Ne kadar tuhaf gelse de “gülmekten altına kaçırmak” gibi bir tabirin ortaya çıkması rastgele değildir. Daha önce bahsettiğimiz gibi vagusun uyarılması boşaltım ve sindirim sistemlerini uyarır, bu da kahkahalara boğulduğunuz bir sohbetten sonra tuvalete gitme ihtiyacı hissedebileceğiniz anlamına gelir.
5. Egzersiz yapın
Egzersiz büyüme hormonu salınımını artırır, beyin hücrelerinin enerji üretimini destekler ve bilişsel gerilemenin durmasına yardımcı olur. Aynı zamanda, beyin ve zihinsel sağlık üzerinde olumlu etkilere sahip vagus sinirini uyarır. Hafif egzersiz, aynı zamanda vagus siniri tarafından aracılık edilen bağırsak aktivitesini de artırır.
6. Derin derin nefes alın
Kalbiniz ve boynunuz, kan basıncını algılayan ve nöronal sinyali beyninize ileten baroreseptörler olarak adlandırılan reseptörleri içeren nöronlara sahiptir. Derin nefes alıp verme, baroreseptörlerin duyarlılığını ve vagal aktivasyonu arttırır. Dakikada ortalama 5-6 kez derin nefes alma bu sebeple çok yararlı olabilir.
7. Yoga ve Tai Chi yapın
Yoga ve Tai Chi genel olarak vagus sinirinin aktivitesini artırır. Çalışmalar, yoganın beynimizdeki yatıştırıcı bir nörotransmitter olan GABA’yı arttırdığını göstermiştir. Araştırmacılar bunun, “parasempatik sinir sistemindeki aktiviteyi arttıran vagus liflerinin uyarılması ile” gerçekleştiğini düşünmektedir. Bu sebeple bu iki aktivite özellikle anksiyete veya depresyonla mücadele edenler için çok yararlı olacaktır.
8. Olumlu düşünün
Bir çalışma katılımcıların arkadaşlarıyla ve aileleriyle ilgili olumlu sözler tekrarlarken etraflarındaki tanımadıkları kişiler hakkında güzel şeyler düşünmeleri amaçlamıştır. Seans sonunda kontrol grubu ile karşılaştırıldığında güzel sözler söyleyerek pozitif düşünenlerin huzur, neşe ve umut gibi olumlu duygularında genel bir artış gözlenmiştir.
Başkaları hakkında olumlu şeyler düşünmek, kalp hızı değişkenliğinde ve vagal fonksiyonda görülür bir iyileşme sağlamıştır. Bu da bize, olumlu düşünmenin vagus sinirini uyararak bedensel olarak kendimizi daha iyi hissedeceğimizi kanıtlamaktadır.
