Bir talep karşısında hayır diyebilmek sizin için gerginlik yaratan bir durum mu? Karşınızdaki kişinin kıralacak ya da yanlış bir algıya kapılacak olmasından çekiniyor olabilir misiniz?
Bir kelimeden doğabilecek olan olumsuzlukların ihtimali size endişe aşılıyor olabilir. Ancak uzun vadede, bu olumsuzlukları yaşamamak için çevrenizdekilere hayır dememek hem sizi hem de karşınızdaki kişiyi yorar. Sırf hayır diyemediğiniz için istemediğiniz sorumlulukları üstlenmek durumunda kalabilir ve kendinizi baskı altında hissedebilirsiniz. Unutmamanız gereken tek bir şey var: İstemediğiniz hiçbir şeyi yapmak zorunda değilsiniz.
Bu öz sevgi kuralının altında yatan en önemli şartlardan biri de şüphesiz hayır diyebilmeyi öğrenmekten geçiyor. Peki hayır diyebilmek neden bizim için zor?
Karşımızdakileri kırmaktan korkarız
Karşımızdaki kişiyi kırmaktan çekinerek istemeyerek de olsa bir ortamda bulunduğumuzu veya yapmamızı istediği bir şeyi yaptığımızı düşünelim. Gerçekleştirdiğimiz eylem, mutlu olarak ve isteyerek yaptığımız bir eylem olmadığı için ne bize ne de karşımızdakine fayda sağlar. Yalnızca “yapmış olmak için yapmak” kavramını desteklemekle kalır.
Tartışma yaratmaktan çekiniriz
Çoğumuz iş, aile, okul ya da özel hayatımızın yarattığı stresler neticesinde yorulur, günlük rutinimizde daha fazla gerginliğe veya tartışma sebebine yer vermek istemeyiz. Hayır kelimesi, olumsuzluğu çağrıştıran bir kelimedir ve çoğu insan karşısındakilere hayır dediğinde kesin olarak olumsuz bir tepkiyle karşılaşacağına inanır. Mantıklı sebeplerle açıklanan bir “hayır” olumsuzluk ve tartışma yaratmaktan çok; saygı, anlayış ve empati yaratan bir kelime haline gelir.
Önemli ve değerli olma dürtüsü taşırız
Sevdiğimiz insanları mutlu ettiğimizde ve hoşlarına giden şeyler yaptığımızda onların gözünde daha değerli olduğumuzu düşünürüz. Herkes özel olmak, ilgi görmek ve bu ilgiyi kaybetmemek ister. Bu nedenle hayır diyerek aradaki bağları koparmaktan ve bir diğer değişle gözden düşmekten korkar. Ancak bu kelimenin bir insanı ne kadar sevdiğinizle ya da ona ne kadar değer verdiğinizle herhangi bir bağlantısı olmadığını kabul etmek gerekir.
Daha çok hayır diyebilmek için ne yapmalıyız?
İnsanlar, gerçek düşünce ve duygularınızı bilmezlerse sizi anlayamaz ya da size yardımcı olamazlar. Destek ve hoşgörü bekliyorsak karşımızdaki insanlara açık olmayı, kırıcı olmadan fikirlerimizi ifade etmeyi ve tüm bunları yaparken suçluluk duymamayı öğrenmemiz gerekir.
Hayır demeniz gereken bir durumla karşılaştığınızda;
- Olay ya da durumla ilgili duygularınızı gözden geçirin. Hayır deme isteğinizin arkasındaki duyguyu keşfederseniz bu isteği anlamanız ve karşı tarafa açıklamanız çok daha kolay olacaktır.
- İsteğinizi ve amacınızı belirleyin. Kararlı ve net hissettiğinizde içinde bulunduğunuz durum ne kadar baskılayıcı veya açıklaması zor görünse de vereceğiniz cevap kesin bir çizgi kazanacaktır.
- Hayır demeniz gereken durum gerçekten ciddi bir durumsa ve karşı tarafta etki yaratacağını düşünüyorsanız konuşmayı gerçekleştirmeden önce kafanızda canlandırma yapın. Nerede konuşursanız kendinizi rahat hissedeceksiniz? Konuşma beklediğiniz yönde gitmezse vereceğiniz tepki nasıl olacak? Ne zaman konuşmanız daha uygun olur? Tüm bu kriterleri belirlediğinizde konuşmayı gerçekleştirmek sizin için kolaylaşacaktır.
“… gibi sebepler nedeniyle bu konuyla ilgili … hissediyorum, beni anlamanı ve şu şekilde davranmanı bekliyorum.” kalıbında bir konuşma karşı tarafın sizi doğru algılamasına yardımcı olacaktır.
