Son yıllarda sık sık başvurduğumuz bir yöntem olan detoks hayatımıza 1947 yılında Roger Williams’ın “Observation & Define Detoxification” kitabıyla birlikte girdi. Williams’ın kitabında detoksun ciddi biyokimyasal etkilerinden söz edilse de, günümüzde detoksu sağlığı geliştirme, kilo kaybı sağlama ve toksinlerden arındırma gibi faydalarıyla tanıyor ve kullanıyoruz.
Bilimsel açıdan detoks nedir?
Ticari detoks diyetlerinin kilo verdirme etkisinin insanlar üzerinde gözlemlenebileceği bilimsel herhangi bir çalışma bulunmuyor, ancak bazı besinlerin toksinlerden arınmaya yardımcı özellikler barındırdığını savunan çalışmalar mevcut.
Detoks diyetleri aç kalınarak, sadece sıvı tüketilerek genellikle laksatif (müshil) , diüretik (idrar söktürücü), vitamin-mineral açısından zengin veya temizleyici gıdalar kullanılarak yapılıyor. Bu diyetler, enerji/kalori alımını kısıtlamayı destekledikleri için kısa sürede kilo kaybına neden olsalar da enerji kısıtlaması sonucu iştah mekanizması uyarılabilir ve bunun sonucunda metabolizma hızının yavaşlaması da söz konusu olabilir.
Yani, detoks ile kilo kaybı sağlanmışken, bir diğer yandan metabolizma hızının yavaşlaması ile kilo kaybı durabilir ve hatta kilo kazanımı gerçekleşebilir.
Tüm bunların yanı sıra, aşırı kilo kısıtlamasının birey üzerinde stres faktörüne yol açtığını kanıtlayan bazı araştırmalar da mevcut. Uzun süreli stres ise dolaylı yoldan beslenme bozukluklarına neden olabilir. Bu nedenle kalori kısıtlı detoks diyetlerinin 2 günden daha uzun süre boyunca uygulanması uzmanlar tarafından tavsiye edilmiyor.
İnsan ve hayvan doğasında kilo kaybına karşılık bir savunma mekanizması oluşuyor ve bu mekanizmanın doğurganlığı azalttığı biliniyor. Aşırı kalori kısıtlamalı bir detoks diyetinde vücuttaki antioksidanların ve enzim seviyelerinin azalması, bağışıklık sisteminin de zayıflamasıyla sonuçlanıyor.
Sonuç olarak; düşük kalorili detoks diyetleri ödem kaybı olarak etkilidir, ancak bu diyetlerin uzun süreli olarak uygulanması sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle yapılabilecek en sağlıklı seçim, beslenme planımızı değiştirerek rafine şekeri ve işlenmiş, katkılı gıda maddelerini hayatımızdan çıkarmaktır.
Yiyeceklerimizi haşlama/fırın/ızgara gibi sağlıklı pişirme teknikleri ile hazırlamak, uygun koşullarda saklamak, etiket okumak, taze sebze ve meyvelerden vitaminlerimizi almak ve en önemlisi vücudumuzun ihtiyaç duyduğumuz kadar beslenmek uzun vadede hem kilo kaybımız hem de genel sağlık durumumuz için daha faydalı olacaktır.
Detoks denemek istiyorsanız
- Herhangi bir sağlık sorununuz olmasa da detoksa başlamadan önce mutlaka doktorunuza danışın, kontrolsüz bir başlangıç yapmayın.
- Üç günden daha uzun süren bir detoks programına başlamayın.
- Çok stresli olduğunuz bir dönemde detoks programı denememeye özen gösterin.
- Olası düşük tansiyon ve düşük kan şekeri durumlarınıza karşın yanınızda mutlaka kuru veya taze meyveler taşıyın.
Konu ile ilgili “daha fazla” bilgiye aşağıdaki yazılardan da ulaşabilirsiniz:
