YAZAN: BURCU ERBAŞ
In partnership with Wings

Neden güzel bir gece uykusundan sonra sabah beyninizin daha açık, düşüncelerinizin daha net, duygularınızınsa daha dengede olduğunu düşündünüz mü? Gece boyu çalışan glimfatik sistem sayesinde! Beynin ve omurganın yani merkezi sinir sistemimizin kendine has detoksifikasyon mekanizması, ismi gibi işlevi ile de lenfatik sisteme benziyor. Nitekim glimfatik sistem sağlığı, kronik baş ağrılarını iyileştirmekten nörodejeneratif hastalıklara yakalanma riskini düşürmeye kadar birçok faydayı beraberinde getiriyor. Sizin için glimfatik sistemi desteklemenin 5 yolunu yazdık!


Glimfatik sistem nedir?

Merkezi sinir sistemimize ait lenfatik sisteme glimfatik sistem deniyor. Yapısal olarak su kanallarına, gözeneklere ve diğer boşaltım kanallarına sahip olan bu sistem beynimiz ve omurgamız boyunca yayılarak metabolik yan ürünlerin atılmasını sağlıyor. Aynı lenf sisteminde dolaşan lenf sıvısı gibi glimfatik sistemde de beyin-omurilik sıvısı dolaşıyor. Bu sıvı kanalların içinde dolaşarak tüm atıkları toplarken aynı zamanda merkezi sinir sisteminin bağışıklığını da düzenlemeye yardımcı oluyor. Glimfatik sinir sisteminin hareketi bu beyin-omurilik sıvısının sürekli olarak yenilenmesini sağlıyor.

Glimfatik sistem nasıl çalışır ve ne iş yapar?

Peki, neden beynimizin ve omurgamızın kendine ait bir boşaltım kanalı bulunuyor? Bedenimizde gerçekleşen tüm biyolojik reaksiyonlar istenmeyen veya kullanılmayacak yan ürünler de üretiyor. Beden tüm bu yan bileşenleri vücuttan dışarı atmak istiyor. Bunu da lenfatik sistem aracılığıyla yapıyor.

Beynimizin doğal işleyişinde sürekli olarak birçok biyolojik reaksiyon yaşanıyor. Bu tepkimeler de birçok yan ürün; fazla demir, protein, oksijen türevleri gibi ihtiyaç duyulmayan bileşenler ortaya çıkarıyor. Glimfatik sistem de sürekli olarak ortaya çıkan tüm bu yan ürünleri uzaklaştırmak için bulunuyor. En aktif olarak da geceleri, biz uykudayken çalışıyor.

Glimfatik sistemi desteklemenin yolları

Eğer glimfatik sinir sistemi doğru şekilde çalışamaz ve bu yan ürünler beyin ve omurga çevresinde birikirse nörodejeneratif hastalıklar oluşabiliyor. Glimfatik sinir sisteminin işini doğru yapmasına ise bazı yaşam tarzı seçimlerimiz yardımcı olabiliyor. Bağışıklık sistemimiz, dolaşımımız, enflamasyon seviyemiz glimfatik sinir sistemimiz ile yakın bir ilişkide bulunuyor. Bu sistemin sağlığını korumanın en iyi yolları da bedendeki tüm dolaşım sistemlerini desteklemekten geçiyor.

1. Yeterli su alımı

Her gün yeterince su içmek diğer tüm metabolik işlevlerimiz için olduğu gibi glimfatik sistem için de hayati bir rol oynuyor çünkü damarlarımızda bulunan sıvının hacmi beynimize ne derece kanın ulaşacağını etkiliyor. Kalp tarafından pompalanan kan beyne ulaşmak için yer çekimine ters bir hareket yapıyor. Bu hareketi güçlü ve yeterli şekilde yapabilmesi için de kanın yüksek miktarda su içermesi gerekiyor. Eğer yeterince su içmezsek dolaşımımızın hareketi yavaşlıyor, glimfatik sistem aksıyor ve beyindeki yan ürünleri yeterince temizlenemiyor. Bu da aslında deneyimlediğimiz baş ağrılarına, dönmelerine, beyin sisine neden oluyor.

2. Yeterli ve kaliteli uyku

Glimfatik sistem en aktif olarak biz uyurken çalışıyor. Eğer yeterli ve kaliteli bir uyku uyuyamazsak glimfatik sistem zarar görüyor. Yan ürünler kümülatif olarak birikerek çeşitli nörodejeneratif hastalıklara yakalanma riskini yükseltiyor. Beynin detoksifikasyon mekanizmasının doğru şekilde çalışabilmesi için her gün aynı saatlerde yatıp aynı saatlerde kalkmak, sabahları güneş ışığı almak kısaca sirkadiyen ritmimize saygı göstererek yaşamak gerekiyor.

3. Düzenli egzersiz

Nasıl yeterince su içmek kanın beynimize ulaşabilmesini sağlıyorsa bedenimizi hareket ettirmek de kalp atışımızı hızlandırarak dolaşımımızı destekliyor. Düzenli olarak egzersiz yapmak hem kan dolaşımını hem lenfatik sistemi hem de glimfatik sistemi aktive ederek bedenin tüm detoksifikasyon kanallarını çalıştırabiliyor. Düzenli egzersize ek olarak bedendeki dolaşım sistemlerini mekanik şekilde harekete geçiren lenfatik masaj ve infrared sauna da glimfatik akışı destekleyebiliyor.

4. Düzenli olarak dışkılamak

Sahip olduğumuz enerji için savaşan iki tane sistemimiz bulunuyor: Beynimiz ve sindirimimiz. Eğer sindirim sistemimiz yapması gereken işleri düzenli olarak yapamıyor, özellikle kalın bağırsaklar aracılığıyla bedenin tüm atığını dışarıya atamıyorsa tüm enerji de bu sistemleri harekete geçirmeye gidiyor. Bu da beynin ve glimfatik sistemin tam kapasite çalışabilmesini engelliyor.

Kabızlığı önlemenin en etkili yolu da lif açısından zengin beslenmekten, bol bol su içmekten ve düzenli olarak hareket etmekten geçiyor.

5. Glimfatik sistemi destekleyen beslenme

İşlenmemiş, gerçek gıdalardan oluşan sebze ve meyve açısından zengin bir beslenme düzeni izlemek glimfatik sistemin sağlığını da yükseliyor. En çok sebze ve meyvelerde bulunan vitamin, mineral ve antioksidanlar gibi mikro besinler metabolik yan ürünlerin negatif etkilerini minimize etmek için çalışıyor. Aynı zamanda bilişsel yetileri gölgeleyen bedensel enflamasyonun azalmasına da yardım ediyorlar.

Glimfatik sistem için en öne çıkan mikro besin ise magnezyum oluyor. Damarların genişlemesine ve dolaşımın daha rahat akmasına yardımcı olan magnezyum özellikle avokado, bitter çikolata, badem, kabak çekirdeği, muz ve yeşil yapraklı sebzelerde bulunuyor. Çoğu kişinin sadece beslenme ile yeterli miktarda alamadığı bu önemli mineral uzman kontrolünde takviyelendirilebiliyor.


Yenilenen Wings ile hayatınıza değer katmaya, alışveriş keyfini ayrıcalıklara dönüştürmeye hazır mısınız? Siz de Wings’in ayrıcalıklı dünyasına katılmak ve size özel programlarını incelemek için link üzerinden başvurunuzu yapabilirsiniz! 



Burcu Erbaş

1997 yılında Antalya’da doğan Burcu, İstanbul Saint Joseph lisesinde eğitim gördü. 2020 yılında Galatasaray Üniversitesi Siyaset Bilimi bölümünde lisans eğitimini tamamladı. Erasmus programı ile bir sene boyunca eğitim aldığı Sciences Po Paris’te çevre politikaları, sürdürülebilirlik ve ekoloji üzerine dersler aldı. Öğrendiklerinden çok etkilenen Burcu yaşam tarzını çevreye duyarlı olacak şekilde...



BLOOM SHOP