Günlük hayatın kesinlikle tamamlanması gereken işlerinin sonu hiçbir zaman gelmiyor. Kimi zaman iş hayatı kimi zaman sosyal hayat gibi alanlar değişse de değişmeyen tek şey her zaman yapmamız gereken bir şeylerin olması. Telefondan ardı ardına gelen bildirimler, sosyal medyanın başlı başına yeten varlığı, gündem takibi, şehir hayatının telaşlı yapısı derken ister istemez kendimizi sürekli koşuşturduğumuz bir stres döngüsünün içinde buluyoruz. Böylece gün içinde oradan oraya dağılan kafalarımızı toplayıp yapmamız gerekenlere ya da yapmak istediklerimize odaklanabilmek sandığımızdan daha da zor hale geliyor. Kimi zaman keyifle bir film izlemeye çalışmak ve yapamamak bile odaklanma sorunumuzu yüzümüze vurabiliyor. Peki odaklanma nasıl arttırılır? İyi haber şu ki odaklanma yetisi adeta zihinsel bir kas gibi. Dolayısıyla bu yetiyi sizin için derlediğimiz 6 yöntem ile inşa ederek güçlendirmek mümkün!
Nasıl odaklanırız?
Odaklanma temelde, ilginizi o sırada uğraştığınız herhangi bir şeye yoğunlaştırma eylemi olarak tanımlanıyor. Konuşmacı ve yazar, Atomik Alışkanlıklar kitabının yazarı James Clear, odaklanma eyleminin bir seçeneğe evet derken diğer tüm seçeneklere hayır denildiğinde gerçekleştiğini söylüyor ve ekliyor, “Eleme yapabilmek odaklanmanın ön koşuludur.” Girişimci ve yazar Tim Ferriss ise bu durumu şöyle ifade ediyor, “Yapmadıklarınız, yapabileceklerinizi belirler.“
Clear, söz konusu odaklanmak olduğunda bu elemeyi yaparken vazgeçmemiz gereken uyaranlara kalıcı bir şekilde hayır demektense mevcut, yani o anı ifade eden bir şekilde hayır dememiz gerektiğini söylüyor. Odaklanabilme yetisini geliştirebilmek aslında yapılması gereken işi bitirmekten çok, işi verimli bir şekilde bitirebilmek ile ilgili. Clear şöyle diyor, “Odaklanma, verimliliğin anahtarıdır çünkü diğer tüm seçeneklere hayır demek, geriye kalan tek şeyi başarma becerinizin kilidini açar.“
Odaklanma nasıl arttırılır?
1. Yapılacak işe değil sürece odaklanmak
Clear’ın odaklanma yetisini geliştirmek için tavsiyesi, yapmanız gereken işin sonucuna odaklanmanın aksine sürecine odaklanmak. Clear, çoğu zaman başarıyı sonunda ulaşılacak bir olay olarak gördüğümüzü söylüyor. Dolayısıyla başarıyı tek bir sonuçla kategorize etmiş oluyoruz. Bu sonuca gidecek yolda küçük veya büyük görevler, tamamlanması gereken günlük bir iş ya da gerçekten büyük bir başarı fark etmeksizin, sonuçlar ve hedefler yerine sürece odaklanmak daha iyi sonuç veriyor. Kendinize odaklanma motivasyonunuzun, işi bitirmenin aksine süreçten keyif almak olduğunu ara ara hatırlatabilir, böylece odağınızı iyi bir yöne çevirerek geliştirebilirsiniz.
2. Meditasyon rutinleri oluşturmak
Yapılan çalışmalar, düzenli bir meditasyon rutinine sahip olmanın beyindeki merkezi sinir sisteminin önemli bir bileşeni olan gri maddenin azalması ile stresi azalttığını öne sürüyor. Ek olarak beynin odaklanma yetisi de dahil olmak üzere, öz disiplin, irade, seçim yapma gibi eylemleriyle ilişkili olan prefrontal korteksin; öğrenme, hafıza ve duyguları düzenleme ile ilişkili olan sol hipokampus ve empati ile şefkattan sorumlu temporoparietal junction bölgelerinin de gelişimine yol açıyor. Düzenli bir meditasyon rutinine sahip olmak kendine ve zihninde olup bitenlere odaklanabilmeye ek olarak odaklanma yetisini önemli ölçüde geliştiriyor.
3. Egzersiz yapmak
Bu konu hakkında yapılmış bir araştırma, yalnızca 4 hafta boyunca yapılan düzenli egzersizin hem konsantrasyonu hem de dikkati geliştirmeye yardımcı olabileceğini ortaya koydu. Egzersiz yapmak gün içinde hem zihnin hem de bedenin aktif kalmasını sağlayarak odaklanma yetisini geliştirebiliyor. Uzmanlar, egzersiz türü konusunda aerobik egzersizler yapmayı öneriyor.
4. Beyin jimnastiği yapmak
Hafıza oyunları, sudoku, satranç, yapboz, kelime oyunları gibi beyin jimnastiği aktivitelerine günlük hayatınızda yer verebilirsiniz. Bu konuda yapılan bir araştırma, haftada 5 gün, günde 15 dakika beyin jimnastiği aktiviteleri yapmanın odaklanmayı artırabileceğini öne sürüyor.
5. Zaman yönetimi yapmak
Gün içinde yapmanız gereken, meşgul olmak istediğiniz işler için bir zaman yönetimi yapmak dikkatinizin dağılma riskini azaltırken belirli bir zamanınız olduğunu bilmek o işe harcayacağınız enerjinin farkında olmanızı sağlıyor. Bunun için telefonunuzdan zamanlayıcı kurabileceğiniz gibi zaman yönetimi uygulamalarından da yararlanabilirsiniz. Örneğin Forest uygulaması, ayarladığınız süre boyunca sanal bir ağaç yetiştiriyor. Size göre sanal, şirket içinse gerçek olan bu ağaç telefonunuzu belirlediğiniz süreden önce kullandığınızda ise ölüyor. Pomodoro tekniğini içeren Focus To – Do, Focus Booster gibi uygulamalar da alternatifler arasında yer alıyor. Bunun yanı sıra gün içinde odaklanmak istediğiniz konulara yönelik bir yapılacaklar listesine sahip olmak da yardımcı olabilir.
6. Odaklanma egzersizleri yapmak
Konsantrasyon egzersizleri bir tür zihinsel egzersiz olarak belirli bir süre boyunca odağınızı koruyarak odaklanma yetinizi geliştirmenize yardımcı olur. Aslında tam odaklanacağımız sırada defterimizin bir köşesine yaptığımız anlamsızca çizimler, karalamalar, 15 dakika gibi belirli bir zaman ayırarak yapıldığında ihtiyacımız olan konsantrasyon konusunda yardımcı bir aktiviteye dönüşebilir. Yaptıktan sonra nasıl hissettiğinize dair küçük bir not da yazabilirsiniz. The Power of Concentration kitabının yazarı Theron Q Dumon sadece hareketsiz kalmaktan, dikkatinizi tek bir noktaya vereceğiniz birçok egzersiz alternatifleri sunuyor.
Bunlardan deneyebileceğiniz 2 tanesi:
- Kendinizi rahat hissettiğiniz bir sandalyeye oturarak olabildiğince hareketsiz kalmaya odaklanın ve istemsiz kas hareketleri yapmadığınızdan emin olun. 10-15 dakika boyunca bu şekilde kalın fakat kendinizi zorlamamaya da dikkat edin.
- Sandalyeye dik bir şekilde oturun ve çenenizi dışarı omuzlarınızı ise geriye doğru çıkarın. Sağ kolunuzu omuz hizasına gelene kadar kaldırarak başınızı çevirin ve bakışlarınızı parmaklarınıza odaklayın. Kolunuzu 1 dakika boyunca sabit tutun. Hem sağ hem de sol kol için uygulayın. Bu egzersizi her bir kol için 5 dakika boyunca yapabilene dek yapın.
